هر زمان که صحبت از عقد و ازدواج پیش می آید بلافاصله صحبت ازمیزان مهرو مهریه به میان میاید.مهر به فتح میم در لغت، "کابین" یا "دست پیمان" گویند و آن مالی است که زن بر اثر ازدواج مالک آن می‏گردد.

لفظ «مهر» که جمع آن «مهور» است از ریشه مهر به ضم میم و فتح هاء که واژه‏ی عربی است اخذ شده است.

 

مهریه در قرآن

 

چنانکه از فرهنگ موضوعی قرآن کریم بر می‏آید کلمه‏ای مهر عینا در قرآن مجید به کار نرفته است. بلکه در قرآن از مهر به عنوان «صدقات‏» در آیه‏ی چهارم از سوره نساء یاد شده و در آیات مختلف تحت عنوان «اجور» آمده است و اطلاق اجور بیشتر در مورد متعه و ازدواج با کنیزان است . اما کلمه‏ی دیگری نیز که به جای مهر به کار می‏رود «صداق‏» ، به فتح اول یا کسر اول است که آن را نیز این گونه تعریف کرده‏اند که: «مالی است که مرد در عقد ازدواج به زن می‏دهد .» و آیه‏ی چهارم سوره‏ی مبارکه‏ی نساء به آن اشاره دارد: «آتوا النساء صدقاتهن نحلة‏» صدقه، به ضم دال، از ماده‏ای صدق است و بر آن جهت‏به مهر صداق گفته یا صدقه گفته می‏شود که نشانه‏ی راستین بودن علاقه‏ی مرد است، بعضی از مفسرین مانند صاحب کشاف به این نکته تصریح کرده‏اند . مهر علاوه بر صداق و اجرت، فریضه نامیده می‏شود . مانند کلام قرآن مجید: «و ان طلقتموهن من قبل ان تمسوهن و قد فرضتم لهن فریضة فنصف ما فرضتم .» اما کلمه نحله در سوره‏ی مبارکه‏ی نساء آیه‏ی ۴ کاملا تصریح می‏کند که مهر هیچ عنوانی جز عنوان تقدیمی و عطیه و هدیه ندارد.

 

مقدار مهریه

 

 

امام باقر فرمودند: «الصداق ما تراضا علیه قل او کثر» یعنی آنچه طرفین ازدواج به آن راضی می‏شوند کم باشد یا زیاد همان مهریه است . البته مهریه تا هر اندازه چه باشد اشکالی ندارد . سوره‏ی مبارکه نساء آیه‏ی ۲۰و ان اردتم استبدال زوج مکان و آتیتم احداهن قنطارا فلا تاخذوا منه شیئا اتاخذونه بهتانا و اثما مبینا.

اگر خواستید زنی را رها کرده و زنی دیگر به جای او اختیار کنید و مال بسیاری مهر او کرده‏اید البته نباید چیزی از او باز گیرید آیا بوسیله تهمت زدن به زن مهر او را می‏گیرند و این گناهی فاش و زشتی اینکار آشکار است .» دلیل است‏بر آن که زیاد بودن مهریه تا هر اندازه هیچ اشکالی ندارد . اما دلایل دیگری نیز هست که می‏تواند به صورت وجوب یا استحباب اندازه‏ی مهریه را تحدید کند . مثلا اگر زیاد بودن مهریه ایجاد عسر و حرج می‏کند یا اگر مانع ازدواج دختر باشد و او را به امر نامشروع به کشاند یا نوعی اسراف و تبذیر و تجملات ناروا در جامعه ایجاد کند . که برای تشخیص موارد آن‏ها باید به فتوای اهل فتوی مراجعه نمود.

بهتر بود در این مسئله بجای آنکه این همه بر روی حد مهر تاکید شود که هیچ حدی ندارد (خصوصا در روزگار کنونی که بر اثر چشم و هم چشمی تعیین مهریه بالاتر موجب افتخار و سرافرازی است) بیشتر بر روی این مسئله تاکید شود که مهر مقداری تعیین شود که خود پسر توانایی آن را حتی در آن لحظه دارد.