پرسش . كيفيت حضور در برابر محكمه عدل الهي را توضيح دهيد.

پاسخ: يكي از مهمترين مواقف و مراحل روز قيامت، حضور در دادگاه عدل الهي و رسيدگي به حساب خلايق است. چنانكه يكي از نامهاي آن روز نيز يوم الحساب است. دادگاهي با خصوصيات ويژه خود كه در نوع خود بي‏نظير است. حاكم و دادرس بي‏نظير، پرونده، گواهان و ميزان و قانون بي‏ نظير، دادگاهي كه حاكم خود شاهد نيز باشد. مجرم خود بر عليه خود شهادت مي‏دهد. جزئيات اعمال و حقيقت آنها و نيت فاعل آنها دقيقاً ضبط شده است و تنظيم كنندگان پرونده از هرگونه خطا و اشتباه مصون‏اند.

اينك بعضي از آيات قرآن كريم در اين رابطه نقل مي‏شود. در رابطه با اصل حساب مي‏فرمايد: «إِنَّ إِلَيْنَا إِيَابَهُمْ  ثُمَّ إِنَّ عَلَيْنَا حِسَابَهُمْ» (غاشيه: 25 و 26) حتماً بازگشت آنها به سوي ما است و مسلماً حساب آنها نيز با ما مي‏باشد. و در آيه ديگري مي‏فرمايد: «اقْرَأْ كِتَابَكَ  كَفَي بِنَفْسِكَ الْيَوْمَ عَلَيْكَ حَسِيباً» (اسراء: 14) به او مي‏گوييم كتابت را بخوان! امروز كافي است كه خود حسابگر خود باشي.

اصولاً ارزيابي و حسابرسي از نظر قرآن امري ثابت، حق و حتمي است. به همين سبب در مورد برقراري محكمه و ميزان و حسابرسي به اعمال بندگان در روز قيامت مي‏فرمايد: «    وَالْوَزْنُ يَوْمَئِذٍ الْحَقُّ فَمَن ثَقُلَتْ مَوَازِينُهُ فَأُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ  وَمَنْ خَفَّتْ مَوَازِينُهُ فَأُولئِكَ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُم...» (اعراف: 8 و 9) سنجش و وزن كردن اعمال در آن روز حق است. پس كساني كه ميزانهاي اعمال آنها سنگين است رستگارند و كساني كه ميزانهاي اعمال آنها سبك است، افرادي هستند كه سرمايه وجودي خود را از دست داده و در خسران و زيان مي‏باشند و سرانجام چنانكه قبلاً گذشت يكي از نامهاي روز قيامت روز حساب است. بيان قرآن چنين است: «هذَا مَا تُوعَدُونَ لِيَوْمِ الْحِسَابِ» (ص: 53 ) اين نعمتهاي توصيف ناشدني بهشت، همان چيزي است كه براي روز حساب به شما وعده داده مي‏شود.    

و درباره كيفيت اين حسابرسي مي‏فرمايد: محاكمه در آخرت همچون دادگاه هاي دنيا نيست كه بسيار طولاني و پيچيده باشد. بلكه دلائل و شواهد بس روشن، گواهان فراوان و قاطع، حاكم عليم و خبير و قدير بوده و به همين سبب دادرسي بسيار سريع و قاطع است. قرآن كريم مي‏فرمايد: «...أَلاَ لَهُ الْحُكْمُ وَهُوَ أَسْرَعُ الْحَاسِبِينَ» (انعام: 62 ) و آگاه باشيد كه داوري مخصوص اوست و او سريعترين حسابگران مي‏باشد. و در آيات ديگري آمده است: « ...إِنَّ اللّهَ سَرِيعُ الْحِسَابِ» (آل عمران: 199؛ مائده: 4؛ ابراهيم: 51 ؛ غافر: 17) مسلماً خداوند سريع الحساب مي‏باشد.