اين رابطه اگر لذت‌بخش، مستمر، منظم و رضايت‌بخش باشد، نقش بسزايي در قوام و دوام زندگي مشترک خواهد داشت اما ارتقاي کيفيت اين رابطه نيز مانند هر مهارت ديگري نيازمند آموزش، تمرين و آگاهي است.

آداب انتقاد زناشويي
بسياري از زوجين با وجود علاقه زيادي که به هم دارند درباره پاره‌اي از موضوعات مرتبط به زناشويي، اختلاف‌ها و حتي تعارض‌هايي با همسر خود دارند اما از بيم بدتر شدن اوضاع و ناراحت شدن همسرشان اصلا چيزي به زبان نمي‌آورند و ناخودآگاه همين نارضايتي را به انحاي مختلف در رفتار و کردار و گفتار خود که ظاهرا نامرتبط با مسايل جنسي است، نشان مي‌دهند و به اختلافات خود دامن مي‌زنند؛ بدون اينکه همسرشان ريشه اين رفتارها را بداند. اينکه زن و شوهر چگونه بايد انتقاد‌هاي جنسي را که از دشوار ترين نوع انتقادها محسوب مي‌شود مطرح کنند، موضوعي است که در صفحه «سلامت خانواده» اين هفته به آن مي‌پردازيم.
1.با همسرتان صادق باشيد:
زن و شوهر بايد کاملا از علاقه به يکديگر مطمئن باشند و براي هر 2 ثابت شده باشد که صادقانه و با همه وجود به زندگي مشترک خود پايبندند و براي حفظ و تحکيم آن تلاش مي‌کنند. تنها در اين صورت است که مي‌توان مطمئن بود دريافت‌کننده انتقاد‌هاي جنسي، همان پيامي را دريافت خواهد کرد که ارسال‌کننده پيام، مد نظرش بوده است؛ يعني تلاش براي تفاهم بيشتر. همچنين زن و شوهر نبايد از بيان انتقاد جنسي خود هدفي جز بهبود روابط زناشويي داشته باشند. نبايد انتقاد جنسي به ابزاري براي انتقام‌جويي يا سلطه‌طلبي يا باج‌گيري از همسر مبدل شود.

2.از انتقاد‌هاي کلي و مبهم بپرهيزيد:
بيان جمله‌هايي از اين قبيل که «روابط ما کسالت‌بار شده» يا «من ناراضي‌ام» خيلي کلي است و طبيعتا مناسب نيست. زوجين بايد براي يکديگر بسيار ريز و جزيي، مصداق مشکل يا موردي را که ناراحت‌کننده است، بيان کنند؛ چون تنها در اين‌صورت است که طرف مقابل متوجه مي‌شود احيانا چه چيزي را بايد تغيير بدهد يا اصلاح کند.

3.از انتقادهاي نامعقول بپرهيزيد:
انتقاد بر پايه شنيده‌ها، باورها و تصورات، فيلم‌هاي مستهجن، ماهواره يا ادعاهاي سودجويان نيز بي‌پايه و بي‌نتيجه است. زوجين بايد بر پايه شناخت از توانايي‌ها و استعداد‌هاي يکديگر از هم توقع داشته باشند زيرا تنها در اين‌صورت است که مي‌توانند از زندگي زناشويي احساس رضايت واقعي داشته باشند.

4.از ظاهر يکديگر انتقاد نکنيد:
از طرح انتقاد درباره اندام تناسلي، اندازه يا قوام و رنگ آن و نظاير اينها بپرهيزيد زيرا همسرتان ممکن است با جراحي‌هايي دشوار و پياپي و پرعارضه هم نتواند به تغييرات دلخواه و مورد نظر شما دست يابد.

5.از انتقاد‌هاي آمرانه و شروع جملات با ضمير دوم شخص مفرد بپرهيزيد:
بيان جملاتي نظير اينکه «تو بايد بفهمي که .... رفتارهاي تو وقتي که....» فقط به تشديد اختلافات دامن مي‌زند. به جاي اين‌گونه جملات، بهتر است از عباراتي که پيام دلنشين‌تري دارند استفاده کنيد: «من احساس آرامش و رضايت بيشتري دارم وقتي که ...» و نظاير آن.

6.از انتقاد‌هاي تحقيرکننده و تهديدکننده پرهيز کنيد:
جملاتي مانند «زندگي ما به آخر خط رسيده... تو ديگه تغيير نمي‌¬کني... ديگه ادامه اين زندگي معنا نداره... تو اصلا زن نيستي...» و نظاير آن فقط به خراب کردن مسيرهاي احتمالي و باقيمانده تفاهم و بهبود روابط زناشويي مي‌انجامد و هيچ سود ديگري ندارد.

7.از انتقاد در زمان و مکان نامناسب بپرهيزيد:
وقتي دلخوري و اختلاف وجود دارد يا زماني که همسرتان اصلا انتظار شنيدن جملات سرد را ندارد يا در حين يک رابطه زناشويي، طرح انتقاد مي¬‌تواند بسيار مخرب باشد و نتايج معکوسي به بار آورد.

8.از مقايسه بپرهيزيد:
هرگز همسرتان را با همسر قبلي يا همسر ديگران يا زنان و مردان ديگر مقايسه نکنيد. اين کار جز کاهش اعتمادبه‌نفس او و لجاجت و سوءظن او به شما ثمره ديگري نخواهد داشت. زوجين بايد با شناخت کامل از يکديگر درباره آنچه که به آن تمايل دارند با هم صحبت کنند. و بالاخره نکته آخر اينکه گاهي اوقات به جاي استفاده از کلام انتقادي بهتر است عملا و به صورت رفتاري، آنچه را که مي-خواهيد ابراز کنيد و از اين طريق به بهبود روابط زناشويي‌تان کمک کنيد.
دکتر محمدحسين اخوان/درمانگر اختلالات جنسي کلينيک سلامت خانواده دانشگاه شاهد