اعتماد به نفس ، از فرآيندهاي دروني انسان است كه براي رسيدن او به اهدافش ضروري و حتمي است. از گذشته هاي بسيار دور تاكنون موضوع اين بحث با ذكر نام افراد مشهور و موفق همراه بوده و هست. نگاهي به تاريخ انبياء و بزرگان دين و علم، مبين اين حقيقت است كه  اعتماد به نفس  جوهر اصلي كار ايشان بوده، به شكلي كه انسان هاي معاصر، آنها را به صورت الگو و مثال مورد استفاده مكرر قرار مي دهند. مثلاً پشتكار و اعتماد به نفس افرادي چون  ابن سينا  و  ابوريحان بيروني  و در دوران معاصر، اشخاصي چون هلن كلر و اديسون مشهور و زبانزد است. بعضي از مردم اين اصطلاح را مثل خيلي از اصطلاحات ديگر  روان شناسي  اشتباه تعبير مي كنند، در صورتي كه معناي اين موضوع در علم روان شناسي و علوم تربيتي چيز ديگري است.
اعتماد به نفس يك حس رضايت دروني است و ربطي به بيرون و ظاهر زندگي ندارد. افراد به اشتباه اعتماد به نفس را تكرار يك عمل و خبره شدن در آن مي دانند، در صورتي كه اين طور نيست؛ بلكه «اعتماد به نفس» تلاش مداوم است، بدون در نظر گرفتن نتيجه منفي يا حتي مثبت. پس وقتي كه كاري را شروع مي كنيم و مي دانيم كه مي توانيم آن را انجام دهيم اعتماد به نفس واقعي را در خود پرورش نداده ايم. احساس اعتماد به نفس واقعي از باور ما به استحكام شخصيت خود ناشي مي شود. از تعهد ما به اين كه هر چه كه بخواهيم فرقي نمي كند، تلاش فراوان مي كنيم تا عاقبت به آن برسيم.
كليد اصلي اعتماد به نفس در يك كلمه خلاصه مي شود: «تلاش>
)ليس للانسان الا ما سعي).دانش آموزي كه از نتيجه شكست يا قبولي در كنكور نمي هراسد و كوشش فراوان به خرج مي دهد، داراي اعتماد به نفس است و محققي كه از نتيجه شكست يا رد شدن تحقيقاتش ترسي به دل راه نمي دهد و همواره در تكاپوست داراي اعتماد به نفس است؛ پس دوباره تكرار مي كنيم كه اعتماد به نفس يك رضايت دروني است، همراه با تلاش و كوشش مداوم.
بعد از «تلاش» كه جوهر اصلي اعتماد به نفس است، مهمترين جزء ديگر اعتماد به نفس مسئله «تدريجي بودن» آن است. اصولاً اعتماد به نفس يك امر تدريجي است، نه دفعي و يك مرتبه اي. به اين معنا كه اين حالت به مرور زمان در انسان شكل مي گيرد. در هيچ موضوع روان شناسي و انساني  دارو يا ورد مخصوصي وجود ندارد كه مثلاً يك حالت رواني محض را ايجاد يا كاملاً ضايع كند. هيچ ترس يا اختلال عاطفي يا شخصيتي يك دفعه بهبود پيدا نمي كند.
اين مربوط به فيلم هاي تخيلي يا افسانه هاي باستاني است كه جادوگري با يك ورد، موش را فيل، يا ترسويي را پهلوان كند. در عالم واقعيت چنين اموري وجود ندارند. كسب مراتب درجه درجه و تدريجي است، لذا اندوختن اراده قوي يا اعتماد به نفس بالا، قطره وار و آهسته است. ابتدا بايد اهداف را مدنظر قرار دهيد و سپس به مرور به تعقيب آنها بپردازيد. بدون فكر شكست به سوي آن حركت كنيد، مطمئن باشيد پيروزي با شماست.