نامزدي واژه اي است که معناي خود را به دوش مي کشد، نام زدن دختر و پسر براي هم . اولين معناي متبادر به ذهن است که البته اين معنا در جلسه ي نامزدي با انگشت کردن انگشتر و يا رد و بدل هدايا صورت مي گيرد.
معناي عرفي نامزدي آن است که دختر و پسر آمادگي خود را براي تشکيل خانواده اعلام کنند و بپذيرند که همسر يکديگر شوند. «در مواردي که دو شخص تصميم به بستن پيماني گرفته اند و در شرايط آن نيز با هم کنار آمده اند ، گاه به دليل موانع خارجي نمي توانند پيمان نهايي را به طور قطع واقع سازند، پس براي اينکه زمينه را آماده سازند و در آينده نيز به وقوع قرارداد مطمئن باشند، در برابر هم تعهد مي کنند که آن را در مدت معين و با همان شرايط مورد توافق ، منعقد سازند. اين پيمان مقدماتي را ، «وعده قرارداد يا پيش قراردادي و گاه قولنامه» مي نامند.
همان طور که در گذشته هم به آن اشاره شد ، درازدواج مرسوم است که مرد به خواستگاري زن مي رود و پس از گفتگو درباره ي زندگي آينده ، و توافق هر دو خانواده ، سرانجام زن و مرد نامزد مي شوند. البته نامزدي با تنظيم سند انجام نمي شود و در واقع نوعي قرارداد است، قراردادي که رسميت قانوني و حقوقي ندارد. بنابراين نامزدي در قانون ، وعده و قرار ازدواج است که بين دو نفر به منظور ازدواج در آينده بسته مي شود. اين موضوع در حالي است که صيغه عقدي منعقد نشده است.
نامزدي مدت زمان ميان خواستگاري و عقد نکاح است که دو خانواده خود را در اين زمان مهيّاي مراسم عقد کرده و يا در اين مدت به تحقيق و بررسي بيشتر نسبت به يکديگر مي پردازند.
نامزدي در عرف کشور ما مانند خواستگاري به يک شيوه تعريف و برگزار نمي شود، بعضي خانواده ها پس از خواستگاري و توافق در امر ازدواج ، دختر و پسر را به عقد موقت هم در مي آورند تا در اين مدت معين اين دو ، و خانواده ها نسبت به يکديگر آشنايي بيشتر پيدا کنند و اين امکان را داشته باشند تا در صورت عدم رضايت از هم و شرايط يکديگر پس از انقضاي مدت عقد موقت از هم جدا شوند. عده اي هم نامزدي را دوران عقد دائم و قبل از عروسي مي دانند.به هر حال نامزدي معناي قانوني خود را در هيچ کدام از اين موارد پيدا نمي کند و همان طور که اشاره شد از نگاه قانون نامزدي وعده ي ازدواج بدون انعقاد عقد مي باشد.
لازم است دو مطلب مورد توجه قرار گيرد:
اول: آنکه قرار ازدواج زن و مرد به معناي محرميت شرعي و قانوني نيست.
دوم: آنکه دو طرف در دوران نامزدي و تا زماني که صيغه ي نکاح جاري نشده است، هم چنان به يکديگر نامحرم هستند و روابط آنان تحت اين عنوان که قرار است به زودي با عقد نکاح به ازدواج هم درآيند به هيچ وجه شرعي و حتي قانوني نيست، مضافاً اينکه اين دو هنوز زن و شوهر نيستند هرچند که نامزدي آنان منتهي به ازدواج شود.
نويسنده : ف/ هاشمي – کارشناس حقوق خانواده تبيان