- اهمیت وساطت در ازدواج

امام حسین علیه السلام فرمودند:«کسی که مجردی را تزویج نماید و امکان ازدواج او را فراهم کند, از کسانی است که خداوند به آنان نظر می کند.

قال امیرالمؤمنین علیه السلام : افضل الشفاعات ان تشفع بین اثنین فی نکاح یجمع الله بینهما.

حضرت امیر فرمودند: از بهترین شفاعتها، شفاعت بین دو نفر در امر ازدواج است تا این که خداوند آنان را مجذوب یکدیگر گرداند(1‍‌‍)

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم : آن کس که زمینه ی ازدواج را برای جوان عزبی فراهم کند از کسانی است که خداوند در روز واپسین به او نظر رحمت می کند.

رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: هر کس در تزویج زن و مرد مؤمن بکوشد, خدا آنها را با یکدیگر جمع کند, به هر گامی  که بر می دارد یا کلمه ای که در این راه می گوید خداوند ثواب یک سال عبادت را به او می بخشد(2).

امام صادق علیه السلام در نامه ای به نجاشی حاکم اهواز نوشتند: هر کس به برادر مؤمن خود زنی دهد که مونس تنها یی و یاور زندگی و مایه ی آسایش وی باشد, خداوند حوری بهشتی نصیب او فرماید , او را با کسانی که دوست می دارد (از  اهل بیت پیامبر (ص) و برادر مومن ) مأنوس گرداند و آنان را نیز با وی انس دهد(3)

حضرت علی علیه السلام فرمودند: بهترین میانجیگری و  وساطت در امر ازدواج است(4)

امام صادق علیه السلام فرمودند : من زوج اعزبأ کان ممن ینظر الله الیه یوم القیامه .

امام صادق علیه السلام فرمودند: هر کس عزبی را زن دهد , خداوند در روز قیامت به او به دیده ی  لطف بنگرد(5)

قال موسی بن جعفر علیه السلام : ثلاثه یستظلون بظل  عرش الله یوم القیامه یوم لا ظل الا ظله رجل زوج اخا المسلم او اخدمه ام کتم له سرا»

امام کاظم علیه السلام فرمودند: سه کس در روز قیامت، روزی که سایه و پناهی جز سایه ی خداوند نیست, در سایه و پناه خدا هستند از جمله کسی که برادر مسلمانش را زن دهد, کسی که به برادر مسلمانش خدمت کند, کسی که سر برادر مسلمانش را بپوشاند(6)

قال الامام الصادق علیه السلام : اربعه ینظر الله الیهم یوم القیامه: من اقال  نادما اوغاث لهفاناو اعتق نسمه او زوج عزبا.

امام صادق علیه السلام فرمود: چهار کس در قیامت مورد نظر پروردگارند:

1-      آن که چون طرف معامله پشیمان شود, معامله را برگرداند .

2-      کسی که غم از دلی بر گیرد .

3-      کسی که برده ای را آزاد کند.

4-      کسی که بی همسران  را به ازدواج درآورد(7)

 

-  دقت در انتخاب

امام صادق علیه السلام فرمودند: انظر این تضع نفسک و من تشرکه فی مالک و تطلعه علی دینک و سترک

ببین جان خودت را پیش چه کسی قرار می دهی و ببین چه کسی را در مالت شریک می کنی و ببین چه کسی را به دین و اسرار خود و امانت زندگی خود مطلع می کنی.

پیامبر اسلام (ص) فرمود: زن گردنبدی است , بنابراین دقت کن که چه چیزی را می خواهی به گردن خود بیندازی مواظب باش گریبانگیر کسی نشوی که سبب بدبختی و ذلت تو را فراهم آورد(8).

پیامبر (ص): هر یک ازشما دقت کنید که دختر معصوم و نورچشمی خود را در اختیار چه کسی قرار می دهد و این دختر به بردگی چه شخصی در می آید(9)؟!

در انتخاب همسر باید دقت کرد زیرا همسر امروز مادر فردای فرزندان تو است .

پیامبر (ص) فرمودند:«برای محل پرورش فرزند خود زنی را پیدا کنید که شایسته ی آن باشد(10(

 

- عشق های دروغین و زودگذر

امام علی علیه السلام: هر که به چیزی عاشق شود چشم بصیرت او کور گشته و قلبش بیمار می شود, پس او با دیدگانی که دقیق نمی بیند, می نگرد و با گوشهایی که خوب نمی شنود, می شنود, همانا شهوت عقل او را می سوزاند و دنیا قلبش را می میراند... (نهج البلاغه ص 159)

امام علی علیه السلام: هر که به چیزی عشق ناروا ورزد , نابینایش می کند و قلبش را بیمار کرده با چشمی بیمار می نگرد و با گوشی بیمار می شنود , خواهشهای نفس پرده ی عقلش را دریده, دوستی دنیا دلش را میرانده است . شیفته بی اختیار دنیا و برده ی آن است و برده ی کسانی است که چیزی از دنیا را در دست دارند(11)

 

- انتخاب از روی هوس

پیامبر خدا (ص) فرمود: ان الخوف ما اتخوف علی امتی بعدی هذه المکاسب المحرمه والشهوه الخفیه الریا.

دشوارترین چیزی که بعد از خودم بر امتم می ترسم, کسب های حرام و شهوت های پنهان و ریا است .

 

- سهولت در خواستگاری

 قال رسول الله (ص) : ان من یمن المرأه تیسیر خطبتها.

پیامبر (ص) فرمودند: از نشانه های برکت زن آن است که خواستگاریش بی تکلف و آسان انجام گیرد      (12)

- زمان خواستگاری

 حضرت امیر المومنین ( علیه السلام ) می فرمایند : « یوم الجمعه یوم خطبه و نکاح »

 « روز جمعه ، روز خواستگاری و ازدواج است » (13)

 

- شیوه خواستگاری

حضرت امیر المومنین ( علیه السلام ) می فرمایند  : « اظهروا  النکاح  و اخفوا الخطبه »

« مراسم ازدواج را آشکار برگزار کنید و خواستگاری را پنهان » (14)

 

- دعای قبل از خواستگاری

از حضرت صادق علیه السلام روایت شده که هرگاه کسی اراده ی خواستگاری نماید, دو رکعت نماز بگزارد و حمد الهی گوید و ین دعا بخواند:

«اللهم انی ارید ان اتزوج فقدر من النار اعفهن فرجا واحفظن لی فی نفسها و ما لی , و اوسعهن رزقا و اعظمهن برکه فقدر لی ولدا طیبا تجعله خلفا صالحا فی حیوتی و بعد موتی»

 

- دیدار قبل از وصلت

از حضرت صادق علیه السلام پرسیدند: آیا مرد می تواند به سوی زنی که می خواهد او را تزویج کند, نظر نماید ؟

فرمودند : اشکالی ندارد مادامی که قصدش لذت بردن نباشد و تنها به نیت اطلاع و آگاهی از شکل او باشد (15)

رسول اکرم (ص) فرمود: دیدن زن قبل از ازدواج باعث امید و سازش و توافق بیشتر است(16)

عن الصادق (ع) قال : لا بأس بان ینظر الرجل الی المرأه اذا اراد ان یتزوجها, ینظر الی خلفها و الی وجه ها.

امام صادق (ع) فرمودند: مانعی ندارد که مرد قامت و صورت زنی را که قصد ازدواج با او را دارد, ببیند (17)

عن محمد بن مسلم قال : سألت ابا جعفر (ع) عن الرجل یرید ان یتزوج المرأه اینظر الیها؟ قال نعم انما یشتریها باعلی الثمن.

محمد بن مسلم می گوید از امام باقر علیه السلام پرسیدم: مردی که می خواهد با زنی ازدواج کند آیا حق دارد او را ببیند؟

امام علیه السلام فرمود: آری , چون در برابر آن بهای سنگینی می پردازد(18)

قال علی (ع) اذا اراد احدکم ان یتزوج فلیسأل عن شعرها کما یسأل عن وجها فان الشعر احد الجمالین.

حضرت علی علیه السلام فرمود: هر وقت یکی از شما بخواهد ازدواج کند از اوصاف موی سر زن نیز سوال کند همچنان که از چگونگی رخسار او می پرسد . چون که موی زن یکی از دو زیبایی (مو و صورت) اوست (19)

مغیره بن شعبه زنی را خواستگاری کرده بود پیامبر (ص) فرمود: اگر قبلا او رامی دیدی امید سازش و توافق بیشتر بود (20)

از حضرت صادق (ع) پرسیدند: مرد جایز است قبل از ازدواج زن را به دقت ببیند , پشت سر و صورتش را نگاه کند؟ فرمود: آری مانعی ندارد که زن مورد نظر را از پشت سر یا جلوی رو ببیند(21)

 

- اهمیت تحقیق در ازدواج

تا کسی را خوب نیازمودی به آن اطمینان نکن (22)

گفتار, ظاهر و برخورد خوب تو را فریب ندهد(23)

ضرورت تحقیق از خانواده : طبق حدیثی از رسول گرامی اسلام (ص) فرمودند:

هنگام انتخاب همسر به وضعیت اخلاقی و رفتاری برادر و خواهرهایش بنگرید, زیرا که زنان همانند برادر و خواهرهایش فرزند می آورند (24)

 

- اهمیت گفتگوی دختر و پسر برای انتخاب همسر

امیرالمؤمنین علی (ع) : ما أضمر احد شیئا الا ظهر فی فلتات لسانه و صفحات وجهه.

انسان هر چه را در دل و درونش پنهان کند, از لغزشهای زبان و حالتهای چهره اش آشکار می شود(25). خود را بیش از آنچه که هستند معرفی نکنند.

رسول اکرم (ص) :«حسن السوال نصف العلم»

«خوب پرسیدن نصف آگاهی است».

«لا عقل لمن یتجاوز حد و قدره».

«آن کس که از حد خود تجاوز کند بی خرد است.»

 

- مشورت

امام صادق علیه السلام به شخصی فرمودند : هر گاه تصمیم گرفتی, کاری انجام دهی کسی را در آن دخالت نده و با کسی مشورت نکن تا این که نخست با خدای خود مشورت کنی . آن مرد گفت :

چگونه با خدای خود مشورت کنم؟ حضرت فرمودند: صد مرتبه می گویی ای خدا از تو درخواست خیر می کنم سپس با افراد مشورت می کنی زیرا خداوند خیر و صلاح تو را به زبان کسی که خود دوست دارد جاری می گرداند و مشاور تو را راهنمایی می کند(26)

پیامبر (ص) : هیچ کس به مشورت با دیگری نپرداخت مگر این که به راه درست راهنمایی شد(27)

امام علی (ع): هیچ پشتیبانی همچون مشاوره و مشورت کردن نیست(28)

وظیفه ی مشاور : و حق المستشیر ان علمت ان له رأیا أشرت علیه و ان لم تعلم ارشدته الی من یعلم .

و حق کسی که در موضوعی خواستار نظر مشورتی تو است این است که اگر در مسأله مورد نظرش چیزی می دانی با محبت و یکرنگی دانسته ی خود را در اختیارش گذاری و اگر چیزی نمی دانی او را به کسی که داناست و لیاقت مشورت دارد , راهنمایی کنی(29)

 

- خودت انتخاب کن

شخصی از امام صادق (ع) سوال کرد: من می خواهم با زنی ازدواج کنم ولی پدر و مادرم مایلند با دیگری ازدواج کنم. امام (ع) فرمود: با زنی ازدواج کن که خودت مایل هستی , و زنی که پدر و مادرت (بدون رضایت تو) انتخاب کرده اند, رها کن(30)

 

- تصمیم گیری

امام علی (ع) فرمودند: التدبیر قبل العمل یومن العثار: یعنی عاقبت اندیشی درست پیش از عمل از لغزشها جلوگیری می کند(31)

 

-تفکر

«بالفکر تنجلی غیاهب الامور»

«تاریکی ها و گره کارها با فکر، روشن و باز می شوند».

حضرت علی (ع) :«اذ اقدمت الفکر فی افعالک حسنت عواقبک و فعالک»

هر گاه فکر را در کارهایت به کار بندی, آن کارها نیکو به انجام می رسد».

حضرت علی (ع) :«الفکر فی الامر قبل ملابسته یومن الزلل».

پیش از دست زدن به هر کاری اندیشیدن، انسان را از لغزش ایمن می دارد»(32)

رسول خدا (ص) می فرماید : «تو را سفارش می کنم وقتی که می خواهی به کاری همت بگماری به سرانجام آن بیندیش , اگر پایانش درست و نیکوست , با آن موافقت کن و اگر در آن انحراف و کجی می بینی , از آن درگذر(33)

 

- استخاره

«الاستخاره بالاستشاره» «استخاره به مشورت کردن با دیگران (افراد صالح و خیرخواه) است (34)

 

 

 

________________________________________

 

 

 

1– تهذیب، ج ،7 ص، 405

2- وسایل الشیعه، ج 4، ص،270

۳- مستدرک الوسائل , باب المقدمات, ب 12

4- همان: /14/173

 5 - بحارالانوار, ج 102, ص، 222

6- وسایل الشیعه, ج 20, ص 46

7- وسایل الشیعه, ج 20 ص 46

8- وسایل الشیعه , ج 14, ص 228

9-همان, ج 14 ص 52

10- حلیه المتقین , ص 120

11-نهج البلاغه- محمد دشتی – خطبه 109, ص 205

12- کنز العمال ج 16, ص 322, ح 4721

 13- بحار الانوار ، ج 103 ، ص 273 ، ح 25

14- ترجمه میزان الحکمه ، ج 5 ، ص 2272 ، ح 7923

15- فروع کافی

16-همان

17-وسایل الشیعه, ج 20 , ص 88

18 - همان

19- من لا یحضره الفقیه, ج 3, ص 254

20- وسایل الشیعه – باب 36- ح 13- ابواب مقدمات نکاح

 21- همان ، ج 3

22 - غرر الحکم

23 - بحارالانوار, 103, 86

24- وسایل الشیعه, ج 14,ص 28

25- نهج البلاغه, صبحی صالح, حکمت26

26- مکارم الاخلاق, ص 172

27- الحیاه , ج 1, ص 165

28- همان

 29 - ترجمه و شرح حال رساله الحقوق امام سجاد (ع) محمد سپهری,ص 170.

 30- تهذیب الاحکام, ج 7, ص 392

31 - نهج الفصاحه، ج 1, ص83

 32 - غرر الحکم و درر الکلم, عبدالواحد امدی , ترجمه محمد علی انصاری , ج1

 33- سفینه البحار, ج 1- ص 429

 34- بحارالانوار,ج 91, ص 252