ايمان و اتّکاء به خود
 
بدون ترديد افراد اجتماع همه براي زندگي تلاش مي‏کنند و همه مي‏خواهند يک زندگي خوب نصيب آنان شود. ولي ناگفته پيداست که مي‏بايستي در درجه اول، واقعيت زندگي شناخته شود تا بدانند زندگي چيست؟ به جاي تصوّر و تخيّل سعي شود حقيقت زندگي آشکار گردد تا جويندگان آن بتوانند آنرا به دست آورند. يکي از عوامل موفقيت در ميدان‏هاي نبرد داشتن اطلاعات منطقه‏اي و آشنا بودن به رموز جنگ و گريز است. بسياري از شکست‏ها معلول آشنا نبودن به تاکتيک‏هاي جنگي است.
بدون ترديد زندگي يک نوع مبارزه است، در تمام دوران عمر، آدمي با مشکلات فراواني از قبيل فقر، بيماري، شکست و عقب‏ماندگي مبارزه مي‏کند. بنابراين شرط اساسي پيروزي در زندگي، درک مفهوم واقعي زندگي است. بايد واقعيت زندگي را شناخت، تا بتوان بهتر از آن بهره ‏مند گرديد.
بسياري از دختران و پسران اين آب و خاک حقيقت زندگي را درک نکرده، درباره آن از دريچه تصورات و خيال قضاوت مي‏کنند. در نظر اين گروه، زندگي چون سرابي بيش نيست، لذا بايد سعي کرد توسط مربيان حاذق و اولياء دلسوز، به تدريج واقعيت زندگي براي طبقه جوان تشريح گردد، تا در آينده بتوانند خود را با زندگي انطباق دهند. بسياري از خودکشي‏ها و شکست‏ها معلول آشنا نبودن با واقعيت زندگي است، با تصورات شاعرانه قدم به عرصه زندگي مي‏گذارند، و سعي مي‏کنند با همان افکار خام و ناپخته، چرخ‏هاي زندگي را به حرکت در آورند. حال آنکه با برخورد با اولين موج‏هاي طوفان زندگي متزلزل شده، حيات خود را به رايگان از دست مي‏دهند.
واقعيت زندگي در لابلاي کتاب‏هاي کلاسيک يافت نمي‏شود، بلکه بايد با راهنمايي‏هاي سودمند، چهره واقعي زندگي را براي طبقه جوان تشريح کرد. بايد به آنها گوشزد کرد که زندگي عبارت از حل مشکلات است، منتهي در هر دوره و زماني ناملايمات به نوع خاصي خود را نمايان مي‏سازند، و لذت زندگي وابسته به اين گره گشائي‏ها است. افرادي که به اين واقعيت توجه ندارند چنين مي‏پندارند که اصولاً سختي براي ديگران آفريده شده است و هنگامي که مشکلات زندگي آنان را احاطه مي‏کند ، خود را افرادي بدبخت و بيچاره دانسته، از زندگي بيزار مي‏گردند.
زندگي از تلخ و شيرين هر دو آميخته شده است، و نبايد انتظار داشت که آب زندگي هميشه در کام ما شيرين و گوارا باشد، خداوند راحتي را وابسته به سختي دانسته و مي‏فرمايد: «ان مع العسر يسرا» يعني راحتي همراه مبارزه با مشکلات بوجود مي‏آيد.
اولين فايده اين شناسائي اينست که هر فردي خود را آماده مي‏سازد تا با مشکلات زندگي روبرو شده، بر آنها پيروز گردد، و به‏جاي نفرين کردن به افلاک و چرخ کج‏مدار و از دست دادن آرامش، نيروهاي خود را متمرکز سازد تا به بهترين وضعي مشکلات را يکي پس از ديگري حل نمايد و شايد خود اين کار يعني حل مشکلات درس‏ها بسيار آموزنده‏اي به آدمي مي‏آموزد که به اين آساني‏ها نمي‏توان آنها را از طريق ديگر آموخت.
يکي از نويسندگان غرب مي‏گويد: من عقيده ندارم که هر فرد لازم است مصيبت بکشد ولي اين را مي‏دانم که مصيبت غالباً مفيد فايده است، بلکه ضرورت دارد. به اين شرط که شخص بداند چگونه با رنج‏ها روبرو شود، و اين کار را از کارهاي آموزنده و اساسي زندگي بداند.
مطالعه زندگي افراد خودساخته اين واقعيت را آشکار مي‏سازد که نوعاً مردان برجسته در شرايط نامساعدي بوجود آمده، از ابتداي زندگي با هزاران نوع مشکل روبرو بوده‏اند. آنها براي ادامه زندگي خود مجبور مي‏شدند، با مشکلات مبارزه کنند و خود اين مبارزات کم کم راه پيشرفت و تعالي آنان را هموار مي‏ساخته است.
اساسي‏ ترين درس
بزرگ‏ترين منابعي که در روي زمين وجود دارد، در اثر بهره ‏برداري دچار کمبود ، و يا زوال مي‏گردد ، فقط يک منبع سرشار است که هرچه از آن بهره‏برداري شود جوشش آن فراوان‏تر مي‏گردد، و آن منبع فکري انسان است، و هر کس از اين نيروي خدا داد بيشتر استفاده کند پايه‏هاي سرنوشت خود را بهتر مي‏تواند استوار سازد.
اساسي ‏ترين درسي که بايد انسان‏ هر چه زودتر آن‏را در آموزشگاه زندگي بياموزد، اينست که به خود ايمان داشته باشد. درک اين واقعيت با پيروزي انسان در هر مقام و موقعيتي برابر است. رابرت اولمان از مردماني بود که به نيروي انساني خود پي برده بود. شايد تاريخچه زندگي او را به اين زودي‏ها کسي باور نکند، ولي خود او با کمال صراحت اعتراف مي‏کند که: در سن چهارده سالگي در اثر سانحه‏اي چشمانش را براي هميشه از دست داد و فهميد که ديگر مانند سايرين نمي‏تواند از نيروي باصره استفاده کند، ولي همين حادثه تحول شگرفي از نظر روحي در او بوجود آورد، به جاي ياس و نااميدي تصميم گرفت، از ساير حواس خود تا سرحد امکان استفاده کند، اين طرز تفکر، براي او عالي‏ترين و آموزنده ‏ترين درس زندگي بود. او ديگر راه زندگي را آموخته بود، به تدريج راه خود را پيش گرفته، به تحصيلات خود همچنان ادامه داد تا سرانجام در قسمت فلسفه و برخي از علوم ديگر فارغ التحصيلان، گرديد.
بنابراين شرط اول موفقيت در راه مبارزه زندگي ايمان داشتن به نيروي انساني است،البته زير بناي اصلي اين شرط اعتقاد به خداوند است .هر کس بيشتر به خود اتکاء داشته باشد، پيشرفت او قطعي تر خواهد بود.
امام محمد باقر عليه ‏السلام فرمود: المومن اصلب من الجبل الجبل يستقل منه و المومن لا يستقل من دينه شيّ. مومن از کوه‏ها سخت‏تر است، سنگ‏ها از هم شکسته مي‏شوند ولي مومن از دينش چيزي کاهش نمي ‏يابد.