پرسش . تجسم برزخي اعمال انسان را شرح دهيد.
پاسخ: عالم برزخ ـ چنانكه گذشت ـ ملكوت و باطن و حقيقت اين عالم است چنانكه هر موجود علاوه بر صورت مادي و محسوس و ظاهري خود، يك باطن و يك حقيقت و يك چهره ملكوتي دارد كه اين چهره براي ما قابل ادراك نيست. مثلاً «غيبت» يك صورت ظاهر دارد كه همان سخن گفتن پشت سر برادر مومن جهت تنقيص او است. ولي ملكوت غيبت به تعبير قرآن كريم «خوردن گوشت برادر مرده انسان» است. ميفرمايد: « وَلاَ يَغْتَب بَعْضُكُم بَعْضاً أَيُحِبُ أَحَدُكُمْ أَن يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتاً فَكَرِهْتُمُوهُ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَحِيمٌ» (حجرات: 12) بعضي از شما از بعض ديگر غيبت نكند، آيا هيچيك از شما دوست دارد گوشت مرده برادرش را بخورد؟ از آن اكراه داريد. و از خدا پروا داشته باشيد كه خداوند تواب و رحيم است.
نكته قابل توجه اينكه زشتي غيبت در آيه كريمه به خوبي تصوير شده است. زيرا: 1. انسان خوردن گوشت مردار را ناخوش ميدارد؛ هر چند مردار برّهاي چاق باشد. 2. در بين مردارها، مردار انسان تنفرآورتر و وحشتناكتر است. 3. اگر مرده برادر انسان باشد خوردن گوشتش بسيار زشتتر است. 4. در حالي كه غذاهاي پاك و حلال در اختيار انسان است مردار خوري بسيار ناپسند است. يعني قرآن چهره زشت غيبت را به شكل زشتي به توان چهار معرفي كرده است. به هر حال اين ملكوت و حقيقت غيبت است. همچنين قرآن كريم حقيقت خوردن مال يتيم را خوردن آتشي معرفي ميكند كه به زودي از درون انسان شعله ور ميشود: « إِنَّ الَّذِينَ يَأْكُلُونَ أَمْوَالَ الْيَتَامَي ظُلْماً إِنَّمَا يَأْكُلُونَ فِي بُطُونِهِمْ نَاراً وَسَيَصْلَوْنَ سَعِيراً» (نساء: 10) هر چند در دنيا نيز افراد معدودي هستند كه چشم برزخي دارند و ميتوانند ملكوت اشياء را مشاهده كنند. چنانكه ائمه عليهم السلام گاهي به بعضي از صحابه ديد برزخي بخشيدند؛ ولي انسانها نوعاً قادر نيستند در دنيا به باطن اشياء راه پيدا كنندو ملكوت اشياء را مشاهده كنند؛ ولي پس از مرگ همه اين قدرت را پيدا ميكنند و حقيقت همه چيز را چنانكه هست مشاهده ميكنند. دراين حال باورها و اعتقادات صحيح، صفات و خصلتهاي پسنديده و اعمال صالح خود را در بهترين چهرهها و زيباترين صورتها و خوشبوترين بوها مجسم ميبينند؛ چنانكه عقايد نادرست و رذايل اخلاقي و اعمال ناپسند و گناهان خود را در زشت ترين چهرهها و متعفن ترين بوها مشاهده ميكنند. نماز و روزه و حج و ساير اعمال صالح از يك طرف و ما فوق همه اينها ولايت اهلبيت عليهم السلام به عنوان برترين اعتقاد نزدش حاضر شده و از او در مقابل خطرها و آزار شياطين دفاع ميكند.
ابوبصير از يكي از صادقين عليهما السلام نقل ميكند كه فرمود: وقتي مومن دفن شد، شش چهره زيبا با او وارد قبر ميشود. يكي در جانب راست و ديگري در سمت چپ، سومي روبرو و چهارمي پشت سر و صورت پنجمي در پايين پاي او ميايستند و يكي از آنها (آخري) كه از همه زيباتر است در بالاي سرش ميايستد. به اين ترتيب او را از هر طرف محافظت ميكنند. آنگاه آنكه از همه زيباتر است از بقيه ميپرسد شما كيستيد؟ خداوند جزاي خير به شما دهد. آنكه در سمت راست مرده است ميگويد: من روزه هستم. آنكه پشت سر او است، ميگويد: من حج و عمره اويم. آنكه در پايين پايش ايستاده ميگويد: من نيكيهاي او به برادران دينياش هستم. سپس آن پنج صورت از آن چهره نوراني ميپرسند: تو كيستي كه از همه ما زيباتر و خوشبوتر و با هيبتتر هستي؟ او گويد: من ولايت آل محمد(ص) هستند. ( بحار ج 6 ص 234. ) بايد توجه كرد كه اولاً: ملكوت اعمال فوق، نماز، روزه و... و اعتقاد به ولايت اهلبيت در دنيا نيز همان نقشها و چهره ها را دارند. ثانياً: اعمال قبيح و باورهاي باطل نيز چنيناند. بعضي چهرههايي بس قبيح و زشت و سختي دارند؛ همانند مارهاي بسيار خطرناك. شيخ بهائي(ره) ميگويد: بعضي اصحاب در مورد كلام حضرت كه فرمود: نود و نه مار عظيم بر مرده متوكل ميشوند گفتهاند شايد مراد رذايل اخلاقي او هستند كه در قبر در اين چهره ظاهر شده اند( ر.ك، بحار ج 6 ص 219.)
از امير المومنين عليه السلام نقل شده است كه فرمود: اگر انسان دوستان خدا باشد، در قبر شخصي نزد او ميآيد كه زيباترين چهرهها و خوش بوترين و خوش جامه ترين افراد است و به او ميگويد: بشارت باد بر تو به خاطر نسيمهاي روح افزاي الهي و گلهاي خوشبو و بهشت پر نعمت؛ مقدمت مبارك باد! وليّ خدا ميپرسد تو كيستي؟ گويد: من عمل نيكوي تو هستم كه از دنيا به سوي بهشت آمدهام. و اگر شخص از دشمنان خدا باشد، كسي نزد او ميآيد كه بدلباسترين و بدبوترين خلق است و به او ميگويد: بر تو باد به آب جوشان و ورود به دوزخ... (تفسير الميزان ج 1 ذيل آيات 153 تا 157 بقره. )
نه تنها اعمال انسان در برزخ اين گونه تجسم مييابند كه عقائد انسان نيز چنين هستند. در حديثي از امام صادق عليه السلام آمده است كه آن چهره به شخص ميگويد: من رأي و اعتقاد صحيح و پسنديدهاي هستم كه به آن معتقد بودي و عمل صالحي كه انجام ميدادي. (وافي ص 94 به نقل از كافي.) و (در اين مورد روايات و اتفاقاتي كه براي بعضي افراد افتاده زياد است. به كتابهاي بحار ج 6 ، محجة البيضاء ج 5 و كتابهايي كه در زمينه معاد نوشته شده است مراجعه كنيد.)
نظرات 0
شما هم میتوانید در این مورد نظر دهید