پرسش . چهارمين مرحله معاد (بهشت و جهنم) را توضيح دهيد.
.
پاسخ: قافله بشريت سرانجام پس از عبور از فراز و نشيبهاي عجيب و غريب و پس از طي مسافرتي بس پر غوغا و پشت سرگذاشتن مقدمات فراوان به مقصد نهايي خود ميرسد. اين منزل پايان سير و حركت قافله بشريت است. در اين منزل انسان به آرامش و قرار و ثبات ميرسد. در پايان راه دو توقفگاه كاملا متفاوت در انتظار اين قافله است: يكي منزل آسايش، سرور و انواع خوشيها و ديگري منزل رنج، عقاب، ناراحتي، و انواع آلام و دردها؛ مقصد اين قافله يا بهشت است و يا جهنم؛ اهميت اين بحث همين بس كه بيشترين آياتي كه در قرآن درباره معاد آمده مربوط به بهشت و جهنم است. قبل از ورود در بحث بهشت و انواع نعمت هاي آن، دوزخ و انواع رنج هاي آن، يك پرسش مطرح است و آن اين كه آيا بهشت و جهنم هم اكنون آفريده شده اند؟
گرچه در اين مورد ديدگاههاي مختلفي وجود دارد، اما پاسخ اين پرسش مطابق ظاهر آيات و روايات مثبت است. قرآن ميفرمايد: « ... وَجَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّماوَاتُ وَالْأَرْضُ أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقِينَ» (آل عمران: 133) بهشتي كه وسعت آن به اندازه آسمانها و زمين است و براي پرهيزگاران آماده شده است. در آيه ديگري ميفرمايد: «وَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِي أُعِدَّتْ لِلْكَافِرِينَ» (آل عمران: 131) و از آتشي كه براي كافران آماده شده است بپرهيزيد. ( همچنين نگاه كنيد: حديد: 21، بقره: 24. )
لفظ «اعدت» در اين دو آيه و آيات مشابه بر آفريده شدن بهشت و جهنم ظهور دارد. در آيه ديگر ميفرمايد: « وَلَقَدْ رَآهُ نَزْلَةً أُخْرَي عِندَ سِدْرَةِ الْمُنتَهَي عِندَهَا جَنَّةُ الْمَأْوَي» (نجم: 13 ـ 15) و بار ديگر پيامبر او را مشاهده كرد نزد سدره المنتهي كه جنه الماوي در آنجا است. اين آيه كه درباره معراج پيامبر(ص) سخن ميگويد ظاهر در اين است كه بهشت مخلوق بوده و پيامبر وارد آن شده است. و در آيه ديگر در پاسخ تقاضاي كفار كه آنها با عجله از پيامبر تقاضاي عذاب ميكردند؛ فرمود: اين تقاضا در حالي است كه هم اكنون جهنم آنها را احاطه كرده است؛ هر چند آنها چون در حجابهاي دنيا محجوباند، درك نميكنند «يَسْتَعْجِلُونَكَ بِالْعَذَابِ وَإِنَّ جَهَنَّمَ لَمُـحِيطَةٌ بِالْكَافِرِينَ» (عنكبوت: 54 ) و سرانجام در آيهاي ديگر ميفرمايد: «كَلاَّ لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْيَقِينِ لَتَرَوُنَّ الْجَحِيمَ ثُمَّ لَتَرَوُنَّهَا عَيْنَ الْيَقِينِ» (تكاثر: 5 ـ 7) چنين نيست كه شما ميپنداريد اگر علم اليقين داشتيد حتما جهنم را مشاهده ميكرديد سپس (در قيامت) آن را با عين اليقين مشاهده خواهيد كرد.
در روايات نيز اين مطلب با صراحت بيشتري تاييد شده است. از جمله در حديثي از امام علي بن موسي الرضا(ع) در پاسخ اين پرسش آمده است: « و ان رسول اللّه قد دخل الجنه و راي النار لما عرج به الي السماء» (بلي بهشت و جهنم آفريده شده اند) و پيامبر(ص) هنگام معراج وارد بهشت شد و دوزخ را مشاهده كرد. راوي گفت: گروهي ميگويند: آنها مخلوق نيستند. امام(ع) فرمود: «ما اولئك منا و لا نحن منهم من انكر خلق الجنه و النار فقد كذب النبي و كذبنا» (بحار ج 8 ص 119 حديث 6 . ) آنها از ما نيستند و ما از آنها نيستيم؛ كسي كه آفرينش بهشت و دوزخ را انكار كند پيامبر را تكذيب كرده و ما را تكذيب كرده است.
در روايات معراج به ويژه روايات كيفيت تولد حضرت زهرا(س) و اين كه پيامبر او را ميبوسيد و ميفرمود: «بوي بهشت را از او ميشنوم» اين مطلب مكرر آمده است. گروهي از روايات نيز بيانگر اين مطلب است كه هر كس اذكار سبحان اللّه، الحمدللّه، لا اله الا اللّه و اللّه اكبر را بگويد به ازاي هر يك، درختي در بهشت برايش كاشته ميشود. از جمله امام صادق(ع) از پدران بزرگوارش از پيامبر(ص) نقل كرده است كه فرمود: «من قال سبحان اللّه غرس اللّه له بها شجره في الجنه و من قال الحمدلله غرس اللّه له بها شجره و من قال لا اله الا اللّه غرس اللّه له بها شجره في الجنه» راوي عرض كرد: اي رسول خدا بنابراين درختان ما در بهشت زياد است. پيامبر فرمود: «نعم و لكن اياكم ان ترسلوا عليها نيرانا فتحرقوها» (بحار ج 8 ص 186 حديث 154 ) آري و ليكن بپرهيزيد از اين كه آتشي بر درختان بفرستيد و آنها را بسوزانيد. روايات ديگري نيز در اين زمينه وجود دارد. حاصل اينكه بهشت و جهنم هم اكنون آفريده شده و علاوه بر بحثهاي عقلي در مورد عوالم وجود آثار تربيتي وجود فعلي بهشت و جهنم بر كسي پوشيده نيست. البته مطالب ديگري نيز در اينجا قابل طرح است مانند مكان فعلي بهشت و جهنم، وسعت بهشت و جهنم، كيفيت آنها، و... كه براي رعايت اختصار از طرح آنها صرفنظر ميشود. (مراجعه شود به كتب كلامي و تفسير.)
نظرات 0
شما هم میتوانید در این مورد نظر دهید