همه ما در زندگی  روزمره  با انبوهی  از اعداد و ارقام سروکار داريم  که بسياری از مواقع  به ياد آوردن  آنها امری  دشوار است . شماره  کد ملی  ، کارت  اعتباری ،تلفن دوستان ، همکاران و… تنها  جزء  کوچکی  از اطلاعاتی   است که بايد به  خاطر سپرد.به اين موارد  بايد مطالب مربوط به آزمون های  مهمی  همچون کنکور و آزمون های  استخدامی را افزود . در واقع آنچه که در زندگی  مدرن  عصر حاضر  حائز  اهميت است  ميزان توانايی افراد در ” به ياد آوردن “  اطلاعات  مورد نياز در ” حداقل  زمان ” است  و در اين ميان  گاهی  ثانيه ها  سرنوشت ساز می شوند .توجه بيش  از بيش  متخصصان پزشکی  و مردم به تقويت  حافظه  تلاشی در جهت  پاسخ به اين نياز قرن  بيست  و يکم  به شمار می  رود.  

حتما برای شما هم  اين سوال مطرح  شده   است  که تفاوت  نفرات برگزيده  از آزمونهای علمی  با  سايرين  چيست ؟

 پاسخ متخصصان  به اين پرسش  مشخص است :

بهره هوشی و توانايی مغز انسان  در تجزيه و تحليل  اطلاعات  ويژگی  منحصر  به فردی  است  که تحت تاثير  عوامل گوناگون متغير بوده و از همين جا تفاوت افراد  جلوه می يابد  .تقويت حافظه آرزوی  ديرينه بشر بوده  و از دير باز ميل به پيشرفت  موجب توجه به اين مقوله  شده است . بسياری  از روانشناسان معتقدند  که جستجو در  جهت  دستيابی به هوش  قويتر  از نيازهای  عصر حاضر  است . « کورنليو»  روانشناس مشهور  در دهه ۱۹۷۰ ميلادی  اظهار داشت : انسان نبايد  به صورت غيرفعال  ميليونها سال  منتظر گذشت  زمان  و انجام مراحل تکامل  ساختار  مغز  بماند تا بتواند  شاهد هوش  سرشار  باشد. عقايد مشابه ساير محققان  علوم ژنتيک  و اعصاب  موجب  همکاری  آنها در زمينه پی  بردن به ژنهای  موثر در حافظه ، ساختارهای مغز مرتبط  با هوش  و ترکيبات شيميايی  سيستم  اعصاب  شد.

تجسم داستانهای  علمی تخيلی

 امروزه موضوع تقويت قابل توجه هوش یک داستان علمی تخيلی نظیر آنچه در فیِلمها مي بينيم نيست.بسیاری از داروهایی که به این منظور تهيه شده اند هم اکنون در مرحله تحقيقات کلينيکی می باشند و در کمتر از پنج سال آینده به بازار ارائه خواهند شد. بعضی ازداروهای تقويت حافظه در حال حاضر برای بيماران مبتلا به نقصان حواس مثل آلزایمر تجویز می شود. افرادی که در خانواده و دوستان خود مبتلايان به فراموشی پیِری را دیده اند از وجود خود چنین داروهايی استقبال می کنند. در عین حال بعضی داروهای موثر در درمان بیماری های روانی می توانند برای افزایش گروهی از عملکردهای معین مغز و بهبود کارايی آن مورد استفاده واقع شوند. مثال عمده این مورد دارويی است که جهت درمان کودکان مبتلا به اختلال کم توجهی بیش فعالی تجویز می شود. محققان معتقدند که مصرف آن موجب افزایش نمره آزمون سنجش استعداد تحصیلات به ميزان  صد نمره می گردد. در واقع با ارائه این داروهابه بازار، فيلمهای تخیلی در زمينه دنيای افراد تيز هوش در مقابل چشمان ما مجسم شده است. بد نيست بدانيد تاکنون چندين داروی تقويت حافظه توسط  سازمان  غذا و داروی ايالات متحده (FDA) مورد تاييد قرار گرفته است. اين داروها بطور کلی به نام داروهای تيزهوشی نامِده می شونددر عين حال داروهای گیاهی متعددی نيز از دير  باز به عنوان تقوِت کننده های حافظه معرفی و استفاده شده است.

شناسايی ترکِبات شيميايی حافظه

ماهيت انتقال و ذخیره پيامها در مغز و چگونگی  يادآوری آنها فرآيندی است که همواره مورد توجه متخصصان علم اعصاب بوده است. دکتر «اريک کندل» از دانشگاه کلمبيا از پیشگامان تحقِقات در اين زمينه است که جايزه نوبل پزشکی را به خاطر تحقيق در زمينه يادگيری و حافظه دريافت نمود. وی دريافت که فعال شدن پروتئِنی به نام CREB موجب تقويت محل تماس دو سلول عصبی می شود و اين پروتئيِن در تشکيل حافظ موش و مگس ميوه نقش مهمی دارد. پی بردن به اين واقعيت زمينه ساخت داروهای تقويت حافظه را فراهم نمود.شرکتهای داروسازی اميدوارند داروهای تازه ای توليد کنند که ميزان پروتئين CREB را در سيستم عصبی افزايش داده و بنابراين ايجاد حافظ بلند مدت را تسهیل و تقوِت نمايند.

 يکی از موثرترين ترکیبات شيميايی در اين زمينه هم اکنون در مرحله تحقيقات کلينيکی است و چناچه همه مراحل بررسی آن به خوبی پيش برود از سال ۲۰۰۸ به بازار عرضه خواهد شد. ساير ترکيبات مثل آدرنالين، گلوکزو کافئين نیز موجب تقويت حافظه می شوند و نقش اين مواد در بهبود کارآيی مغز کاملا مشخص شده است. مشکل عمده در ارتباط با اين گونه ترکيبات شيميايی عوارض جانبی آنها است.به عنوان مثال موشهای آزمایشگاهی که تحت تاثیر مصرف داروهای تقويت حافظه قرار گرفتند نسبت به درد نيز حساسيت بيشتری داشتند.

هوش،ميراث ارزشمند

يافتن معِار معِنی برای تعيين افراد تيز هوش همواره مورد توجه روانشناسان بوده است. تست هايی مثل IQ و SAT اگر چه به عنوان ابزاری جهت تعيين ميزان بهره هوشی افراد مورد استفاده واقع شده اند، اما در دنيای واقعيت نمی توانند ارزيابی کاملی برای تفاوت افراد از جهت کارآيی حافظه و هوش به شمار آيند.تست های هوش و خصوصا IQ مهارت تجزيه و تحليل ، درک مطالب و فهم کلامی و سرعت تجزيه و تحليل افراد را می سنجند .اين نوع هوش به نام «سايکومتریک» ناميده می شود و اگر چه تنها نوع هوش نيست اما امکان ارزيابی آن بیشتر است .بعضی از محققان به وجود هوش های چندگانه معتقدند. در سال ۱۹۰۴ چارلز اسپیرمن روانشناس انگليسی در نتيجه تحقِقات فراوان به اين نتيجه رسيد افرادی که توانايی موفقيت در یک آزمون هوش را دارند، در ساير آزمون های هوش نيز موفق خواهند بود.وی از اين نظر وجود هوش عمومی را تعرِيف کرد که به نام “g” ناميده می شود.بسياری از نتايج بررسی ها از سال ۱۹۰۴ تا کنون نظر “اسپيرمن”را تاييد نموده اند و عقِده رايج در بين دانشمندان و روان شناسان اين است که عامل “g” مسوول تنوع در نمرات تست هوش افراد است.نکته جالب توجه اين که اخیرا متخصصان ژنتيک دريافته اند که عواملی مثل هوش و شخصِت ريشه در ساختار ژنتيکی انسان دارد و ژنهای متعددی در شکل گيری «هوش» دخالت دارند که تاکنون يک مورد آن که ژنی بر روی کروموزوم شش است شناسايی شده است. محققان در بررسی ویژگی های ساختاری مغز (مثل اندازه ،حجم و …) گروههای زیادی شامل دوقلوها،خويشاوندان و افراد بيگانه مورد سنجش قرار داده اند .با اسکن مغز اين اشخاص در دستگاه MRI و توجه به تفاوتهای آنها ،دانشمندان قادر به تعيين نواحی از مغز که تحت کنترل ژنها هستند، شده اند. با تکمیل نتايج اين تحقيقات زمينه ژنتيکی هوش کاملا مشخص می شود.

دانش آموزان آينده و تست دوپينگ

دانشمندان پيش بينی می کنند  روزی فراخواهد رسيدکه افراد سالم،از جمله کودکان برای تقويت هوش و آمادگی مغزی به مصرف دارو روی آورند. اين محققان معتقدند که مصرف « تقويت کننده های مغزی » در آینده ممکن است به اندازه قهوه متداول شود.دانشمندان حتی مردود ندانستند کودکانی که امتحانات خود را می گذرانند در آينده با تست هايی از نوع تست دوپينگ که ورزشکاران با آن روبرو هستند مواجه شوندتا معلوم شود که از مواد نیروزا مغزی استفاده کرده اند یا خیر. در جهانی که روز به روز بر سرعت و رقابت در آن افزوده می شود،استفاده از اين گونه مواد می تواند به امری متعادل بدل شود اما در دسترس بودن اين گونه داروها مجموعه ای از پرسشهای اجتماعی و اخلاقی را به دنبال می آورد،از جمله اين مسئله که آیا درست است به بعضی افراد اجازه داد با استفاده از اين داروها نسبت به دیگران در موقعيت بهتر قرار گيرنديا خیر و به عنوان کلام آخر به خاطر داشته باشيد اگر چه حافظه قوی نعمتی گرانبها است اما در مواردی مثل شرايط نا مناسب روحی ،خاطرات تلخ،غم از دست دادن عزیزان و يا پايان نا فرجام يک رابطه عاطفی « فراموشی » به مراتب ارزشمندتر است.