برگ من خون را تصفيه مي كند.
آب برگ مرا براي مبارزه با سر درد به كار بريد.
اگر خانم هاي باردار از آب برگ من بخورند، نوزادشان خوش آب و رنگ خواهد شد.
اثر من در امراض كبدي قطعي است .
جوشانده ي من زايمان را آسان مي كند..
كاسني گر چه تلخ است از دوستان است .
و ساخارين با اينكه شيرين است ، از دشمنان است .
من كاسني هستم - اعراب به من ((هندبا)) مي گويند، و در كتابهاي قديم به اسامي انطوبيا - شكوريه - سرس - سيكوريا - هندبه - كسناج كونه يك - چيپوتيبايي - شكوريا - اميرون - آجي مارول - سريس - شريش و سكونا، ياد شده ام .
يكي از سنت هاي ايرانيان اين است كه در روز سيزده ي فروردين ، از شهر خارج شده و روز را در كنار سبزه به پايان مي رسانند و در گذشته چنين معمول بود كه ناهار را همراه با كاهو نوعي كاسني پرورش يافته بود يا برگ هاي نو رسته ي كاسني كه غالبا در كنار جوي ها و سبزه زارها مي رويد، ميل مي نمودند و به اين ترتيب خون خود را پاك و كبد خود را زهكشي مي كردند. قسمت مورد استفاده من برگ تازه و ريشه ي خنك من است . ريشه ي من داراي مواد لعابدار - اينولين و قندهاي گوناگون است ، كمي تانن دارم و نيز داراي يك ماده ي دارويي و مقدار شوره هستم ، روي برگ هاي من تعداد زيادي عوامل زنده ي مفيد، زندگاني مي نمايند، لذا شستن آن در شرع و طب قديم منع شده است . و چون انواع بياباني من آلودگي نداشته ، و در پرتوي آفتاب پرورش پيدا مي كنند، خوردن برگهاي تازه مرا مي توان ناشسته خورد. برگ من حرارت صفراوي را از بين مي برد. خون را تصفيه مي كند، و از فشار آن مي كاهد. ماليدن آب برگ من به تنهايي و يا با سركه جهت سر درد مفيد است ، ضماد كوبيده ي برگ من جهت درد چشم و ورم ملتحمه نافع است . مضمضه جوشانده ي برگ و بذر من جهت درد دندانهاي آسيا، سودبخش مي باشد، و غرغره آن با آب فلوس براي ورم گلو و ديفتري نافع است ، مخصوصا اگر همراه با آب گشنيز باشد. ضماد من با آرد جو بر روي سينه جهت تنگ نفس و تقويت قلب و تحليل اورام تجويز شده است . من شهوت را زياد مي كنم ، مادراني كه در موقع بارداري از برگ من بخورند، نوزادانشان خوش آبرنگ مي شوند بنا به فرموده ي امام ششم (ع ) خانواده هائيكه كاسني مي خورند فرزند پسر بيش از دختر دارند. و چون از كار بيفتد، بيش از هزار مرض به سراغ انسان مي آيد و از اين روي امام هشتم (ع ) فرموده اند كه كاسني دواي هزار درد است . پزشكان قديم و جديد هر دو اثر كاسني را در امراض كبدي قطعي دانسته و در طب جديد ثابت شده است كه كاسني در نوسازي ياخته هاي كبدي نقش برجسته اي دارد. در ساختن كروموزومهاي نر و ماده ي نطفه نيز مي توان نقش كبد را ناديده گرفت .
ريشه من داراي اسانس و يك ماده ي صمغ و چند ماده مفيد دارويي است . مقوي معده - تصفيه كننده خون - پيشاب آور - ملين و تب بر است . دم كرده ده در هزار برگ و 25 در هزار ريشه ي من براي درمان امراض بالا نافع است . شيوه ي تازه من 25 تا پنجاه گرم مصرف مي شود. شربت مرا به عنوان تقويت كننده كودكان تجويز مي كنند.
جوشانده من زايمان را آسان مي كند، و در هلند دو كيلو كاسني را در ده ليتر آب مي جوشانند و آن را به گاوها در موقع فارغ شدن مي دهند تا زايمان آنها آسان شود. عجب آنكه گاوها در مواقع عادي از خوردن كاسني و جوشانده ي آن خودداري مي كنند، ولي هنگام زاييدن آن را با ولع زياد مي نوشند. من انواع و اقسام زياد دارم . بسياري از انواع مرا پرورش داده ، و در سالاد به كار مي برند - كاهو پرك - كاسني فرفري - اسكارول از انواع شيرين و پرورش يافته ي من است .
كاسني فرنگي ، يا آنديو
((آنديو)) كه كشت آن به تازگي در ايران معمول شده ، يكي از انواع پرورش يافته ي من است كه از اروپا به ايران آمده ، ولي در كتب قديم به آن كاسنيه - تيفاف - منجوريون و هندبي مي گفتند. در موقع كشت بايستي برگ هاي آن را با خاك پوشاند تا از اثر تابش آفتاب سبز نشده و تلخ نشود - اين گياه مختصري از خواص كاسني را دارد.

كاسني صحرايي
فارسي من - گل قاصد - خبركش و خبرآور است ، در كتب قديم به من ((طرحشقوق )) لقب داده اند - خاصيت تبريد من بيش از كاسني است - اسهال را بند مي آورم و مقوي معده مي باشم ، و در همه احوال قوي تر از بستاني و انواع پرورش يافته مي باشم . درمان خوبي براي خون ريزي ريوي هستم . خوردن من كيسه صفرا و كبد و طحال را باز مي كند. و يرقان و استسقاء را شفا مي بخشد. مرا مظر ((سپرز)) مي دانند.
عروق را باز مي كند حرارت خون و عطش را تسكين مي دهد هيجان صفراوي را معالجه مي كند و التهاب معده را برطرف مي سازد از دوستان كبد و زهكش كليه و مثانه بوده و آنها را از سنگ پاك مي كنم و هر قدر تلخ تر باشم ، در امراض كبدي مؤ ثرتر مي باشم . براي مبتلايان به حصبه و آبله تجويز شده ، و آب گرم من با سكنجبين جهت تبهاي كهنه و ربع اثر نيكو دارد. برگ تازه و گل و تخم و ريشه ي من به تمامي براي تب هاي عفوني نافع است . ماليدن ضماد برگ و ريشه ي من همراه با روغن زيتون بر محل نيش عقرب و حشرات سمي باعث تسكين درد آنها است و خوردن برگ ريشه من پادزهر سموم شيميايي مي باشد. ضماد آنها با آرد جو جهت درد مفاصل و نقرس و اورام گرم مفيد است . ماليدن برگ من با سفيداب و سركه در خنك كردن اثر آني دارد. مقدار خوراك آب برگ من تا دويست گرم است و چون باعث تحريك سرفه مي شوم ، مرا براي سينه كمتر تجويز مي كنند.

ريشه ي كاسني
در تحليل و پاك كردن اخلاط اثر مفيد دارم . زهكش مجاري غذا و بول داده ، جهت تصفيه ي خون و رفع ورم احشاء، استسقاء و درمان تب هاي كهنه و درد مفاصل و زياد شدن شير و ادرار سودمند مي باشم و در ساير افعال خواص من مانند برگ است مقدار خوراك من از گرد ساييده 5/3 گرم تا پنج گرم و جوشانده آن از پانزده گرم تا 45 گرم مي باشد.

تخم كاسني
جهت سر درد و تنگ نفس و باز كردن كيسه صفرا و استسقاء و يرقان و تب هاي صفراوي سودمند مي باشم ، و جوشانده ي من با رازيانه جهت سموم مفيد است و نيز براي ضعف گرده و طحال و بند آمدن خون ريزي سينه و تحريك اشتها مؤ ثر بوده و در ساير افعال همانند برگ مي باشم . مقدار خوراك من از 5 گرم تا پانزده گرم است . بد طعم و قي آور بوده ، و صاحب كتاب ((شفاءالاسقام )) در فصل طحال مرا مضر ((سپرز)) مي داند!