مهریه سرور زنان عالم، دختر گرامی پیامبر اکرم، زنی که از مقام عصمت برخوردار بود عبارت است از:

1- یك زره كه به مبلغ چهارصد یا چهارصد و هشتاد یا پانصد درهم ارزش داشت.

2- یك دست لباس كتان یمنى.

3- یك پوست گوسفند دباغى نشده.(1)      

 

یك عمل آموزنده

اسلام قرارداد مهرهاى سنگین را به صلاح ملت نمى‎داند و سفارش مى‎كند كه اگر دین و اخلاق داماد را پسندیدید درباره مهر سختگیرى نكنید و با كم قناعت كنید.

پیغمبر اكرم(صلّى الله علیه و آله) مى‎فرماید: بهترین زنان امت من كسانى هستند كه زیبا و كم مهر باشند.(2) امام صادق(علیه‎السلام) فرمود: بدى زن در این است كه مهرش سنگین باشد.(3) اسلام عقیده دارد كه مسابقه در ازدیاد مهر، زندگى را بر مردم سخت مى‎كند و مشكلات بزرگى را براى ملت بوجود مى‎آورد. باید با ایجاد تسهیل در امر ازدواج، جوانان را به تشكیل خانواده متمایل نمود تا از هزاران مفاسد اجتماعى و امراض روحى جلوگیرى شود. مهرهاى سنگین بنیان اقتصادى داماد را در آغاز زندگى نوین متزلزل و سست مى‎كند، به محبت و صفاى زن و شوهر لطمه مى‎زند و جوانان را به ازدواج بى رغبت مى‎كند. رسول گرامى اسلام براى این كه عملا به مردم بفهماند كه مهرهاى سنگین به صلاح ملت نیست، دختر عزیزش را با همین مهر كه ملاحظه نمودید به عقد على بن ابى طالب(علیه‎السلام) درآورد. حتى به عنوان دین هم چیزى بر ذمه او قرار نداد.

 

جهزیه حضرت زهرا(علیهاالسلام)

رسول خدا به حضرت على(علیهماالسلام) فرمود: هم اكنون برخیز زره‎اى را كه برای مهر زهرا قرار دادی، بفروش و بهایش را نزد من حاضر كن تا براى شما جهزیه و اسباب خانه‎اى تهیه نمایم.

على بن ابى طالب(علیه‎السلام) زره را به بازار برد و فروخت. در روایت مختلف، بهاى آن بین چهارصد و چهارصد و هشتاد و پانصد درهم تعیین شده است. ناگفته نماند كه بنا بر بعضى روایات، زره را عثمان خریدارى كرد و بعدا به على اهدا نمود.(4)  

حضرت على(علیه‎لسلام)پول زره را گرفت و خدمت پیغمبر(صلی لله علیه و آله)تقدیم نمود. رسول خدا، ابوبكر و سلمان فارسى و بلال را احضار فرمود. مقدارى از پولها را به آنان داد و فرمود: با مقدارى از این پول‎ اسباب و لوازم زندگى براى فاطمه(علیهاالسلام) خریدارى كنید. قدرى از آن هم را به اسماء داد و فرمود: براى دخترم عطر و بوى خوش تهیه كن و بقیه را به ام سلمه سپرد.

ابوبكر مى‎گوید: وقتى پول‎ها را شمردم دیدم شصت و سه درهم است و به وسیله آن اسباب و لوازم زیرا را خریدارى كردم:

 

1- یك پیراهن سفید .

2- یك روسرى بزرگ .

3- یك حوله خیبرى.

4- یك تختخواب كه از پوست خرما بافته شده بود.

5- دو عدد تشك كتانى كه یكى از پشم گوسفند و دیگرى از لیف خرما پر شده بود.

6- چهار عدد بالش از پوست میش كه از گیاهى به نام اذخر پر شده بود.

7- یك قطعه حصیر هجرى.

8- یك عدد آسیاى دستى.

9- یك كاسه مسى.

10- یك مشك چرمى براى آبكشى.

11- یك طشت لباسشویى.

12- یك عدد كاسه براى شیر.

13- یك ظرف آبخورى.

14- یك پرده پشمى.

15- یك آفتابه.

16- یك سبوى گلى.

17- یك عدد پوست براى فرش.

18- دو كوزه سفالین.

19- یك عبا.(5)  

هنگامى كه جهیزیه حضرت زهرا را خدمت پیغمبر آوردند اشكش جارى شد و سرش را به جانب آسمان بلند كرد و گفت: خدایا این عروسى را براى كسانى كه ظرف‎هایشان گلى است مبارك گردان.

 

درسى به مسلمانان

عروسى على و فاطمه(علیهماالسلام) یكى از حساس‎ترین و مهمترین نمونه‎هاى ازدواج اسلامى بود. زیرا پدر دختر، بزرگترین شخصیت جهان اسلام،  بلکه دنیا و پیغمبر برگزیده خدا بود. دختر، بهترین و عاقل‎ترین و با تربیت‎ترین و با كمال‎ترین زنان اسلام و یكى از چهار زن بزرگ بشریت به شمار مى‎آمد و داماد هم از حیث اصل و نسب از شریف زادگان عرب بود. از جهت علم و كمال و شجاعت بر تمام رجال اسلام برترى داشت. جانشین رسمى و وزیر و مشاور رسول خدا بود. مرد دلاور اسلام و سپهسالار سپاه مسلمین بود. چنین ازدواجى باید با شوكت و تشریفات خاصى برگزار شود. اما چنان كه ملاحظه فرمودید، با كمال سادگى انجام گرفت. جهاز بانوى نمونه اسلام بدین سادگى كه ملاحظه فرمودید تهیه شد. جالب‎تر این كه همین جهاز مختصر هم با مهریه خود حضرت زهرا تهیه شد. نه این كه مهریه را سر جاى خود بگذارند و پدر دختر با هزاران گرفتارى و دردسر جهازى براى دخترش تهیه كند.

پیغمبر مى‎توانست، هر طور شده ولو به قرض كردن هم باشد جهاز آبرومندى، مطابق معمول روز، براى یگانه دختر عزیزش تهیه كند و بگوید: من پیغبر خدا هستم، و باید مراعات شئون خودم را بكنم. دخترم نیز از بهترین زنان جهان است و باید احترام و آبروى او را مراعات نمایم و اسباب خوشحالى او را فراهم سازم. دامادم نیز از رجال نامى اسلام است و خدمات و مجاهداتش بر كسى پوشیده نیست. براى احترام و قدردانى از زحمات او باید وسائل آبرومندى برایش تهیه كنم و ...

اما پیغمبر اكرم(صلّى الله علیه و آله) ضرر و مفاسد مسابقه در ازدیاد جهاز و مهر را مى‎دانست. و خبر داشت كه اگر مسلمین بدین بلیه گرفتار شوند، فقر عمومى و ورشكستگى اقتصادى، كثرت طلاق و خوددارى جوانان از تشكیل خانواده، ازدیاد روزافزون جوانان بى زن و دختران بى شوهر، كثرت جرائم و جنایات و بروز انواع فحشاء، و ازدیاد امراض عصبى را به دنبال خواهد داشت. از این جهت در آن ازدواج نمونه، كه متصدیان امرش شخص اول و دوم اسلام بودند كمال سادگى به عمل آمد تا براى ملت مسلمان و زمامداران مسلمین درس عملى آموزنده‎اى باشد.

على بن ابى طالب علیه السلام نیز از آن جوانان كوتاه فكرى نبود كه براى تهیه ى مال و ثروت و به منظور جهاز مفصل ازدواج كند و اگر جهاز عروسى نقصان داشت هر روز اسباب ناراحتى همسر بیگناهش را فراهم سازد و با سرزنشها و ایرادهاى بیجا، بنیان زناشویى را متزلزل سازد و كاشانه ى گرم و با صفاى زناشویى را با بهانه هاى بچه گانه و بیجا، سرد و بى صفا كند و خانه ى انس و محبت را بزندان اختیارى تبدیل سازد. على علیه السلام امام و پیشواى آینده ى ملت بود و مى خواست با این گونه افكار غلط مبارزه كند. مال و ثروت دنیا در نظرش ارزش نداشت.

 

اثاث خانه حضرت على(علیه‎السلام)

على بن ابى طالب(علیه‎السلام) نیز اثاث زیر را براى خانه‎اش تهیه كرد:

1- یك چوب براى آن كه لباس‎هایشان را روى آن بیندازند و مشك آب را بر آن آویزان كنند .

2- یك عدد پوست گوسفند .

3- یك عدد متكا .

4- یك عدد مشك براى آب .

5- یك عدد غربال آرد بیزى .(6)    

 

--------------------------------------------------------------------------------

 

پی‎نوشت‎ها:

1- مناقب ابن شهر آشوب، ج3، ص 351.

2- وافى، كتاب نكاح، ص 15.

3- وافى، كتاب نكاح، ص 15.

 4- بحارالانوار، ج 43، ص130.

 5- مناقب ابن شهر آشوب، ج3، ص 353/ كشف الغمه، ج1، ص 359.

6- بحارالانوار، ج43، ص 114.

برگرفته از کتاب‎های:

- برترین بانوی جهان، فاطمه زهرا(علیهاالسلام)، آیة الله ناصر مکارم شیرازی.

- بانوى نمونه اسلام فاطمه زهرا(سلام الله علیها)، ابراهیم امینی .

- زندگانی فاطمه زهرا(علیهاالسلام)، سید جعفر شهیدی .