همسر ابراهيم خليل(ع) 

در داستان ابراهيم خليل سلام الله عليه، همان‏گونه كه خليل الله با فرشته‏ ها سخن مى‏گويد، و بشارت ملائكه را دريافت مى‏دارد همسر او نيز با فرشته ‏ها سخن گفته و بشارت ملائكه را دريافت مى‏كند.
 
خداوند در زمان كهولت و پيرى خليل الله، به او بشارت فرزندى آگاه داد. كه اين بشارت الهى، به همان شكلى كه توسط ملائكه به آن حضرت ابلاغ شد، به همان صورت، به همسر او نيز اعلام گرديد. هنگامى كه ملائكه به حضرت ابراهيم(ع) گفتند:
فَبَشَّرْنَاهُ بِغُلَامٍ حَلِيمٍ؛ پس ما او را به پسرى بردبار مژده داديم . (صافات/ 101)

ابراهيم سلام الله عليه فرمود:
قَالَ أَبَشَّرْتُمُونِي عَلَى أَن مَّسَّنِيَ الْكِبَرُ فَبِمَ تُبَشِّرُونَ. (حجر/ 54)
گفت: آيا به من نويد مى‏دهيد در حالى كه مرا پيرى فرارسيده است؟ حضرت اين سخن را به عنوان «استبعاد» نفرمود. بلكه به عنوان «استعجاب‏» گفت. معناى استعجاب آن است كه انسان به لحاظ شگفت‏انگيز بودن واقعه‏اى با ديد تعجب بدان مى‏نگرد.
 در اين جا ابراهيم خليل(ع) عرض كرد: خدايا من نه تنها پير شده ‏ام بلكه، پيرى به سراغ من آمده است. يعنى يك وقت انسان پير مى‏شود و دوران شيوخيت را مى‏گذراند و مى‏گويد «قد بلغت من الكبر» يعنى من، به پيرى رسيدم. ولى زمانى از پيرى نيز مى‏گذرد و به دوران فرتوتى پاى مى‏نهد كه در اين حال مى‏گويد «قد بلغني الكبر»  يعنى پيرى، به سراغ من آمده است، پس چه بشارتى به من مى‏دهيد؟ فرشته‏ها گفتند:
قَالُواْ بَشَّرْنَاكَ بِالْحَقِّ فَلاَ تَكُن مِّنَ الْقَانِطِينَ .(حجر/ 55)
يعنى اين تبشير ما با حق همراه است و گزاف نيست، چون فرشتگان در صحبت ‏حق سخن مى‏گويند و در لباس حق حرف مى‏زنند. لذا حرف «باء» در «بالحق‏» خواه به معناى صاحبت ‏باشد و خواه به معناى ملابست، مفهومش اين است كه گفتار ما در لباس حق، يا در صحبت ‏حقيقت است و ما گزاف نخواهيم گفت و تو اى خليل الله نااميد مباش.
  آنگاه ابراهيم خليل(ع) فرمود:
قَالَ وَ مَن يَقْنَطُ مِن رَّحْمَةِ رَبِّهِ إِلاَّ الضَّآلُّونَ . (حجر/ 56)
حضرت در كمال صراحت فرمود: نه تنها با رسالت و نبوت سازگار نيست، بلكه با هدايت و رهبرى نيز سازش ندارد. بنابراين نه تنها هيچ پيامبرى نااميد نخواهد بود، بلكه هيچ مؤمني نيز نااميد نمى‏شود.
اين خلاصه كلام بود در مورد بشارت فرشته‏ها به خليل حق...، معادل همين برخورد با همسران حضرت نيز مطرح شده است، قرآن كريم مى‏فرمايد:
وَامْرَأَتُهُ قَآئِمَةٌ فَضَحِكَتْ فَبَشَّرْنَاهَا بِإِسْحَقَ وَ مِن وَرَاء إِسْحَقَ يَعْقُوبَ . (هود/ 71)
يعنى هنگامى كه فرشته‏ها با خليل حق سخن مى‏گفتند همسر او نيز حضور داشت و ايستاده بود و ضحكى داشت. ‏براى «ضحك‏» در تفاسير دو بيان آمده است، يا به معناى سرور و خوشحالى و يا به معناى عادت ماهانه زنان است پس مژده داديم او را به اسحاق و از پس اسحاق، يعقوب را. يعنى علاوه بر فرزند - اسحاق، بشارت نوه يعقوب هم، به تو مى‏دهيم.
  سپس همسر خليل الرحمان عرض كرد:
قَالَتْ يَا وَيْلَتَى أَأَلِدُ وَ أَنَاْ عَجُوزٌ وَ هَـذَا بَعْلِي شَيْخًا إِنَّ هَـذَا لَشَيْءٌ عَجِيبٌ قَالُواْ أَتَعْجَبِينَ مِنْ أَمْرِ اللّهِ رَحْمَتُ اللّهِ وَ بَرَكَاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ إِنَّهُ حَمِيدٌ مَّجِيدٌ. (هود/ 72- 73)
يعنى آيا من مادر مى‏شوم در حالى كه خودم فرتوت و سالمند و كهنسالم، و همسرم نيز پيرمردى فرتوت و كهنسال است؟! فرشتگان به او گفتند: آيا از رحمت‏ خدا و امر خدا در تعجب هستى در حالى كه رحمت ‏خدا، و بركات وى، بر شما خاندان نبوت، فراوان بوده و شما از اين بركات عينى، بى‏شمار ديده‏ايد!
عظمت زن در فرهنگ وحى از اين ارزيابى روشن مى شود كه در فرهنگ وحى از زن به عظمت ‏ياد شده و اختصاصى به قرآن ندارد بلكه در انجيل، تورات و صحف خليل الله نيز مطرح بوده است. با فرشتگان تكلم نمودن و بشارت آنها را دريافت كردن، سخن خويش را با آنها در ميان گذاشتن، و سخن آنان را شنيدن، اينها همه مواردى است كه زن نيز همانند مرد در همه اين صحنه‏ها سهيم بوده و اگر پدر پيامبرى، با ملائكه سخن مى‏گويد، مادر پيامبر نيز، با آنها گفتگو دارد.
لذا وقتى در قرآن كريم از زنان ياد مى‏كند، مادر مريم و يا خود مريم را جزو آل عمران شمرده و در زمره‎ي اصفيا قرار مى‏دهد. به عبارت ديگر در بين مردم جهان اينها هم مانند انبيا و اولياى خاص جزو اصفياى الهي‎اند. خدا در قرآن مى‏فرمايد:
إِنَّ اللّهَ اصْطَفَى آدَمَ وَ نُوحًا وَ آلَ إِبْرَاهِيمَ وَ آلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِينَ، ذُرِّيَّةً بَعْضُهَا مِن بَعْضٍ وَاللّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ.
به يقين خداوند، آدم و نوح و خاندان ابراهيم و خاندان عمران را بر مردم جهان برترى داده است، فرزندانى كه بعضى از آنان از بعض ديگرند، و خداوند شنواى دانا است.
 كه منظور از اين عمران آن عمرانى است كه پدر مريم است، نه عمرانى كه پدر موسى است چون عمرانى كه پدر موسى است اصلا نامش در قرآن كريم نيامده. بعد خداوند مى‏فرمايد:
إِذْ قَالَتِ امْرَأَةُ عِمْرَانَ رَبِّ إِنِّي نَذَرْتُ لَكَ مَا فِي بَطْنِي مُحَرَّرًا ... .(آل عمران/ 35)
چون زن عمران گفت: پروردگارا، آنچه در شكم خود دارم نذر تو كردم تا آزاد شده باشد.
خداوند اين دو بانو را به عنوان صفوه مردم عالم، معرفى نموده است.  
در نهج البلاغه نيز مى‏خوانيم كه اميرالمؤمنين صلوات الله عليه درباره فاطمه زهرا سلام الله عليها مى‏فرمايد:
«قل يا رسول الله عن صفيتك صبري‏.»
اميرالمؤمنين عليه السلام به رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم خطاب مى‏كند: يا رسول الله، اين صفيه تو يعنى اين بانويى كه صفوه تو، مصطفا و برگزيده توست رحلت كرده و صبر در فقدانش براى من دشوار است.
حضرت از او به عنوان صفيه ياد مى‏كند يعنى صفوة الله است، مريم هم صفوة الله است، مادر مريم اهل عمران بود، يعنى عمران كه پدر مريم است ‏سر سلسله اين خانواده به شمار مى‏رود، و وابستگان اين خانواده را آل عمران مى‏گويند، پس هر دو بانو مصطفا و صفوه حق‎اند.