استرس به معني فشار و نيرو است و هر محرکي که در انسان ايجاد تنش کند، استرس زا يا عامل استرس ناميده ميشود.
به عبارتي هر عاملي موجب تنش روح و جسم و از دست دادن تعادل فرد شود، استرس زاست. هنگام وارد شدن استرس، بدن واکنش هايي از خود نشان ميدهد تا تعادل از دست رفته را بازگرداند.
 کم حوصلگي، سردرد، تغيير ضربان قلب، خستگي جسمي، خشم و پرخاشگري، بيخوابي، احساس فشار در سينه، اختلال گوارشي، سوزش معده، عرق کردن، خشکي دهان، بي اشتهايي، داغ شدن يا سرد شدن بدن، غمگيني، لرزش بدن، ميل به سيگار، از دست دادن تمرکز، احساس سرگيجه، تغيير تنفس، تکرر ادرار، کم شدن حافظه، دردهاي بدني پراکنده، آه کشيدن، تمايل به تنهايي، آشفتگي، التهاب و سرخ شدن پوست صورت از علائم جسمي استرس است.
 مردم اغلب چنان به استرس عادت کرده اند که از وجود آن در خود بي خبرند. بسياري از ما به رغم اين که عصبي و هيجان زده نمي شويم، از تأثيرات مخرب استرس در امان نيستيم؛ حتي در صورتي که احساس يأس و اضطراب نکنيم، استرس مي تواند شيوه و طرز رفتار ما را با ديگران تغيير دهد يا به بدن آسيب جدي وارد سازد.
 عوامل بسياري سبب بروز استرس ميشوند؛ مثل بيماري، دير رسيدن به محل کار، ترافيک و...، اما مهمترين عامل، طرز برخورد، نوع نگاه و نگرش ما به حوادث و اتفاقاتي است که پيرامون ما ميافتد.
 ما ميتوانيم احساسات خود را تغيير دهيم. اين کار از طريق تغيير در رفتار يا تفکر ميسر ميشود؛ به عنوان مثال انجام دادن مقداري از يک کار ميتواند ما را از نگراني درباره آن برهاند.
 ايجاد يک برداشت و فهم جديد از يک وضعيت خاص، از هراس و استرس ناشي از آن مي کاهد.
در زندگي بازي، تفريح و سرگرمي داشته باشيد. شما هر از گاهي نياز داريد که از فشار زندگي فرار کنيد و به تفريح و سرگرمي روي آوريد
راههاي کاهش استرس
1- ياد بگيريد که برنامه ريزي داشته باشيد. آشفتگي، بي نظمي و عدم سازمان دهي در کارها و برنامهها ميتواند توليد استرس کند.
2- محدوديت ها و ضعفهايتان را بشناسيد. ما هرگز نمي توانيم کامل و بينقص باشيم. پس براي خود اهدافي تعيين کنيد که دست يافتني و قابل دستيابي باشند.
 3- در زندگي بازي، تفريح و سرگرمي داشته باشيد. شما هر از گاهي نياز داريد که از فشار زندگي فرار کنيد و به تفريح و سرگرمي روي آوريد. صرفنظر از سطح توانايي و مهارتتان در بازي، سرگرميها و بازيهايي پيدا کنيد که برايتان جذاب و لذت بخش باشند.
 4- شخصي مثبت، سازنده و مفيد باشيد.
 5- ياد بگيريد که گذشت داشته باشيد و عقايد ديگران را تحمل کنيد.
 6- از رقابتها و چشم وهم چشمي هاي بيجا و غيرضروري پرهيز کنيد.
 7- به طور مرتب ورزش کنيد.
 8– سعي کنيد روش شما براي استراحت و آرامش، منظم و عاري از داروهاي آرام بخش و مسکن باشد.
 9- مشکلات و مسائل خود را درون خود نگه نداريد و با مشاور و افراد قابل اطمينان مشورت کنيد.
 10- تفکر خود را عوض کنيد و به مسائل با آرامش نگاه کنيد.
همه انسان ها استرس را در زندگي خود تجربه ميکنند و طبيعي است که هنگام مواجهه با موقعيت هاي تهديدکننده، مضطرب شوند
چند نکته در رابطه با استرس
بدن انسان در مقابله با استرس از الگوي مشخصي پيروي کرده و فرايند عصبي شيميايي، معيني را طي مي کند.
 1- يک خبر خوب بسيار هيجان آور، همان اندازه استرس ايجاد مي کند که يک خبر بد ايجاد مي کند.
 2ـ استرس هاي شديد و طولاني در همه حال باعث از پا درآمدن فرد نمي شوند و افراد در بعضي موارد مي توانند با عوامل استرس زا سازگار شوند. نمونه ي آن خو گرفتن افراد در شرايط سخت و طاقت فرسا مثل دوران اسارت يا خو گرفتن به کاري سخت و طاقت فرسا مثل کارکردن در معادن است.
 3ـ افراد با وجود سازگاري با شرايط استرس زا نمي توانند از آثار زيان بار آن صددرصد مصون بمانند و دچار مشکلات جسماني، رواني، عاطفي و اجتماعي مي شوند؛ مثلا فردي که مدت زيادي در اسارت است يا فردي که تحت شرايط بدي در معدن تاريک و دورافتاده اي کار مي کند، بعد از مدتي دچار ناراحتي هاي روحي ـ عاطفي و پيري زودرس مي شود.
 4ـ بدن ما وقتي چيزي را استرس تلقي کرده و به آن واکنش نشان مي دهد که ذهن ما پيشتر، آن را به عنوان استرس شناخته باشد.
 5ـ نوع پاسخ افراد به استرس به ويژگي هاي شخصيتي، مسائل فرهنگي، شرايط زندگي و تجربه هاي افراد برمي گردد.
فراوري : نيره ولدخاني
بخش سلامت تبيان
منابع :
همشهري - فرهاد فرهي
سيمرغ