پدر و مادر بايد در محيط خانواده بگونه اى با كودك رفتار كنند كه ضمن حفظ شخصيت كودك ، احـتـرام بـه او را در عـمـل اظـهـار كـنـنـد. از اين رو، لازم است به روشهاى احترام به كودك توجّه كامل داشته باشند. اينك توجه شما را به چند روش جلب مى كنيم :
الف ـ بازى و رفاقت
بـراى رشـد و پـرورش شـخـصـيت اطفال مى توان از همبازى شدن با كودك استفاده كرد و از اين طريق او را اقناع نموده ، راه را براى حل بسيارى از مشكلات جسمى و روانى هموار ساخت .
يـكـى از طرق پرورش شخصيت در كودكان ، شركت بزرگسالان در بازى آنهاست . كودك از يك طـرف بـه سبب ضعفى كه در خود و قوّتى كه در بزرگسالان حس مى كند و از طرف ديگر به عـلت عـشقى كه فطرةً به تكامل و تعالى دارد، مايل است كارهاى بزرگترها را مو به مو تقليد كـنـد و عـمـلاً خـود را شـبـيـه آنـهـا بـنـمـايـد... مـوقـعـى كـه پـدر يـا مـادر خـود را تنزّل مى دهد و در بازى كودكان شركت مى كند و آنان را در كارهاى كودكانه مساعدت مى نمايد، جـان طـفـل از مـسـرّت و شـادى لبريز مى شود و از خوشحالى به هيجان مى آيد، در باطن خويش احـسـاس مـى كـنـد كـه كـارهاى كودكانه او آنقدر ارزنده و مورد توجه است كه پدر و مادر با وى هـمـكـارى مـى كـنـنـد و خـود را هـم سـطـح او قـرار مـى دهـنـد. چـنـيـن احـسـاسـى ، شـخـصـيـت را در طفل زنده مى كند و حسّ استقلال و اعتماد، در باطن او شكفته مى شود.
امـير مؤمنان (ع ) درباره رفتار لايق كودكان و اينكه والدين در ارتباط با كودكان خود را تا حدّ طفوليت و كودكى تنزل دهند، فرمود:
(مَنْ كانَ لَهُ وَلَدٌ، صَبا)
كسى كه فرزند (كوچك ) دارد، با او رفتار كودكانه داشته باشد.
مـطـالعـه در زنـدگـى عـملى رسول خدا(ص ) و ديگر پيشوايان اسلام نيز نشان مى دهد كه آنها كـودك را بـه بازى واداشته و حتى خود با آنها بازى مى كردند. داستان بازيهاى پيامبر(ص ) بـا نـوه هـايـش معروف است . در روايات مى خوانيم : آن حضرت آنان را بردوش خويش سوار مى كرد.
امام صادق (ع ) اين گونه سفارش مى كند:
(دَعِ ابْنَكَ يَلْعَبَ سَبْعَ سنينَ)
بگذار فرزندت تا هفت سالگى بازى كند.
كـودك در بـازى نـيـاز بـه هـمبازى دارد؛ هرگاه كودك همبازى مناسب نداشته باشد و يا در محيط خـانـه تـنـهـا بـاشـد، افـسـرده مـى گـردد. در مـواردى كـه كـودكـان مشغول بازى اند، مشاركت پدر و مادر و يا بزرگترها در بازى موجب خشنودى و سرافرازى آنان مى گردد. پدر و مادر مى توانند با مشاركت مناسب در بازيهاى كودكان ، ضمن بالا بردن مهارت و حـس كـنـجـكـاوىِ آنـها، كودكان را براى تحمّل شرايط آينده زندگى براساس ضوابط نظام هستى ، آماده كنند و خواهشهاى آنان را تعديل كنند و بتدريج آنان را از حالت كودكانه خارج كرده ، وارد دنياى بزرگتران سازند.
البـتـّه ، در بـازى بـا كـودك بـايـد بـه امـكـانـات و تـوان جـسـمـانـى و تـعـديـل انتظارات كودك توجه داشته باشيم تا همبازى شدن با آنها لطمه اى به حرمت پدر و مادر وارد نسازد.
ب ـ افشاى سلام
پـدر و مـادر و مـربـّيـان تربيتى بايد در محيط خانواده و اجتماع با استفاده از روشهاى عملى و آموزشى ، كودك را با وظيفه اخلاقى سلام كردن آشنا سازند.
اگـر كـودك بـه بـزرگـتـرهـا سـلام كـرد، لازم اسـت بـه گـرمى جواب او را بگويند و با اين عـمـل ، شـخصيت او را مورد احترام قرار دهند. اگر به كودك اعتنا نشود و جواب سلام او داده نشود، عـمـلاً كـودك مـورد تـحـقـيـر قـرار گـرفـتـه و از ايـن بـى احـتـرامـى ، ملول و آزرده خاطر خواهد شد.
سلام كردن به كودكان يكى از شيوه هاى پسنديده پيامبر اكرم (ص ) بود و آن حضرت به همه مردم اعم از خردسال و بزرگسال سلام مى كرد.
سلام كردن به كودك دو اثر روانى دارد: براى سلام كننده باعث تقويت خوى پسنديده تواضع و فـروتـنـى اسـت ، و بـراى كـودك وسـيـله احـيـاى شـخـصـيـت و ايـجـاد اسـتـقـلال اسـت . طـفـلى كـه بـزرگـسـالان بـه او سـلام كـنـنـد و بـديـن وسـيـله از وى تجليل نمايند، لياقت و شايستگى خود را باور مى كند و از كودكى معتقد مى شود كه جامعه او را به عنوان يك انسان قابل احترام مى شناسد و مردم به او اهميت مى دهند.
اهـمـيـّت سلام به كودك و حفظ شخصيت و احترام او، بگونه اى مورد تاءكيد است كه پيامبر اكرم (ص ) لازم مى ديد آن را به صورت سنّت رايجى در ميان مسلمانان درآورد. آن حضرت فرمود:
(خـَمـْسٌ لا اَدَعـُهـُنَّ حـَتَّى الْمـَمـاتِ... وَالتَّسـْليـمَ عـَلَى الصِّبـْيـانِ لِتـَكـُونَ سـُنَّةً مـِنْ بـَعـْدى)
پـنـج چـيـز است كه تا لحظه مرگ آنها را ترك نمى كنم ، يكى از آنها سلام كردن به كودكان است (در انجام اين اعمال مراقبت دارم ) تا بعد از من به صورت سنّت درآيد.
ج ـ وفاى به عهد
كـودك انـتـظـار دارد كـه در مـحيط زندگى ، پدر و مادر و ديگر افراد جامعه براساس صداقت و درسـتـى و وفاى به عهد با او برخورد كنند و اگر به وى وعده اى دادند، به آن وفا كنند. هر گـاه كـودكى دريابد كه عهد و پيمان پدر و مادر، وفا مى شود و به وعده اى كه دادند، تخلف نـمى كنند، احساس شخصيت مى كند و خود را مورد اعتماد و احترام ديگران مى بيند؛ اما اگر پدر و مـادر، خـود عـهـدشـكـن بـاشـند و با وعده هاى دروغ ، كودك را بفريبند، احساس حقارت و ياءس و نوميدى سراسر وجود كودك را فرا گرفته و دروغ گفتن و فريب دادن را مى آموزد. پيامبر اكرم (ص) فرمود:
(إِذا واعَدَ اَحَدُكُمْ صَبِيَّهُ فَلْيُنْجِزْ)
وقتى يكى از شما به فرزند خود وعده اى داد، حتماً به آن وفا كند.
نظرات 0
شما هم میتوانید در این مورد نظر دهید