"ويتامين "B5 که به "پانتوتنيک اسيد" نيز معروف مي باشد، يک ويتامين آنتي اکسيدان محلول در آب است. اين ويتامين به سه شکل در مي آيد و به نام هاي "پانتنول" و "کلسيم پانتوتنات" نيز ناميده مي شود.
همه سلولهاي بدن نياز به ويتامين B5 يا اسيد پانتوتنيك دارند. بدن انسان از پانتوتنيک اسيد براي تبديل کربوهيدرات ها ، پروتئين ها و چربي ها به انرژي استفاده مي کند.
ويتامين B5 در بدن تبديل به تركيبي به نام " كوآنزيم A " ميشود كه وجود اين ماده در بدن براي تبديل غذا به انرژي لازم است و فقدان آن سبب نارسايي رشد و خاكستري شدن موها و كم خوني مي شود.
ويتامين B5 به عنوان ويتامين "ضد استرس" نيز شناخته شده است، زيرا عملكرد غده آدرنال(فوق کليه) را تقويت كرده و بهبود ميبخشد(غده آدرنال عضوي است كه بدن را در مقابل انواع استرسها حمايت ميكند).
ويتامين B5 براي عمل عضلات و اعصاب ضروري است و براي حفظ سلامتي سيستم ايمني بدن، حياتي است. اين ويتامين همچنين در كاهش علايم دردناك روماتيسم مفصلي موثر است. در ضمن اين ويتامين رشد و نمو را تسهيل نموده و به سلامت پوست و مو كمك مي نمايد.
با اينکه کمبود اين ويتامين، به دليل فراواني آن در غذاها و ساخت آن توسط باکتري هاي روده، بعيد به نظر مي رسد، اما خستگي يکي از علائم زودرس و متداول کمبود اين ويتامين مي باشد.
عملكرد و فوايد پنتوتنيك اسيد:* براي رشد، توليد مثل و خيلي از فرايندهاي معمول بدن ضروري است.
* نقش مهمي در جلوگيري از افسردگي دارد.
* به توليد ويتامين D كمك مي كند.
* باعث بهبود سريع تر زخم ها مي شود.
* شركت در خيلي از واكنش هاي بيولوژيكي مانند: توليد انرژي، تجزيه اسيدهاي چرب و اسيدهاي آمينه، ساخت اسيدهاي چرب و چربي ها، كلسترول، هورمون هاي استروئيدي، توليد كو آنزيم A و آنتي اكسيدان سلولي گلوتاتيون
* جزء حياتي براي ساخت گلبول هاي قرمز خون
* توليد هورمون هاي مربوط به استرس و هورمون هاي جنسي در غدد فوق كليه(غدد كوچكي كه در بالاي كليه ها قرار دارند)
* مكمل اين ويتامين معمولا براي درمان علائم بيماري آلرژي و طيف وسيعي از بيماري هاي پوستي استفاده مي شود.
* تبديل کربوهيدرات ها، پروتئين ها و چربي ها به انرژي
* توليد گلوکز در بدن
* شرکت در ساخت انتقال دهنده هاي عصبي و حفظ عملكرد صحيح اعصاب
* کمک به سلامت دستگاه گوارش
* کمک به استفاده بهتر بدن از ساير ويتامين ها
* کنترل استرس ناشي از سردردهاي ميگرني ، فشارهاي رواني ، سندرم خستگي مزمن و ترک سيگار و الکل
* براي توليد آنتي بادي هاي لازم جهت واکسيناسيون عليه کزاز، حصبه و آنفلوآنزاي آسيايي لازم است.
* خوردن مکمل اين ويتامين(مکمل پنتتئين)، موجب کاهش چربي خون مي شود. در فردي با کلسترول خون بالا، خوردن اين مکمل، باعث کاهش کلسترول بد(LDL ) و افزايش کلسترول خوب(HDL) مي شود.
مقادير توصيه شده براي دريافت پانتوتنيک اسيد
يک ميزان RDA رسمي براي ويتامين B5 وجود ندارد، با اين حال فقدان پانتوتنيک اسيد معمولا با فقدان ديگر ويتامين هاي گروه B همراه است. لذا به منظور جلوگيري از عدم تعادل ويتامين هاي گروه B ، B کمپلکس بخوريد تا B5 نيز دريافت کرده باشيد.
مقدار دريافت روزانه B5 براي بالغين چيزي حدود 7 - 4 ميلي گرم در روز مي باشد که اين مقدار به راحتي در برنامه ي غذايي اکثر افراد عادي يافت مي شود.
قرص ها و کپسول هاي حاوي پانتوتنيک اسيد در دوزهاي بين 500 - 100 ميلي گرمي در دسترس هستند. دوزهاي بالاتر در صورت لزوم، ممکن است به وسيله برخي پزشکان، براي درمان هاي خاص، تجويز شود.
منابع پانتوتنيک اسيدبهترين منابع اين ويتامين، مخمر آبجو(مانند ماء الشعير)، زرده تخم مرغ ، گوشت، دل و جگر و قلوه، مرغ ، بوقلمون، شير، بادام زميني ، لوبيا، سويا، تخمه آفتابگردان، پنير، نخودفرنگي، غلات و نان سبوس دار ، ذرت، گل کلم، کلم پيچ، بروکلي، گوجه فرنگي ، عدس، جوانه گندم و ماهي قزل آلا مي باشند.
بيشتر سبزيجات و ميوه ها حاوي مقادير کمي از اين ويتامين هستند.
پختن و روش هاي آماده سازي غذاها و کنسرو کردن موجب تخريب اين ويتامين مي شود.
کمبود پانتوتنيک اسيدکمبود اين ويتامين در بزرگسالان به معناي واقعي وجود ندارد، زيرا در خيلي از منابع غذايي يافت مي شود. کمبود اين ويتامين ممکن است در افراد الکلي رخ دهد.
با اينکه کمبود اين ويتامين، به دليل فراواني آن در غذاها و ساخت آن توسط باکتري هاي روده، بعيد به نظر مي رسد، اما خستگي يکي از علائم زودرس و متداول کمبود اين ويتامين مي باشد.
کمبود B5 باعث افسردگي ، اختلال شخصيت، مشکلات قلبي ، افزايش خطر عفونت ها، خستگي، دردهاي شکمي، اختلال خواب ، کرختي، تغييرات حسي در بازوها و ساق پاها ، بي حالي، گرفتگي عضلات، افزايش حساسيت به انسولين، افزايش سطح کلسترول خون و کاهش سطح پتاسيم در بدن مي شود.
مسموميت ناشي از مصرف زياد
پانتوتنيک اسيد در بدن انسان مسموميت ايجاد نمي کند. اثرات جانبي قابل ملاحظه اي نيز، حتي در دريافت هاي بالاتر از 10000 ميلي گرم (10 گرم) در روز گزارش نشده است.
فقط مقادير بسيار زياد، در حد چندين گرم در روز مي تواند موجب اسهال شود. غير از اسهال، واکنش مضري براي مصرف دوزهاي بالا گزارش نشده است.
اين ويتامين، فوايد ويتامين هاي C ، B6، و B12 را در بدن بيشتر و کمبودشان را اصلاح مي کند.
مريم مراديان نيري- کارشناس تغذيه تبيان
نظرات 0
شما هم میتوانید در این مورد نظر دهید