خانم محترم، آقای عزیز، چهار دیواری وقتی اختیاری است که در بیابانی بنا شده باشد.

ملاحظات اخلاقی در زندگی با همسایه و رعایت حقوقی _که به تفصیل در هیچ کتابی نوشته نشده است ،اما وجدان ما آن را درک می کند_، جزء آداب همسایه داری است. آدابی که "با استناد به روایت پیامبر خدا که فرمودند هر که همسایه از شر او در امان نباشد مسلمان نیست ،" رعایتش از لحاظ شرع و اخلاق، اجباری است.

از لحاظ قانون مدنی هم آزار همسایه جرم محسوب می شود. قانون مدنی در دفاع از حقوق همسایه می گوید: کسی نمی‌تواند در ملک خودش تصرفی کند که مستلزم ضرر رساندن به همسایه‌ها شود... (ماده 132).

البته امروزه تکنولوژی توانسته است تا حدودی به دفع آزار احتمالی همسایه کمک کند (مثل استفاده از عایق صدا در ساختمان) ،اما اولا همه، توان استفاده از این امکانات را ندارند ثانیا این امکانات هنوز در جهت ایجاد یک منزل کاملا آرام و دور از مزاحمت بسیار ناقص و ناکافیند. هنوز هم لزوما باید مشکلات زندگی مشترک شده با همسایه را با ملاحظات اخلافی و انسانیت حل کرد. کافی است وقتی که ساعت یک نیمه شب دریل را در دست گرفته ایم تا دیوار را برای نصب یک وسیله سوراخ کنیم، خودمان را جای همسایه ای که پشت این دیوار به خواب رفته ، تصور کنیم.

اگر خدایی ناکرده کسی گرفتار آزار همسایه شد، به زودی خواهد فهمید که از شر همسایه بد فقط باید به خدا پناه برد. نه 110، نه قانون، نه هیچ دستگاه اختراع شده ای نمی تواند شر همسایه بی ملاحظه را به کلی کم کند. هنوز هم بسیاری از تماسهای پلیس 110 برای رفع مشکلات همسایگی است .

وقتی نقش همسایه در آرامش و رفاه زندگی در نظر گرفته شود، ترجیح خانه ی بدی که همسایگان خوب دارد به خانه ی خوبی که همسایگان مردم آزاری دارد، منطقی به نظر می رسد . تعریف همسایه خوب محدود به همسایه ی بی آزار نیست، همسایه خوب می تواند حتی بیشتر از یک دوست مفید باشد. چه بسا مسافرتهایی که همسایه آن را با نگهبانی از خانه و زندگی برای شیرینتر کرده، یا شری که به دلیل نزدیکی و هم جواری دور نموده است، در حالیکه دوستان و آشنایان با تمام ارادتشان چندان تاثیری در این امور نمی توانند داشته باشند.

وقتی نقش همسایه در آرامش و رفاه زندگی در نظر گرفته شود، ترجیح خانه ی بدی که همسایگان خوب دارد به خانه ی خوبی که همسایگان مردم آزاری دارد، منطقی به نظر می رسد

رعایت آداب همسایه داری در دین ما بسیار ارزشمند است و در مورد همسایه به اشکال مختلف سفارش شده است.

امام سجاد فرمودند: مال او را در غیاب حفظ کن و در حضور وی را گرامی بدار،در حال ستمدیدگی آن را یاری کن ،عیبش را شایع نکن ،هرگاه از وی بدی دیدی آنرا بپوشان،هرگاه دانستی خیر خواهی تو را می پذیرد در خفا به وی نصیحت کن ،هنگام سختی ها تنهایش مگذار ،از لغزشش در گذر و گناهش را ببخشای و کریمانه با وی رفتار کن.(الفقیه ،جلد ٢)

برخی از آداب همسایه داری به بیان ساده عبارتند از:

**باید با همسایه مدارا کرد و تا جائیکه امکان دارد زحمت و آزار همسایه را تحمل کرد. به هر حال تا زمانیکه دوستی برقرار باشد امید اصلاح رفتار یکدیگر بیشتر است تا زمانی که لجبازی یا بی توجهی هم به دلیل برخوردهای بد به رفتار های بدجوارانه اضافه شود.

 

امام کاظم فرمودند : حسن همجواری به ترک آزار نیست ،بلکه به شکیبایی بر آزار همسایه است.(کتاب الخصال ص ٥٢٤)

** تعمیرات منزل جرم نیست و هر کسی می تواند در ملک خودش تصرفات دلخواهش را انجام دهد .اما سر ظهر یا نیمه ی شب، تعمیراتی که موجب سر و صداست ممنوع می باشد.

**درست کردن سرخ کردنیها داخل حیاط (تراس)، یا دود کباب و بوی تنباکو راه انداختن ممنوع نیست .ولی اگر همسایه مجبور است با وجود گرمای هوا ،کولر را خاموش کند تا دود کباب همسایه را تحمل نکند، یا اگر مشکل بیماریهای حساسیتی به بو و دود داشته باشند، بی ملاحظه گی در این امور از بد همسایگی است. بهتر است این طور تفریحات به فضاهای سبز موکول شود.مطمئن باشید ملاحظه کردن حال همسایه بی پاداش نخواهد بود.

 

امام صادق ( ع) فرمودند:همسایه داری نیک روزی را می افزاید.(الکافی ج٢)

 

** پارک کردن ماشین جلوی درب خانه ی همسایه ممنوع است. مگر اینکه همسایه رضایت خود را اعلام کرده باشد. در ممنوعیت این مسئله، ماشین داشتن یا نداشتن ، کمرو یا جسور بودن همسایه هم تاثیری ندارد. تنها رضایت همسایه شرط است.

 

** تقاضا کردن چیزی از همسایه اشکالی ندارد اما اگر این تقاضا با تکرار زیاد، به شکل مزاحمت در بیاید، یا تقاضا در اموری باشد که معمولا بین همسایه ها چنین تقاضاهایی معمول نیست، نوعی همسایه آزاری خواهد بود.

 

** هر گونه دخالت ، کنجکاوی و تفتش زندگی همسایه ممنوع است. اگر هم قصد نکوکاری در میان باشد باید با رعایت موازین اخلاقی انجام شود. ما در تربیت دینی مامور به تفتش وضعیت دیگران برای کمک نیستیم اما اگر به هر شکلی متوجه اوضاع نابسامان همسایه شدیم موظف به کمک هستیم.