افسردگي را به خاطر شيوع زيادش گاهي سرماخوردگي روان ناميده اند، اما افسردگي دست کم از دو جنبه ي مهم با سرماخوردگي متفاوت است. افسردگي بدون درمان پس از يک هفته برطرف نمي شود و همچنين مردان و زنان را به يک ميزان و به يک شيوه مبتلا نمي کند. گر چه معمولا توجه ها به علل و عواقب ميزان بالاتر افسردگي در زنان معطوف بوده است، اين عارضه مشکلات خاصي را هم براي مردان ايجاد ميکند.
بررسي دو قلو ها و کودکان به فرزندي پذيرفته شده نشان ميدهد که افسردگي به طور يکسان در هر دو جنس به ارث مي رسد. يک مرد افسرده و يک زن افسرده به ميزان يکسان احتمال دارد که پدر يا مادري افسرده داشته باشند.
اما بررسي هاي اخير بيانگر چند تفاوت ميان زنان و مردان از لحاظ عوامل خطرساز براي افسردگي است. در مردان و نه در زنان، خطر ژنتيکي ابتلا به افسردگي با خطر ژنتيکي ابتلا به اضطراب و اختلالات کرداري همراهي دارد. اعتماد به نفس پايين و از دست دادن پدر يا مادر در دوران کودکي نيز با افسردگي مردان بيشتر مرتبط است تا افسردگي زنان.
افسردگي، تقصير هورمونها است؟
مهم ترين شاهد در مورد علت تفاوت شيوع افسردگي در مردان و زنان اين است که زنان تنها در سالهاي باروري شان، يعني از دوران بلوغ تا يائسگي نسبت به مردان بيشتر مستعد ابتلا به افسردگي هستند.
سوال اين است که اين شاهد را چگونه تفسير کنيم؟ مظنون آشکار، هورمون هاي جنسي زنانه است.
يک نظريه اين است که زنان به اين خاطر بيشتر در معرض افسردگي هستند که در بدن آن ها ميان هورمونهاي استرس و هورمون هاي جنسي تداخل هايي مشکل آفرين ايجاد ميشود. در شخصي که تحت استرس است، استروژن باعث ايجاد افسردگي و اضطراب ميشود و تستوسترون عمل عکس را انجام مي دهد. شايد به همين علت باشد که مردان ظاهرا از لحاظ جسمي نسبت به زنان کمتر دستخوش عواطف مي شوند. برخي از پژوهشها نشان داده اند در صورتي که تنها علايمي مانند غمگيني، نوميدي و احساس گناه به حساب آيد، ميزان افسردگي در ميان زنان و مردان مشابه مي شود. اين تفاوت ناشي از زيادي علايم جسمي افسردگي مانند خستگي، تشويش، بي خوابي يا پُرخوابي و بي اشتهايي يا پُرخوري در زنان است.
به غير از عوامل هورموني، تاثيرات فرهنگي و تقاضاهاي اجتماعي هم در اين تفاوت شيوع افسردگي بين زن و مرد نقش دارند. وظيفه مراقبت از فرزندان و خطرات عاطفي مربوط به آن عمدتا به دوش زنان ميافتد. در نوجواني، دختران شروع به نشان دادن اعتماد به نفس کمتر و احساس گناه بيشتر نسبت به پسران مي کنند. برخي از دانشمندان اعتقاد دارند که ميزان افسردگي در زنان با تغيير مقام اجتماعي آن ها تغيير مي کند. بررسي در برخي از گروه هاي اجتماعي که برابري زن و مرد در آن ها ايجاد شده است، مثلا دانشجوبان کالج از طبقه اجتماعي مشابه که در خوابگاهي مشابهي زندگي مي کردند، تفاوتي را در ميزان افسردگي زنان و مردان نشان نداد.
پيامدهاي افسردگي در مردان
ميزان نسبي پايين تر افسردگي مردان ممکن است يک خطاي تشخيصي باشد. اغلب گفته ميشود که مردان دوست ندارند حتي نزد خودشان قبول کنند که افسرده هستند. آن ها ممکن است احساس کنند که نشان دادن احساس نوميدي يا ترديد نسبت به خود، نشان ضعف است يا با مردانگي آن ها تناقض دارد. آن ها ممکن است بترسند در صورتي که کارفرما يا همکاران شان اين موضوع را بفهمند، چه اتفاقي ممکن است رخ دهد. بنابراين آن ها سکوتي غمگينانه را انتخاب ميکنند يا به " نشانگان افسردگي مردانه " مبتلا مي شوند که در آن افسردگي به شکل خشم، تحريک پذيري يا سوء مصرف مواد مخدر تظاهر مي کند.

از آن جايي که اين مردان به دنبال درمان نميروند، افسردگي آن ها هرگز تشخيص داده و ثبت نميشود.
البته اکراه مردان از پذيرفتن احساسات شان ممکن است تمام تفاوت ميان مردان و زنان از لحاظ شيوع افسردگي را توجيه نکند زيرا بررسي ها نشان ميدهند که حتي در ميان افرادي که به دنبال درمان پزشکي افسردگي شان نمي روند، شيوع افسردگي در زنان بيش از مردان است. افسردگي در مردان از دو جنبه که هر دوي آن ها با ميزان بالاتر مرگ و مير در مردان ارتباط دارند، ممکن است نسبت به افسردگي در زنان بيماري وخيم تري باشد.
افسردگي عامل خطرساز اصلي براي خودکشي است و مردان چهار بار بيشتر نسبت به زنان ممکن است به علت افسردگي دست به خودکشي بزنند و در سنين بالاتر ميزان خودکشي در مردان 10 برابر زنان ميشود.
يک دليل اين ميزان بالاتر خودکشي، ممکن است اکراه مردان نسبت به بيان احساسات شان و درخواست نکردن کمک هنگام نااميدي باشد.
يک مشکل مرگبار ديگر در مردان مبتلا به افسردگي بيماري قلبي عروقي است. افسردگي بر فشار خون، لخته شدن خون و دستگاه ايمني اثر مي گذارد. افسردگي يک عامل خطرساز شناخته شده براي بيماري عروق کرونري قلب، حمله قلبي و سکته مغزي است. مردان به خصوص مستعد اين بيماري ها هستند زيرا حتي در شرايط عادي هم به ميزان بالاتر و در سنين پايين تر نسبت به زنان به اين بيماري ها مبتلا مي شوند.
تستوسترون و افسردگي
افسردگي به خودي خود اثرات مخربي بر کارکرد جنسي به جاي ميگذارد. حدود 40 درصد مردان در سنين 40 تا 60 سال ممکن است درجاتي از اختلال نعوظ را تجربه کنند و افسردگي يک علت شايع اين مشکل است. يک علت شايع ديگر ميزان پايين تستوسترون، هورمون جنسي مردانه است که در 25 تا 55 درصد مردان بالاي 50 سال و 75 درصد مردان بالاي 70 سال رخ مي دهد.
کمبود تستوسترون ممکن است به علايم خفيف تا متوسط افسردگي بينجامد و بنابراين ممکن است يک چرخه علت و معلولي پيچيده ميان افسردگي، ميزان پايين تستوسترون و اختلال نعوظ وجود داشته باشد که گاهي بيماريهاي جسمي فرد و داروهايي که براي آن ها مصرف مي کند نيز آن را پيچيده تر ميکند. براي مثال داروهاي ديابت و فشار خون بالا عوارض جانبي جنسي دارند.
در برخي از مردان، درمان با تستوسترون ممکن است هم به درمان افسردگي و هم کارکرد جنسي آن ها کمک کند. البته مصرف درازمدت تستوسترون هم با عوارض خاص خود همراه است.
سه تفاوت افسردگيهاي مذکر و مؤنث
1- افسردگي مردان اغلب تشخيص داده نشده باقي مي ماند؛ مثلا به اين دلايل: اکراه از بحث کردن در مورد علايم افسردگي، بيماري رواني را به عنوان تهديدي براي مردانگي به حساب آوردن، مقاومت در برابر درمانهاي افسردگي.
2- مردان و زنان ممکن است علايم افسردگي متفاوتي را تجربه کنند. علايم افسردگي در مردان ممکن است با احتمال بيشتري به اين اشکال بروز کند:
رفتار خشونت آميز، خشمگين شدن نامتناسب، رفتارهاي گريز مانند مشغول کردن بيش از حد خود در کار يا ورزش، دست زدن به رفتارهاي پُرخطر مانند رانندگي بي احتياط، بي بند و باري جنسي و افکار خودکشي.
 
3- مردان افسرده با احتمال بيشتري نسبت به زنان افسرده خودکشي ميکنند. گر چه زنان بيش از مردان اقدام به خودکشي ميکنند، اما مردان با احتمال بيشتري در خودکشي موفق مي شوند که اين سه علت در آن دخيل هستند:
مردان از روشهايي استفاده ميکنند که مرگبارتر است؛ سريع تر به افکار خودکشي شان عمل ميکنند و همچنين نشانه هاي هشداردهنده کمتري به اطرافيان بروز مي دهند.
منبع: Harvard Men,s Health Watch
ترجمه: بهار خراساني