اسمم سير است ، تركان به من ((صارامساق )) و ((صارميساق )) و اعراب به من ((ثوم )) گويند. همان ثومي كه قوم يهود آن را بر مائده آسماني ترجيح داده و از حضرت موسي مطالبه كردند.
من داراي انواع و اقسام مي باشم . دو نوع من بستاني و پرورش يافته بوده ، يك نوع آن در گيلان و مازندران و نوع ديگر در مرز ايران مي رويد و يك نوع سير بياباني هم وجود دارد كه ((مريم نخودي )) وحشي است و به آن ((ثوم الحيه ، ثوم الكلب )) مي گويند و در كتابهاي داروسازي سنتي ايران تحت نام ((اسقورديون )) ياد شده است . خانواده ما در بين گياهان دارويي مقامي بس والا دارند. گلهاي يك نوع بستاني من سفيد و گلهاي نوع كوچك من گلي رنگ مي باشد، من داراي ويتامينهاي ب و ث و مقدار ويتامين ((ث )) در نوع بياباني من بيشتر است .
علاوه بر آنكه مرا به صورت خام و پخته مخلوط با ماست و در خوراكهاي مختلف مي خورند، در طب و داروسازي از من استفاده هاي زياد برده مي شود. من ضد عفوني كننده دستگاه تنفس و دستگاه گوارش هستم ، در بيماريهاي ريوي مخصوصا غانغارياي ريوي ، سياه سرفه اثر شگفت آور دارم . ضد عفوني كننده جلدي بوده و در پانسمان زخمهاي سياه شده به كار مي روم . اشتهاآور بوده و فشار خون را بطور ثابت پايين مي آورم . اثر ميكربكشي من در كشتن ميكربهاي وبايي قابل تحسين است .
من محلل غذا بوده و رطوبت معده را جمع مي كنم . خون غليظ را رقيق مي كنم ، ادرار و عادت ماهانه زنان را باز مي نمايم و پادزهر سموم و زهرابه هاي ميكروبي هستم و به همين جهت اثر من در معالجه رماتيسم شايان توجه است . براي پيشگيري از امراض نبايد در خوردن من غفلت كرد. مخصوصا در موقعي كه يك مرض مسري همه گير مي شود. ترشي كهنه من جهت پاك كردن گلو و باز شدن آواز و تنگ نفس و مرض فراموشي ، لقوه ، رعشه ، و اكثر امراض عصبي ، درد مفاصل ، عرق النساء (سياتيك ) نقرس و درد آنها مفيد است . مرا جهت از بين بردن اخلاط غليظ و دفع باد پهلو و قولنج و همچنين براي از بين بردن زالويي كه در گلو مانده باشد و انداختن انواع كرم معده و كرم كدو و كرمك به كار مي برند. براي درمان تبهاي كهنه و زخمهاي قديمي كه با هيچ دارويي معالجه نمي شوند به سراغ من بياييد تا به شما ثابت شود خوراكيها تا چه حد در درمان امراض مؤ ثر مي باشند.
من رنگ رخساره را باز مي كنم و چنانچه زن آبستن در مواقع بارداري به مقدار كم از من استفاده كند، نوزاد او خوش آب و رنگ خواهد شد و يكي از عجايب من اين است كه چنانچه زن آبستن سه روز قبل از زايمان مرا بخورد، دهن نوزاد او به هنگام تولد بوي سير خواهد داد.
خوردن من با غذاهاي سنگين سبب سبك شدن و سهل الهضم شدن آنهاست . اثر من در فرو بردن ورمها و خرد كردن سنگ كليه قطعي است . مداومت در خوردن من باعث ريختن موي سفيد و در آمدن موي سياه است ، مشروط بر اينكه به حد كافي منگنز داشته باشم ، و روي همين است كه اگر ((بلادر)) را در خاك دفن كنند و بگذراند بپوسد و بعد روي آن سير بكارند، خوردن آن سير موي سفيد را سياه مي كند. و چنانچه مقداري خاك معدني مغل كه تركيب منگنز است بعنوان كود به گياه من بدهند و همين خاصيت را خواهد داشت . حافظ اشخاص پير و سرد مزاج مي باشم و خوردن من براي آنها بسيار مفيد است . من حافظه را تقويت مي كنم و عضلات قلب را تقويت مي نمايم . براي معالجه گال و كچلي و همچنين براي از بين بردن زگيل مرا پخته و روي آنها بگذاريد و اين عمل را چندين بار تكرار كنيد تا بهبودي به دست آوريد.
اگر مرا در انبار اغذيه بگذاريد، از هجوم شپشك به انبار جلوگيري مي كنم و حبوبات را از اين آفت حفظ مي نمايم .
زياده روي در خوردن من براي خون چشم ، بواسير و زنان حامله چندان خوب نيست و توليد صفرا مي نمايد.
براي انداختن و بيرون كردن زالويي كه در بيخ گلو مانده است ، مي توانيد مرا در سركه خيس كرده و آن را غرغره كنيد تا اين حيوان خونخوار بيفتد. ماليدن من با عسل جهت زخم و جوشهاي جلدي نافع است و همچنين سياهي زير چشم را از بين مي برم و براي جلوگيري از ريزش مو مفيد مي باشم . اگر مرا در روغن سرخ كنيد و زيادي روغن آن را بگيريد، ماليدن آن تركي را كه در اثر سرما در دست و پا ايجاد شده است درمان مي كند و ماليدن آن با عسل خالهاي سياه پوست را از بين مي برد و براي معالجه برص و طاسي نيز بي فايده نيست . نشستن در آب جوشانده برگ و ساقه هاي بوته من جهت باز شدن ادرار و باز شدن حيض نافع است ، اگر مرا با نشادر و عسل مخلوط كنيد، براي برص و سياهي پوست نافع تر است ، اگر مرا همراه زفت كرده و روي ناخن تركيده و زبر و كج بگذاريد آن را اصلاح خواهم كرد. آب جوشانده من كشنده شپش و حشرات است ، جويدن برگ من بوي تند و زننده مرا از بين مي برد، مخصوصا اگر بعد از آن با نبيذ ريحاني مضمضه نماييد. خوردن من براي اشخاص مفلوج مفيد است ، مخصوصا اگر تا چهل روز، روز اول يك دانه ، روز دوم دو دانه ... و روز چهلم چهل دانه خورده بعد روزي يك دانه كم كنيد تا به يك دانه برسد. پياز من در معالجه امراض هر چه تازه تر باشد مفيد است و بر عكس ترشي من هر چه كهنه تر شود مرغوبتر خواهد شد اثر من در پيشگيري امراض غيرقابل ترديد بوده و بدون شك از پيدايش سرطان جلوگيري مي نمايم . براي ضد عفوني مجاري ادرار دارويي بهتر از من نيست .