مهارت‌های ارتباطی یکی از مهم ترین مهارت‌های زندگی است که اهمیت آن به هنگام ازدواج بیش از هر زمان دیگری مشخص می‌شود.
جوانی که با عادات و سبک و شیوه زندگی خانواده خود خوگرفته و بزرگ شده است، باید پس از ازدواج پا به دنیای فرد دیگری بگذارد که او نیز با عادات، سبک و شیوه زندگی خانواده خود بزرگ شده است. تلاقی دو دیدگاه نسبت به زندگی باید در ازدواج نتیجه فرخنده ای داشته باشد وگرنه زندگی مشترک و کانون خانواده که قرار است سبب آرامش زوج‌ها باشد، به محلی برای منازعه و درگیری آن‌ها می‌انجامد .
از همین رو و بنا به تقاضای خوانندگان صفحه، بارها درباره اهمیت مهارت‌های ارتباطی در دوران عقد سخن گفتیم. با بررسی اتفاقاتی که در سال‌های اولیه زندگی مشترک رخ می‌دهد، می‌توان دریافت متاسفانه بیشتر زوج‌ها بدون آگاهی و شناخت نسبت به مسیری که باید بپیمایند و فراز و فرودهای آن، تنها به صرف داشتن علاقه و از آن چه به عنوان مشترکات از آن یاد می‌کنند، به عقد هم درمی آیند و ناغافل هسته اولیه تمامی مشکلات را تشکیل می‌دهند.
کسب مهارت‌های ارتباطی می‌تواند به چنین جوانانی کمک کند تا هم در انتخاب همسر آینده دقت نظر بیشتری به خرج دهند و هم برای شروع زندگی مشترک توان کنار زدن مشکلات کوچک و بزرگ را داشته باشند. شناخت بهتر همسر، آموزش و یادگیری مهارت ارتباطی، ابراز و ارضای عواطف و احساسات، رسیدن به تفاهم و توافق و همدلی برای تشکیل زندگی موفق، مهم ترین اهداف زوج‌ها در دوران عقد است.
اما تمامی این اهداف در صورتی میسر می‌شود که زن و مرد هر یک خود را مقید به انجام تعهدات اولیه کرده باشند. تعهداتی نظیر پای بندی به همسر، وفاداری و صداقت، احترام به حقوق قانونی همسر و غیره. سپس زوج‌ها در ابتدای راهی قرار می‌گیرند که تکلیف زندگی آن‌ها را به میزان زیادی مشخص می‌کند.
شاید بتوان گفت مهم ترین نکته در مهارت‌های ارتباطی زوج‌ها، رعایت اخلاق است. اهمیت این امر به حدی است که دکتر مصطفی اقلیما رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران آن را به عنوان شاه کلید روابط زن و مرد مطرح می‌کند که در سایه آن زوج‌ها می‌توانند با یکدیگر روابط سالم و مثبتی داشته باشند. وی در توضیح رعایت مسائل اخلاقی در دوران عقد می‌گوید: وقتی می‌گوییم زوج‌ها باید در ارتباطات خود اخلاق را رعایت کنند، در واقع از زنجیره گسترده ای از مشکلات ریز و درشت در این دوران که می‌تواند به بدنه ازدواج صدمه جدی برساند، جلوگیری کرده ایم.
فقط و فقط در سایه پای بندی به اخلاق است که می‌توان از زوج‌ها توقع رفتارهای شایسته و صحیح را داشت. به عبارتی اگر اخلاق را از این دوران حذف کنیم، نمی‌توانیم هیچ انتظاری از آن‌ها داشته باشیم.
یکی از بارزترین ویژگی‌های مثبت که در سایه پای بندی به مسائل اخلاقی حاصل می‌شود، امانت داری و رازداری است. زوج‌های جوان باید بدانند که از لحظه ازدواج باید رازدار همسر خود باشند و با وجود صمیمیت و یکدلی با خانواده خود نباید، رازهای همدیگر را فاش کنند. آن‌ها باید امانتدار خوبی باشند و این خصلت خود را در عمل به اثبات برسانند تا زمینه تفاهم و همدلی و یکرنگی در آن‌ها فراهم شود.وفاداری و صداقت در رفتار و گفتار، حفظ حریم خانواده و کنترل نگاه‌های حرام به زنان و مردان دیگر، چندین گام آن‌ها را به سوی زندگی مشترک موفق نزدیک می‌کند.

جوانان باید آگاه باشند که وفاداری و صداقت فقط در بیان عشق کافی نیست بلکه باید در عمل رفتارهای صادقانه و وفادارانه نسبت به یکدیگر داشته باشند، زیرا فقط در سایه صداقت است که اعتماد به وجود می‌آید. هم چنین داشتن وقار و متانت، کمک معنوی به یکدیگر، توجه به زمان حال، رعایت آداب سخن گفتن و داشتن تمکین و تواضع در برابر همسر از ویژگی‌های مثبت یک زوج بااخلاق است.

دکتر اقلیما بار دیگر به آموزش مهارت‌های ارتباطی به زوج‌های جوان اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد:

آن چه ما را به اشاره به تک تک این ویژگی‌ها که به ظاهر بسیار سهل الوصول و ساده است برمی انگیزد، شمار روزافزون طلاق در کشور در سال‌های اولیه زندگی است. توجه داشته باشید که بیشتر زوج‌هایی که پس از اندک زمانی از ازدواج به فکر طلاق می‌افتند، در واقع از آموزش ندیدن این مهارت‌های ارتباطی رنج می‌برند.
از این رو مشاوران و مددکاران تلاش می‌کنند پس از آموزش مهارت‌های ارتباطی، زوج‌ها را با آن چه پیش رو دارند آماده کنند و تصویر واقع بینانه ای از زندگی مشترک در اختیار آن‌ها قرار دهند.در این دوران همسران باید با آداب و رسوم همسر و خانواده وی آشنا شوند و دیدگاه‌های خودشان را به خانواده طرف مقابل نزدیک کنند.

در این مدت زوج‌ها با وظایف همسرداری آشناتر می‌شوند و با استفاده از تجربه دیگران در پی یافتن نقاط مشترک بین خود و خانواده‌هایشان برمی آیند. در صورتی که زوج‌های ناآگاه بر تفاوت‌ها پافشاری می‌کنند و آن‌ها را بزرگ جلوه می‌دهند.

پذیرش تفاوت‌ها یک اصل است. هم زوج‌ها و هم خانواده‌ها وظیفه دارند برای شروع یک زندگی مشترک تفاوت‌ها را به چشم پیشرفت نگاه کنند. هم چنین بی اعتنایی به دخالت‌های دیگران، تجسس نکردن بیهوده در مسائل شخصی و خانوادگی دیگران، تقویت احساسات خوشایند و کنترل احساسات ناخوشایند و کسب مهارت برای حل مشکلات از سوی دیگر ابراز علاقه کلامی و غیرکلامی، خرید هدیه یا برگزاری مهمانی بدون اطلاع قبلی می‌تواند پیوند ازدواج آن‌ها را محکم تر از گذشته کند.

با این همه نمی‌توان از آسیب‌هایی که دوران عقد دارد، بدون اعتنا گذشت. در دوران عقد بنا به ماهیت آن و مسائلی که پیشتر بارها ذکر کردیم، احتمال دارد مشکلات عدیده ای ایجاد شود که فقط با کسب مهارت‌های ارتباطی و آمادگی زوج‌ها برای حل آن و حمایت خانواده‌ها، قابل رفع است. این آسیب‌ها از جنبه‌های متفاوتی قابل بررسی است از جمله آسیب‌های اخلاقی، اجتماعی، اقتصادی و روحی- روانی.

دکتر اقلیما در توضیح این آسیب‌ها می‌گوید:
در بعد اخلاقی شکسته شدن حریم‌ها بدترین اتفاقی است که ممکن است برای زوج‌های جوان در دوران عقد بیفتد.

فشار اقتصادی و فشار روحی- روانی مثل خستگی، دلزدگی، ترس از آینده، سوءظن، تردید و اضطراب‌های گاه و بی گاه می‌تواند به ارتباط سالم زوج‌ها صدمه بزند.
از سوی دیگر طرد شدن از خانواده، احتمال بارداری، عروسی زودهنگام، ترس از سرزنش دیگران، احتمال جدایی و آمادگی نداشتن زوج‌ها، از نظر روحی- روانی برای شروع زندگی مشترک می‌تواند به ارتباط سالم آن‌ها صدمه جدی بزند. توجه داشته باشید هر یک از موارد مذکور می‌تواند به بخشی از فرآیند ارتباط صدمه بزند که مجموعه آن‌ها ، به بن بست کشیده شدن ارتباط زوج‌ها و در نهایت طلاق منجر می‌شود.از همین رو، توجه به تک تک این موارد هرچند بسیار ساده و طبیعی به نظر می‌رسد اما در پیش گیری از بسیاری از مشکلات در دوران عقد موثر است