قبل از شروع توضيح طرز تهيه ي گياهي باسد به چند نكته اشاره كنم تا بتوانيد حداكثر بهره را از آن ببريد .
قبل از مصرف هر قسمتي از گياه يا دانه (تخم) ان آن را كاملا پاك كنيدطوري كه عاري از خار وخاشاك باشدولي از شستن آن پرهيز كنيد تا از خواص آن كاسته نشود.
براي پودر يا پودر دانه گياه بهتر است كپسول هاي خالي 500 ميلي گرمي يا 250 ميلي گرمي از بازار تهيه كنيد تا مصرف آن راحت تر باشد . در غير اين صورت ميتوان آن را با كمي شكر و اب تناول كردو يا ميتوان آن را در كمي خمير نان پخته قرار داد و خورد
در دوران بارداري بايد در استفاده از گياهان بسيار دقت كرد چون برخي گياهام دي بارداري بسيار خطرناكند.
برخي از گياهان ممكن است تغييراتي در قاعدگي (عادات ماهيانه) زنان ايجاد كردكه ممكن است مطلوب يا نامطلوب باشد كه بايد به هشتار ها ي ماهيانه دقت كرد.
بايد توجه داشته باشيد كه گياهان مورد نظرتان را حتما از عرضه كنندگان مطمئن تهيه كنيد زيرا در غير اين صورت ممكن است محصول برداري خشك كردن انبار يا نگه داري آن ها صحيح نباشد و نه تنها اثر درماني مطلوب حاصل نشود بلكه عوارض و خطراتي را نيز به همراه داشته باشد.
بايد به نسخه كاملا دقت كرد كه شكل دارويي آن چيست؟ دم كرده جوشانده خيسانده و يا ...
چنانچه دستور تهيه ي دارو را نداريد اگر برگ يا گل گياه مورد استفاده است از دم كرده ي آن استفاده كنيد.
حال به شرح طرز تهيه ي گيا هان دارويي مي پردازيم:
الف- دم كرده (infusion)
دم كرده بهترين و با ارزش ترين روش طرز تهيه ي گياهان دارويي است. زيرا اكثرا مهم ترين موارد موثر گياهي با جوشيدن نابود ميشوند.
عصاره ي دم كرده را بدين ترتيب تهيه كنيد كه مقدار تعيين شده اي از يك گياه خرد شده را با يك فنجان آب جوش (حداكثر يك ليتر) مخلوط كرده و به هم بزنيد سپس روي ظرف را بپوشانيد تا يك ربع الي نيم ساعت دم بكشد انگاه ان را صاف كنيد . چنانچه بيماري نسبت به يه داروي خواص حساس باشد ميتوان در دفعات اول گياه را فقط 6-8 دقيقه دم كرد.
ب- جوشانده(decoction)
اغلب براي استفاده از قسمت هاي سخت گياه مثل ريشه ساقه پوست و دانه است و هنگامي استفاده ميشود كه مطمئن باشند مواد متشكله در اثر حرارت نابود نميشود براي جوشاندن ممكن است از آب سرد يا جوش استفاده كنند و معمولا عمل جوشاندن را يك ساعت انجام مي دهند بايد دقت كرد كه در عمل انواع جوشانده ها وجود دارند كه عبارت اند از:
1- جوشانده ي ملايم :
براي تهيه ي اين فرم از دارو مقدار معيني از گياه خرد شده را با 0.25 ليتر آب جوش مخلوط كرده بگزاريد تا كمي غل بزند سپس آن را از اجاق دور كرده و بگزاريد تا كمي دم بكشد و در خاتمه آن را صاف كنيد.
2-جوشانده ي معمولي:
براي تهيه يا ين نوع جوشانده مقدار مورد نظري از گياه خرد شده را 0.25 ليتر آب سرد مخلوط كرده و بگزاريد تا بجوشد و سپس صاف كنيد.
3- جوشانده ي قوي:
براي تهيه يا اين نوع دارو ابتدا طبق روش جوشانده ي معمولي مقدار گياه مورد نظر را با 0.25 ليتر آب سرد مخلوط كرده و بگزاريد تا بجوشد و سپس آن را از شعله دور كنيد و رو ي ظرف را بپو شانيد تا 10 دقيقه دم بكشد و در پايان آن را صاف كنيد.
ج- خيسانده(maceretion):
1-خيسانده با آب سرد:
(اغلب براي گياهان حساس به حرارت كه ماده ي موثر آن ها در اثر حرارت تخريب مي شوند)
0.25ليتر آب بر روي گياه بريزيد و درب ظرف را ببنديد كه 6-12 ساعت بماند هر چي اين زمان طولاني تر باشد عصاره قوي تر خواهيد داشت.
2- خيسانده ي الكلي:
( مربوط به گياهاني كه ماده ي موثرشان درآب حل نميشود).
الكل اتيليك(الكل طبي) 60% و براي عصاره هاي قوي تر90% را آن قدر بر گياه بريزيد تا روي آن را بپوشاند و سپس درب ظرف را بسته و تا چند روز به همين صورت نگه داريد.
توجه:خيسانده هاي الكلي كه مصرف خوراكي ضد عفوني زخم غرغره يا دهان شويه دارند را بايد با آب رقيق نمود.
د-عصاره( extract):
گياه تازه يا قسمت مورد نظر آن را در‌هاون ريخته خوب بكوبيدو سپس همه مواد كوبيده شده را در يك پارچه تميز ريخته بفشاريد.عصاره را بايد در مدت كمي بعد از تهيه مصرف نمود چون ويتامين ها و مواد موجود در آن به سرعت تخريب ميشوند. ميتوانيد آن را در شير يا آب حل و ميل كنيد.
ه-پودر( powder):
براي تهيه ي اين فرم از داروي سنتي قسمت هاي خشك گياه را آنقدر بكوبيد تا ريز شوند و سپس آن را از الك ريز عبور دهيد . پودر ممكن است مصرف خراكي داشته باشد ( كه قبلا طريقه ي مصرف آن ذكر شد )يا اين كه به صورت موضعي مصرف شود كه بايد بر محل مورد نظر بپاشيد .
و-شربت(syrup):
معمولا عسل يا قند را در آب حل كرده و آنقدر حرارت معتدل مي دهند تا قوام پيدا كند و سپس عصاره مورد نظر را به آن اضافه و در آن حل ميكنند.
ز- ضماد(poultices):
1- ضماد مرطوب:
چنانچه دستور ديگري نباشد 10 گرم گياه خرد شده را دم كنيد و سپس صاف كنيد يا اينكه گياه خرد شده را در يك كيسه پارچه اي كوچك در آب جوش بگزاريد و سپس صاف كنيد آنگاه در حالي كه ماده به دست آمده هنوز گرم است ( داغ نباشد) روي محل بگزاريد و سپس پارچه غير قابل نفوذي روي آن بگزاريد و روي آن دستمال گرم بگزاريد .
2- ضماد گرم و خشك :
گياه خرد شده را در يك كيسه تميز بگزاريد و به صورت خشك حرارت داده و به صورت كمپرس روي عضو مورد نظر بگزاريد
ج- تحريك:
براي ايجاد اين حالت حوله اي را با محلول دم كرده يا جوشانده گياهي گرم ,خيس كنيد و سپس آبهاي اضافي را با فشردن خارج كنيد و آنگاه آن را بر محل مورد نظر قرار دهيد ( اين عمل بايد تكرار گردد).
ط- شستشوي گياهي:
براي اين كار بايد 100 گرم از گياه خرد شده را در يك ليتر آب جوشانده و صاف كنيد سپس آن را به مايع وان حمام اضافه كنيد.
نكته: براي تهيه ي حمام پا كافيست 40 گرم از گياه را در 0.25 ليتر آب بجوشانيدو به كار بريد.
ي - بخور:
يك يا دو قاشق غذا خوري گياه خشك را در يك كاسه بريزيد و آب جوش بر روي آن بريزيد . حوله اي را بر سر و شانه ي خود بيندازيد و روي كاسه خم شويد و تا جايي كه قادر به تحمل بخار هستيد تا زمان سرد شدن محلول به تنفس عميق ادامه دهيد.
تذكر: تا حد اقل 30 دقيقه پس از اين كار با برخورد با هواي سرد بپرهيزيد.
تذكر: سابقا براي برخي از بيماري هاي چشمي از شستشوي چسشم با جوشانده يا دم كرده استفاده مي شد كه اين كار امروزه كاملا مردود شناخته مي شودو خطر انواع عفونت هاي بعدي همراه با آن زياد است.
نظرات 0
شما هم میتوانید در این مورد نظر دهید