هر فرد نيازمند است که در مقابل تغييرات دائمي که پيرامون خود به وقوع مي پيوندد به تعادل برسد. در راه رسيدن به اين تعادل است که بدن استرس را که نوعي فشار رواني است تجربه ميکند.
استرس داراي اثرات جسمي و رواني است که ميتواند احساسات مثبت و منفي در ما پديد آورد. به عنوان يک تأثير مثبت، استرس ميتواند ما را وادار به فعاليت و تحرک کند؛ اما تأثيرات منفي آن ممکن است باعث احساس بي اعتمادي، عصبانيت، بدگماني و افسردگي شود. افسردگي نيز به نوبه خود ميتواند باعث بروز ناراحتي هاي جسمي مانند انواع درد، مشکلات گوارشي، ناراحتيهاي پوستي مثل جوش ها، بيخوابي، فشار خون بالا، زخم معده و ناراحتي هاي قلبي شود.
پس از هر رويداد مهم در زندگي مانند از دست دادن يک عزيز، فرزنددار شدن، ارتقاي شغلي، شروع يک ارتباط جديد و ...، نياز به کسب تعادل خواهيم داشت و حين رسيدن به اين تعادل، استرس را تجربه مي کنيم. متناسب با واکنش ما در دستيابي به ساختن زندگي، استرس ميتواند باعث پيشرفت ما و يا مانع از آن شود.
چگونه ميتوانيم استرس را از زندگي خود حذف کنيم؟
همانطور که ميدانيد، استرس مثبت موجب پيشرفت و تحرک بيشتر در زندگي شده و جذابيت آن را در نظر ما مي افزايد. همه ما براي پيشرفت به مقدار خاصي از استرس نياز داريم، با وجود مقدار خاصي استرس مثبت است که نياز به پيشرفت را احساس ميکنيم.
ضرب العجل ها، رقابتها، رويارويي با مشکلات و حتي نا اميدي ها و غم ها به زندگي ما عمق و انرژي بيشتري ميدهند. هدف ما حذف استرس نيست، بلکه مي خواهيم بياموزيم چگونه آن را اداره نماييم و چگونه از آن استفاده نماييم تا براي ما سودمند باشند.
استرس ناکافي و يا فقدان استرس نيز مضر است و ميتواند احساس کسلي يا افسردگي به وجود آورد. از سوي ديگر، استرس زياد هم ممکن است باعث شود احساس کنيم مشکلات بسياري ما را احاطه کرده اند
بهترين راه حل براي رهايي از مشکلاتي که ممکن است استرس زياد و يا فقدان استرس براي ما به وجود آورند اين است که مطلوب ترين سطح استرس را بيابيم. مطلوب ترين سطح استرس آن است که باعث تحريک و انگيزش ما براي پيشرفت شود اما احساس دلشوره و نگراني را در ما ايجاد می کند.
چگونه مي توانيم بگوييم مطلوب ترين سطح استرس براي ما کدام است؟
هيچ سطح استرس واحدي براي همه افراد وجود ندارد. همه ما مخلوقاتي منحصر به فرد با نيازهاي خاص خود مي باشيم. بدين ترتيب، موضوعي که باعث مضطرب شدن فردي ميشود ممکن است در فرد ديگري حس خوشحالي و نشاط را برانگيزد. حتي اگر بپذيريم موضوع خاصي براي همه نگران کننده است، هر کدام از ما تمايل دارد که واکنش هاي متفاوتي نسبت به آن نشان دهد.
کسي که عاشق بحث و جدل و کارهاي پرافت و خيز است و هميشه دوست دارد تغيير شغل بدهد در صورت داشتن شغلي ثابت و شرايطي پايدار و منظم دچار استرس خواهد شد و برعکس، فردي که هميشه شرايط شغلي پايدار و منظمي داشته است در صورت رويارويي با شرايط شغلي پرافت و خيز و داراي محدوده وظايف گسترده دچار استرس خواهد شد.
مسائلي که ما را دچار استرس مي کنند و مقدار استرسي که در حالت اضطراب قادر به تحمل آن هستيم با افزايش سن تغيير مييابد. مشخص شده است که اغلب بيماري ها با استرس هاي مضمن و فرو ننشسته افراد در ارتباطند. اگر دچار علائم استرس ميباشيد از حد مطلوب استرس فراتر رفته ايد. در اين حالت بايد از استرس موجود در زندگي خود بکاهيد و يا توانايي خود را براي اداره نمودن آن افزايش دهيد.
چگونه ميتوانيم استرس خود را بهتر اداره کنيم؟
تشخيص استرس هاي فرو ننشسته و آگاهي از تأثيرات آنها بر زندگي براي کاهش اثرات مضر آن کافي نيست. از آنجا که استرس ميتواند ريشه هاي متعددي داشته باشد، راه هاي بسياري نيز براي اداره نمودن آن وجود دارد. يکي از راه هاي مقابله با استرس، تغيير دادن منبع استرس و يا نحوه واکنش به آن ميباشد.
نکات زير ميتوانند براي کنترل بهتر استرس مفيد باشند:
۱- از مسائلي که باعث به وجود آمدن استرس در شما ميشوند و احساسات و واکنشهايي که به آنها نشان ميدهيد کاملاً آگاه شويد.
به اضطراب خود توجه کنيد و آن را ناديده نگيريد. به راحتي از کنار مشکلات خود عبور نکنيد. دريابيد که کدام وقايع باعث اضطراب شما ميشوند. دقت نماييد که در درونتان راجع به مفهوم اين وقايع چگونه ميانديشيد. دريابيد که بدنتان چگونه به استرس پاسخ ميدهد، آيا دچار اضطراب ميشويد و يا با مشکلات جسمي مواجه ميگرديد؟ اگر چنين است اين علائم دقيقاً کدامند؟
۲- مسائلي را که قادر به تغيير آنها هستيد، بشناسيد.
- آيا ميتوانيد مسائلي را که باعث به وجود آمدن استرس در شما ميشوند با حذف کامل آنها و يا پرهيز از رويارويي با آنها تغيير دهيد؟
- آيا ميتوانيد شدت آنها را کاهش دهيد؟ براي کنترل بهتر اين مسائل به جاي اداره روزانه يا هفتگي، آنها را در يک بازده زماني طولاني تر اداره نماييد.
- آيا ميتوانيد مدت قرارگيري خود در معرض استرس را کوتاه تر نماييد؟ هميشه ميتوانيد به خود زنگ تفريحي بدهيد، فرضيه هاي فيزيکي را رها نماييد.
- آيا ميتوانيد براي انجام تغييرات ضروري وقت و انرژي لازم را اختصاص دهيد؟ هدف سازي، تکنيک هاي مديريت زمان، روش هاي شاد زيستن و... ميتوانند مفيد باشند.
۳- شدت واکنش هاي خود نسبت به استرس را کاهش دهيد.
واکنش هايي که به استرس نشان ميدهيم بسته به ميزان درک و آگاهي از خطري که ممکن است ما را تهديد کند ميتواند متفاوت باشد. اين خطر ممکن است روحي يا جسمي باشد. شما چگونه ايد؟
آيا مسائلي را که باعث به وجود آمدن استرس ميشوند در حالتي غيرواقعي و بزرگتر از آنچه که هست ميبينيد و موقعيت مشکلي را که با آن روبرو شده ايد بي دليل به يک فاجعه تبديل ميسازيد؟
- آيا انتظار داريد همه را از خود راضي نگه داريد؟
- آيا نسبت به مسائل واکنش هاي شديد نشان داده و آنها را کاملاً بحراني و پيچيده ميبينيد؟
- آيا احساس ميکنيد هميشه بايد در همه موقعيت ها پيروز باشيد؟
اگر چنين است بايد براي پذيرفتن ديدگاه هاي متعادل تر تلاش نماييد. سعي کنيد به جاي اينکه استرس را مسئل هاي بيابيد که بر شما چيره خواهد شد، آن را موضوعي ببينيد که ميتوانيد با آن مقابله کنيد.
براساس گزارش دفتر آموزش و ارتقاي سلامت وزارت بهداشت، متعادل نمودن احساسات بيش از اندازه، ميتواند بسيار مفيد واقع شود. براي جنبه هاي منفي و ”چه مي شد اگر“ها وقت و انرژي صرف نماييد.
۴- روش تعادل واکنش هاي جسمي خود نسبت به استرس را بياموزيد.
- چند نفس عميق و آرام، ضربان قلب و سرعت تنفس شما را به حالت عادي بر مي گرداند. تکنيک هاي تمدد اعصاب ميتواند از فشارهاي وارد بر عضلات بکاهد.
- تجوز دارو توسط پزشک نيز ميتواند به طور کوتاه مدت در متعادل کردن واکنش هاي جسمي فرد نسبت به استرس مؤثر باشد. چون تجويز دارو به تنهايي راه حل مناسبي براي ملايم کردن اين واکنشها نمي باشد، لذا فراگيري روشهاي ارادي متعادل سازي اين واکنش ها براي ملايم سازي آنها به طور بلند مدت ارجع تر ميباشند.
۵- جسم خود را بسازيد.
براي مراقبت از قلب و عروق، ۳ تا ۴ بار در هفته ورزش کنيد، تمرينات ريتميک طولاني مدت، مانند پياده روي، شنا، دوچرخه سواري و دوميداني جزو بهترين تمرينات ميباشند. از همه گروه هاي غذايي به صورت متوازن استفاده نماييد. خود را به وزن متعادل برسانيد. از نيکوتين، کافئين بيش از اندازه و ديگر محرک ها پرهيز نماييد. کمي فراغت و تفريح را درکنار کار فراموش نکنيد. هر وقت که ميتوانيد به خود زنگ تفريحي بدهيد، حتي براي چند دقيقه از محيط کار خود خارج شده و استراحتي کنيد. به اندازه کافي بخوابيد و در حفظ برنامه استراحت و خواب خود تا سر حد امکان جدي و سخت گير باشيد.
۶- روح خود را بسازيد.
ارتباط ها و دوستي هاي مشترک خود را افزايش دهيد. اهداف خود را دنبال کنيد اهداف واقع گرايانه که براي خود شما مهم و با معني هستند نه اهدافي که ديگران آنها را براي شما در نظر مي گيرند. هميشه انتظار کمي نا اميدي، شکست و ناراحتي را داشته باشيد. هميشه با خود آرام و مهربان باشيد. دوست خود باشيد.
ايسنا