احترام گذاشتن به يك رهگذر، دادن جاي خود به خانمي سالخورده داخل اتوبوس، لبخند زدن به همسايه و...  مهرباني به صفتي كمياب تبديل شده است؛ ويژگي اي كه براي آن ارزش خيلي زيادي قائل هستيم.
اما آيا مي دانستيد كه نيكي كردن سبب مي شود كه احساس خوبي در شما بهوجود آيد و حتي با اين عمل در حق خودتان خوبي مي كنيد؟ عجيبه نه؟ و با اين حال...
جالب است بدانيد كه مهرباني به مرور زمان چقدر بار معنايي تحقيرآميزي بهخود گرفته است. وقتي مي گوييم "او آدم مهرباني است"، در واقع ميتوان مترادف هاي چون "هالو"، "ضعيف"، "بدون قاطعيت" يا حتي "فاقد ذكاوت" و"عاري از حس انتقادي" را برداشت كرد. با اين حال نيكي كردن بدون ريا و تظاهر و بدون هيچ چشم داشتي بزرگ ترين فضيلت به شمار مي رود. اين فضيلت حتي مي تواند شما را سالم و سرحال نگه دارد. به همين دليل تا جايي كه مي توانيد نيكي كنيد!
مهرباني همان خوشبختي است
بنا به تحقيقي كه در ژاپن روي 175 نفر انجام شده پرسشنامه هايي را در اختيار افراد قرار دادند تا از اين طريق به دقت بسنجند تا چه اندازهاي نيكي كردن در انگيزه، رفتار و زندگي روزانه آنان نقش دارد. در عين حال، از شركت كنندگان خواسته شد تا 10 واقع هاي كه اخيرا احساس عميقي در آنان بهوجود آورده و منبع استرس و يا بر عكس شادي بوده است را توصيف كنند.
در آخر، برداشت شخصي اين افراد از خوشبختي به كمك مقياسي كه در نظر گرفته بودند ارزيابي شد و بنا به آن مقياس، افراد را به دو گروه تقسيم كردند: گروه اول شامل 81 نفري مي شد كه احساس خوشبختي مي كردند و در گروه دوم 94 نفر قرار داشتند كه كمتر از گروه اول احساس خوشبختي مي كردند.
نتيجه به دست آمده حاكي از آن است كه افرادي كه در زندگي روزانه شان مهربان تر هستند و انگيزه، رفتار و عمل كرد روزانه شان بر پايه مهرباني و عطوفت است، همان افرادي هستند كه خود را خوشبخت تر از ديگران مي دانند. اين افراد همچنين وقايع شادي آور بيشتري را در زندگي تجربه ميكنند. از اين رو نيكي و محبت نه تنها براي اطرافيان خوشايند است بلكه براي خود فرد نيز منبع نشاط است.
داروي ضداسترس
مطالعات متعدد در اين زمينه حاكي از آن است كه محبت اثرات مثبتي برتوليد سروتونين در مغز دارد. سروتونين ناقل شيميايي است كه احساسات را متعادل كرده و كمبود آن موجب اضطراب، تشويش و افسردگي مي شود. نقش اكثر داروهاي ضداسترس آن است كه به طور شيميايي موجب تحريك و توليد سروتونين مي شوند تا علائم اندوه و دلتنگي را فرو نشانند. همان طور كه دكتر "وين دير"، روانشناس و مولف كتاب "قدرت نيت" خاطر نشان مي كند: عمل نيك هر چند ساده نه تنها در فرد نيكوكار بلكه در شخص ذينفع نيز، موجب تحريك و توليد سروتونين مي شود.
نكته جالب تر آن است كه همين پديده در مغز اطرافيان و افرادي كه شاهد عمل نيك هستند نيز روي مي دهد! نيكي كردن تاثير مفيدي بر خلق و خوي فرد نيكوكار، شخص ذي نفع و حتي فردي كه تنها شاهد اين عمل بوده است و خلاصه همه افرادي كه با آن در ارتباط هستند ميگذارد. به همين دليل تا جايي كه مي توانيد نيكي كنيد!
زماني كه نيكي مي كنيد در حقيقت در حق خودتان خوبي مي كنيد. محبت و از خود گذشتگي موجب آرامش ذهن و مايه خشنودي است. زماني كه خود را نسبت به ديگران با محبت، خيرخواه و دست و دلباز نشان مي دهيد، لذت خاصي به شما دست مي دهد. اين در حالي است كه لذت و خوشي موجب كاهش ترشح كورتيزول، يكي از هورمون هاي استرس، مي شود. از اين گذشته، به همين دليل است كه "هانس سلي"، متخصص غدد و پيشگام در شرح پديده استرس، نيكي كردن را سفارش كرده و از آن به "ازخودگذشتگي خودخواهانه" ياد ميكند. به عبارتي ديگر، براي آن كه احساس خوبي داشته باشيد، عمل نيك انجام دهيد.
بهترين اعتماد به نفس
از نظر منطقي، چنانچه مهرباني موجب خوشحالي بيشتر انسان شود و از افسردگي و استرس او بكاهد، همچنين مي بايست سبب شود تا قضاوت بهتري در مورد خودمان داشته باشيم.
براي پي بردن به درستي اين موضوع، "سونيا ليوبوميرسكي" روانشناس دانشگاه استنفورد دانشجويان را به دو گروه تقسيم كرد و از نيمي از آنان خواست تا بهمدت 10هفته، اعمال نيكي چون احترام گذاشتن به ديگران، كمك كردن در شستن ظرف ها و غيره انجام دهند. در آخر هفته مشخص شد افرادي كه به طور مرتب اعمال نيك انجام داده بودند در مقايسه با افرادي كه هيچ عمل نيكي از آنان سر نزده بود، خلق و خوي بهتري داشتند و بهترين تصوير را از خود در ذهن داشتند.
مراقب مهرباني هاي كاذب باشيد!
يكي از استادان دانشگاه فرنچفورت، طي 2 سال واكنش 4000 نفر از اپراتورهايي را كه در يك مركز تلفن مشغول به كار بودند را مورد مطالعه قرار داد. آن دسته از اپراتورهايي كه مجبور بودند به هر جور مخاطبي با مهرباني پاسخگو باشند، بعد از كار استرس بيشتري داشتند، ضربان قلب شان تا مدت زمان زيادي تند مي ماند و احتمال افسردگي در آنان بيشتر بود.
از اين حكايت مي توان چنين نتيجه گيري كرد كه مهرباني خوب است اما تظاهر به مهرباني براي سلامتي زيان آور است.
doctissimo.fr- June 2009
ترجمه: سپيده حسينعلي عراقي