متخصصان تغذیه برخلاف کسانی که معتقدند که یک شب هزار شب نمی‌شود، اعتقاد دارند که همین یک شب هم می‌تواند چندین مشکل متابولیک برای بدن ایجاد کند. برای اینکه از این شب نیز به سلامت عبور کنید، بهتر است توصیه‌های پزشکان را جدی بگیرید.از ویژگی‌های شب یلدا مصرف مواد غذایی مثل آجیل و میوه و شیرینی است که اگر به لحاظ کمی و کیفی به آن توجه نکنید، می‌تواند باعث بیمارشدن یا تشدید بیماری در کسانی شود که ناراحتی‌های قلبی عروقی، دیابت و کبد چرب دارند.

دکتر خدیجه رحمانی، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه شهید بهشتی توصیه کرد که ارزش بالای این شب را با مصرف به‌اندازه خوراکی‌های باکیفیت و سالم حفظ کنید. او گفت: در بحث تغذیه یک شب هم یک شب است. شما به هر اندازه کالری بیشتری دریافت کنید به همان اندازه مازاد نیازتان در بدن تجمع پیدا می‌کند. از مصرف شیرینی‌های پرکالری و کم ارزش خودداری کنید. حداکثر از شیرینی‌های کم شیرین مثل شیرینی‌های میوه‌ یا مغزدار استفاده کنید.

اگر می‌خواهید به جای شیرینی از خشکبار مصرف کنید حتما به کیفیت آن توجه داشته باشید. مصرف زیاد شیرینی نیز می‌تواند گرسنگی را تشدید کند . دکتر محمدرضا وفا، متخصص تغذیه و رژیم درمانی در توضیح آن گفت: مصرف زیاد شیرینی، قند خون را بالا می‌برد در نتیجه بدن برای کاهش قند خون مقدار زیادی انسولین تولید می‌کند و پس از مدت کوتاهی فرد دوباره احساس گرسنگی می‌کند.

متخصصان خوردن خشکبار (میوه‌های خشک‌شده مانند برگه‌های زرد‌آلو، هلو، توت)، خرما و آجیل (انواع مغزهای گردو، بادام، فندق، تخمه) را همیشه توصیه می‌کنند و حتی می‌گویند در برنامه روزانه‌تان آجیل و خشکبار وجود داشته باشد. اما به گفته دکتر خدیجه رحمانی، نه‌تنها در روزهای عادی که در شب یلدا نیز درباره مقدار مصرف آن دقت کنید.

او گفت: خشکبار در گروه میوه‌ها قرار می‌گیرد. اگر قرار است فردی در روز 2واحد میوه بخورد، خشکبار را نیز به اندازه همان 2واحد مصرف کند. همین‌جا بگوییم که اگر قرار است خشکبار مصرف کنید، دیگر میوه مصرف نکنید. منظور از یک واحد، یک‌چهارم لیوان است.

اگر هم قرار است میوه بخورید، نصف یک انار درشت که یک واحد میوه به‌حساب می‌آید یا یک برش نازک از هندوانه (معادل یک لیوان) را مصرف کنید. یک مشت بسته آجیل، یک واحد به‌حساب می‌آید. دکتر خدیجه رحمانی، استاد تغذیه دانشگاه شهید بهشتی در مورد مصرف مغزها گفت: مغزها عموما در گروه چربی‌ها قرار می‌گیرند ولی چون چربی‌شان مفید است، توصیه می‌شود که روزانه 30تا 40گرم آجیل مصرف شود.

البته سلامت مغزها اهمیت ویژه‌ای دارد؛ چرا که اگر مغزها سالم و تازه نباشند نه‌تنها مفید نیستند بلکه مضر هم هستند. مغزها را قبل از خرید باز کنید و ببینید سالم است و رنگ طبیعی خود را دارد. اگر رنگش تغییر کرده باشد، اکسید شده است و چربی‌اش دیگر مفید نیست. سموم کپک‌ها با حرارت هم از بین نمی‌رود. دیده شده که بعضا آجیل‌های کهنه را دوباره حرارت می‌دهند و به مردم می‌فروشند.

گول این داغی را نخورید و باز کنید و ببینید آیا تازه است یا نه. آجیل‌ها جزو گروه حبوبات و مغزها دسته‌بندی می‌شود و اصولا به یک فرد سالم توصیه می‌شود که از خوراکی‌های 4گروه اصلی، در برنامه‌غذایی روزانه خود قرار دهد. دکتر وفا معتقد است اگر نسبت درصدی این گروه‌ها در روز تغییر کند جا برای گروه‌های دیگر کمتر می‌شود و مواد مغذی که باید از گروه دیگر به بدن برسد کمتر می‌شود. میوه‌ها و سبزی‌ها جزو آزاد‌ترین گروه‌های تغذیه‌ای هستند.

بنابراین مصرف هندوانه و انار می‌تواند جایگزین وعده درنظر گفته شده برای این گروه از مواد غذایی در روز شود، ولی مغزدانه‌ها را با احتیاط بخورید چرا که تراکم کالری مغزدانه‌ها به‌شدت بالاست و مصرف زیاد آنها می‌تواند چاقی را به همراه بیاورد.یلدا جشنی است که در آن آجیل شیرین بیشتر مصرف می‌شود اما برخی شور بودن آجیل را ترجیح می‌دهند. شور بودن آجیل برای کسانی که پرفشاری خون دارند بسیار مضر است؛ حتی برای یک شب. دکتر رحمانی در این‌باره گفت: اگر کسی آجیل خام دوست ندارد می‌تواند آجیل خام را بدون نمک و با آب و آبلیمو، زردچوبه و گلپر در منزل تفت بدهد و مصرف کند. توجه به کمیت و کیفیت مواد غذایی نیز اهمیت دارد.

میزان مصرف نمک در روز 3تا 5گرم است و این نمک می‌تواند از راه مستقیم یا غیرمستقیم مانند مصرف خوراکی‌هایی که با نمک تهیه می‌شوند، به بدن برسد. به همین دلیل دکتر محمدرضا وفا توصیه می‌کند که کودکان، سالمندان و بیماران در این شب بیشتر به میزان مصرف خوراکی‌ها توجه کنند؛ چرا که مصرف بیش از اندازه نمک در یک شب هم می‌تواند اختلال آب و الکترولیت در آنها ایجاد کند. به گفته این متخصص تغذیه، این افراد آستانه مصرفشان بسیار کمتر از دیگران است.خوراکی‌ها را تا می‌توانید نه شور مصرف کنید نه ترش، متأسفانه بسیاری از مغزدانه‌ها برای ترش‌شدن با اسیدسیتریک و در مواردی با جوهر لیمو تفت داده می‌شوند.

لذا این مغزدانه‌ها خاصیت سم را برای بدن ایفا می‌کنند. دکتر وفا در این‌باره گفت: مصرف این خوراکی‌ها می‌تواند تعادل آب و الکترولیت و سیستم گوارش بدن را مختل کند یا حتی به آنها آسیب وارد کند. رفلاکس معده، آسیب دستگاه گوارش و یبوست ازجمله مشکلاتی است که این خوراکی‌ها ایجاد می‌کنند.در این شب تعادل در خوردن را رعایت کنید و مغزدانه‌ها و میوه را بعد از شام مصرف کنید، چرا که به گفته دکتر محمدرضا وفا دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران کسی که گرسنه است به‌صورت ناخودآگاه و درهم این مواد را مصرف می‌کند. در این صورت فرد کالری بیشتری دریافت می‌کند.