راديوتراپي " يکي از روشهاي اصلي درمان سرطان محسوب مي شود و سالهاست که خدمات راديوتراپي در کشور ما توسط پزشکان متخصص به بيماران ارائه مي گردد. ولي متاسفانه به دليل باورهاي غلط عده اي از بيماران نسبت به عوارض راديوتراپي ، ميزان گرايش عموم به اين درمان زياد نيست. در اين ميان عدم اطلاع کافي تعدادي از پزشکان در مورد راديوتراپي به باورهاي نادرست. دامن مي زند .

راديوتراپي يعني چه ؟
راديوتراپي يعني از بين بردن تومورهاي بدخيم توسط اشعه دادن به آن ، که اين اشعه شامل انواع ايکس و گاما ميشود.

آيا همزمان با از بين رفتن تومور ، سلولهاي مجاور آسيب مي بينند و آيا نگراني بيماران نسبت به عوارض راديوتراپي ،‌به جاست ؟
درست است که همزمان ، سلولهاي اطراف تومور آسيب مي بينند و اين مسلما" يکي از عوارض راديوتراپي است ، اما بيماران نبايد در اين مورد نگران باشند زيرا پزشک قبل از درمان ، کاملا" به اين مساله توجه مي کند و با توجه به منطقه تومور، ميزان اشعه را طوري تنظيم مي کند که کمترين آسيب به سلولهاي اطراف برسد. درغير اينصورت با يک بار اشعه دادن به ميزان زياد ، تومور به يکباره از بين مي رفت و آسيب فراواني نيز وارد مي شد که قابل جبران نبود. در حقيقت آسيب سلولهاي اطراف ، يک محدوديت براي راديوتراپيست محسوب مي شود.

آيا ميزان اشعه مورد استفاده در مورد تمام اندام ها، يکسان است ؟
خير ميزان اشعه براسا س نوع و محل تومور انتخاب ميشود. براي اندام هاي حساسي مثل ريه ، روده و معده ميزان اشعه کمتر و براي دست و پا اشعه قوي تري استفاده خواهد شد.

عوارض جانبي راديوتراپي چيست ؟
مهمترين عارضه جانبي راديوتراپي ، عوارض پوستي و سوختگي محل مورد نظر است . ولي منظور از سوختگي در 90 درصد موارد تنها تغيير رنگ پوست و به ندرت سوختگي هاي درجه اول است . گاهي سوختگي از درجات بالاتر هم اتفاق مي افتد که شيوع بسيار کمي دارد و بيماران نبايد نگران اين قضيه باشند. اصولا مشکل راديوتراپي در جامعه ما نگراني مردم از سوختگي است . ولي با افزايش سطح تبحر پزشکان و دستگاههاي جديد اين مشکل ، بسيار کم اتفاق مي افتد.
ساير عوارض راديوتراپي بستگي به محل تومور دارد . مثلا" پس از اشعه دادن به تومورهاي شکم ، تا مدتي عوارضي مثل اسهال ، مشکلات گوارشي و سوزش ادرار ديده ميشود که دائمي نيست .

چه کساني نمي توانند تحت درمان با راديوتراپي واقع شوند ؟
دو دسته از افراد نمي توانند از راديوتراپي استفاده کنند. گروه اول خانم هاي باردار هستند که مطلقا" نمي توانند تحت درمان واقع شوند. دسته بعدي افرادي هستند که قبلا" تحت درمان دوره اي با اشعه قرار گرفته اند. در مورد اين افراد ، درصورت عود تومور و لزوم استفاده مجدد از اشعه ، از دوز پايين تر اشعه استفاده مي شود.

آيا تمام سرطان ها با راديوتراپي قابل درمان هستند ؟
خير. درسرطانهايي مثل لوسمي ( نوعي سرطان خون) که سلولهاي سرطاني در کل گردش خون وجود دارند نمي توان از اشعه استفاده کرد. اما در تومورهاي اندام هاي مختلف مثل تومور روده يا ريه از راديوتراپي استفاده زيادي ميشود. در واقع 60? از بيماران براي اين قسمت از درمان ارزشي قايل نيستند و بيشتر تمايل به شيمي درماني دارند. چون راديوتراپي هنوز براي مردم کاملا" شناخته شده نيست.

چرا بيماران ارزش زيادي براي راديو تراپي قائل نيستند و براي حل اين مشکل چه بايد کرد ؟
شايد يکي از دلايل اين باشد که ما در ايران يک مرکز کامل و مجهز مختص سرطان نداريم . تا تمام مراحل درمان سرطان از قبيل جراحي ، راديولوژي مخصوص ، شيمي درماني و راديوتراپي را پوشش دهد. در ضمن مراکز درماني ما به نسبت حجم بالاي بيماران ، بسيار محدود است و علاوه بر همه اين ها ميزان اطلاع پزشکان عمومي و حتي برخي متخصصين نسبت به راديوتراپي بسيار کم است بنابراين بيماران به درمانهاي ديگر سوق داده مي شوند.
براي آشنايي بيشتر مردم رسانه ها ، خصوصا" صدا و سيما نقش بسيار مهمي دارند تا راديو تراپي نقش موثر آن براي عموم مردم بيشتر معرفي شود. البته در حال حاضر متاسفانه به دليل تعداد زياد مبتلايان به سرطان ، کم کم مردم بيشتر با راديوتراپي آشنا مي شوند.

آيا راديوتراپي توسط بيمه هاي دولتي پوشش داده مي شود ؟
بيمه هاي دولتي ، راديوتراپي درمراکز دولتي را پوشش مي دهند. اما چون مراکز دولتي پاسخ گوي تعداد زياد بيماران نيستند، مراکز خصوصي مطرح ميشوند و متاسفانه بيمه ها با مراکز خصوصي به سختي قرار داد مي بندند و هزينه اي هم که توسط بيمه پرداخت مي شود ناچيز است . شايد بتوان مشکل ديگر راديوتراپي را هزينه بالاي آن عنوان کرد.

در حال حاضر چه پيشرفت هايي در زمينه راديوتراپي صورت گرفته است ؟
يکي از نقاط عطف علم راديوتراپي ، اختراع دستگاههاي شتاب دهنده است که امروز ه به بازار آمده است و مراکز محدودي هم در تهران و شهرستانها داراي اين دستگاه هستند. در دستگاه شتاب دهنده اشعه با انرژي بيشتري به زير پوست انتقال داده ميشود و عوارض پوستي آن بسيار کم است و توموري که در عمق واقع شده است ، انرژي بالايي دريافت کرده و درمان موثرتر است و قسمت هاي مجاور تومور هم کمتر هدف اشعه واقع مي شوند.
پيشرفت ديگري که در زمينه راديوتراپي مطرح است ايجاد روش هاي سه بعدي است که توسط سي تي اسکن ابتدا نقشه تومور از جهات مختلف کشيده ميشود و زماني که اشعه داده ميشود دقيقا" اشعه به خود تومور اصابت کرده و حتي زماني که تومور تغيير جهت مي دهد ، دستگاه نيز جهت خود را عوض مي کند و باز دقيقا" به خود تومور اشعه داده مي شود و اندام ها و سلول هاي اطراف از آسيب در امان مي مانند و عوارض جانبي درمان به حداقل مي رسد.