در كشور ما طبق بررسي كه بر روي مطالبات زنان انجام گرفته است، اشتغال به عنوان اولين مطالبه زنان مطرح شده است. يافته ها نشان دهنده اشتراك اين مطالبه در همه لايه ها و اقشار بوده است. ورود خيل عظيم جوانان به بازار كار در سال هاي اخير و رشد ناكافي فرصت هاي شغلي موجب شده است كه نرخ بيكاري اين گروه به صورت مضاعف افزايش يابد. عدم تعادل جنسيتي نرخ بيكاري، در بين جوانان نيز مشهود است. تحقيقات نشان داده است كه در سال هاي آينده تعداد كثيري از دختران فرصت ازدواج نخواهند داشت. نرخ طلاق نيز رو به افزايش است و اين امر بر تعداد خانوارهاي زن سرپرست خواهد افزود. اين خانوارها با احتمال بيشتري زير خط فقر قرار مي گيرند وانواع آسيب هاي اجتماعي، زندگي آنها و افراد تحت سرپرستي آنان را تهديد مي كند كه همه اين عوامل در كنار بالارفتن سطح تحصيلات دختران، بر تقاضا و ضرورت اشتغال زنان مي افزايد.
مشاركت زنان در توسعه
موضوع اشتغال زنان نه تنها در جامعه ما، بلكه در سطح جهان، مسئله مهم و قابل توجهي است. مهمترين مسئله اي كه درباره اشتغال زنان در جريان توسعه بايد مورد توجه قرار دهيم وجود نقش هاي متعددي است كه زنان بايد به عنوان “همسر” و “مادر” به عهده گيرند و به صورت سنتي به آن عمل كنند كه گاه با نقش هاي جديدتر آنان به عنوان فرد شاغل در خارج از خانه در تعارض است.
متاسفانه يكي از پيامد هاي جنبش فمينيسم، تغيير نظام ارزشي و تزلزل خانواده است. صاحب نظران اعتقاد دارند تاكيد بيش از حد بر حقوق اجتماعي سياسي و مدني و در اولويت قرار دادن اشتغال اقتصادي از يكسو و عدم توجه لازم به اخلاق در كنار حقوق و بي مهري به نهاد خانواده و تحقير وظيفه مادري و همسري از سوي ديگر، عملا زيان هاي جبران ناپذيري به همراه داشته است. كم شدن ميزان ازدواج و ازدياد طلاق و سست شدن خانواده و نقش فراوان آن در ناامني اجتماع و بروز فساد و فحشا از آثار طبيعي تغيير نظام ارزشي است.
اشتغال زنان بايد براساس زمينه هاي فكري و فرهنگي باشد كه زن هم بتواند در حوزه شغلي خود، به خود شكوفايي برسد و هم در داخل منزل وضعيت به گونه اي باشد كه بر تربيت فرزندان، همسرداري و امورمنزل خلل و ايراد وارد نشود
آيا زن بايد در صنعت، كشاورزي و تجارت و امور خدماتي حضوري فعال داشته باشد؟ آيا آفرينش و طبيعت جسمي و رواني او با كار بيرون از خانه سازگاري دارد؟ روشن است كه مهمترين وظيفه زن، خانه داري و پرورش فرزندان است. بنابراين، بهتر است اشتغال زن متناسب با شئونات زنانه طراحي گردد، به گونه اي كه به روح و جان و جسم او آسيب نرسد. البته اين حرف به معناي دور كردن زن از اجتماع نيست چون در آن صورت ديگر نبايد به تسهيلات براي اشتغال بينديشيم. اگر آن گونه كه اسلام مقدر كرده است، يك مرد در محيط خانه، با زن معاشرت به “معروف” داشته باشد و جامعه اسلامي و قوانين حقوقي، شغل خانگي زن را نه تنها از لحاظ معنوي، بلكه از لحاظ مادي به رسميت بشناسد، بسياري از زنان شاغل ترجيح مي دهند كه كار محيط خانه را به عنوان اشتغال برگزينند.
لذا پيشنهاد مي شودد در اين خصوص كارشناسي نموده و زنان سازمان ها و موسسات دولتي را كه داراي تحصيلات عاليه نمي باشند و مشغول به كارهايي هستند كه جوانان پسر بيكار نيز مي توانند آنها را انجام دهند و با در نظر گرفتن مبلغي به عنوان حقوق ماهانه روانه منزل نمايند تا هم كانون خانواده محكمتر و گسترده تر شود و هم بخشي از معضل بيكاري پسران و مردان كه متكفل امور خانواده مي باشند مرتفع گردد، مسلما اين امر به نفع فرد و جامعه مي باشد و قطعا اين اقدام انقلابي با استقبال مردم مواجه خواهد شد.
از اين نكته نيز نبايد غفلت گردد كه اگر در غير اين صورت، بنا باشد از يكسو با زنان حسن معاشرت نشود و آينده آنها معلوم نباشد و از سوي ديگر، ارزش معنوي و مادي شغل خانگي آنها معلوم نباشد و از سوي ديگر، ارزش معنوي و مادي شغل خانوادگي آنها محسوب نشود و همچنين به نام “اسلام” پيامدهاي منفي اشتغال آنان در خارج از خانه تذكر داده شود، به زن و حيثيت و آينده او ظلم شده است.
مشاركت اجتماعي و سياسي زنان
امام خميني(ره) بر مشاركت اجتماعي - سياسي زنان تاكيد كم نظيري داشت و اين مشاركت را در طول نقش مادري و همسري مي ديد. و درباره اشتغال زنان نظرشان اين بود تاحدي كه به خانواده لطمه نخورده، چرا كه زن را مربي جامعه مي دانست.ايشان مي فرمود: خانه را دست كم نگيريد، تربيت بچه ها كم نيست. اگر كسي بتواند يك نفر را تربيت كند خدمت بزرگي به جامعه كرده است.لذا مهمترين مزيتي كه باعث مي شود زنان به اشتغال روي آورند، “درآمدزايي” است.
اشتغال اقتصادي زنان و درآمدزايي آنها موجب مي شود كه سطح زندگي خانواده از وضعيت بهتري برخوردار شود. از ديگر مزايايي كه مي توان براي اشتغال زنان ذكر كرد، موارد ذيل است:
كاهش انتظارات و توقعات زنان شاغل، ايجاد روحيه همكاري متقابل در خانواده ، بالارفتن اعتماد به نفس در زنان، افزايش مديريت در امور خانواده و درك بهتر مشكلات زندگي.
امام خميني(ره) بر مشاركت اجتماعي - سياسي زنان تاكيد كم نظيري داشت و اين مشاركت را در طول نقش مادري و همسري مي ديد.
درخصوص مشاركت فعال زنان در جامعه، دو ديدگاه متعارض وجود دارد. عده اي معتقدند: زنان به عنوان نيمي از جمعيت كشور، بايد با مشاركت خود در توسعه كشور بكوشند. اما در مقابل عده اي مي گويند: در برنامه ريزي اقتصادي، اين مهم بايد مورد توجه قرار گيرد كه به زنان به عنوان نيروي كار الزامي نگاه نكنند و در چرخ اقتصاد ملي و جهاني، حضور زنان را يك ضرورت تلقي ننمايند. اگر حضور زن در عرصه اقتصاد يك ضرورت و تكليف اجتماعي تلقي گردد، قطعا اين انديشه در تمام سطوح اقتصادي اثر خواهد گذاشت و در نتيجه، به تغيير باورهاي عمومي خواهد انجاميد، به گونه اي كه اعضاي خانواده علاوه بر درخواست تمام كارهاي بي مزد او، خواستار نقش اقتصادي او هم هستند و اين مشكل زنان را حل نخواهد كرد.
مسئله “اشتغال” به شكل مزبور، به جز تحميل فشار مضاعف، ثمري براي آنان ندارد. چقدر تفاوت است بين زني كه از روي علاقه و با گزينش خود وارد عرصه اشتغال مي شود، و زني كه جامعه جهاني او را موظف ساخته است در ساختار اقتصادي يك مهره اساسي باشد! بنابراين، طبق حكم عقل، اتخاذ شغل و مالكيت براي زن منعي ندارد به شرط آنكه براساس “معروف” باشد.
مزايا و معايب اشتغال زنان
برخي پژوهش ها مزايا و معايب اشتغال زنان را از عده اي شاغل و غيرشاغل مورد پرسش و تحقيق قرار داده اند كه نگارنده تنها به صورت فشرده و فهرست وار به پيامدهاي منفي اشتغال اشاراتي خواهد داشت كاهش آسايش و راحتي مستولي شدن خستگي در اثر فشار كار داخل و خارج از منزل.
عدم مراقبت صحيح و اصولي از كودك.
تحقيرشدن زنان در برخي مشاغل مثل فروشندگي، بازاريابي، منشي گري، امور خدماتي و نظافتي و ...
تضعيف روابط احساسي و عاطفي ميان زن و شوهر.
جان كلام
قطعي است كه اشتغال يك حق - و نه تكليف اوليه - طبيعي و تكويني و اجتماعي و اقتصادي مسلم براي زن است و نمي توان به بهانه پيامدهاي منفي بيان شده از آن صرف نظر كرد. بنابراين، بهترين راهكار آن است كه تدابيري اتخاذ شود تا ضمن تعديل فعاليت و كار براي زنان وحمايت از شغل هاي مثبت و متناسب با شئونات زنانه و خانگي سعي گردد حتي الامكان پيامدهاي منفي اشتغال به حداقل برسد و حتي منتفي گردد.
امروزه اشتغال زنان در جامعه ما روند رو به رشدي داشته است و دارد. اما اين اشتغال زنان بايد براساس زمينه هاي فكري و فرهنگي باشد كه زن هم بتواند در حوزه شغلي خود، به خود شكوفايي برسد و هم در داخل منزل وضعيت به گونه اي باشد كه بر تربيت فرزندان، همسرداري و امورمنزل خلل و ايراد وارد نشود و اين امر مستلزم بسترهاي متعددي مانند رشد فكري همسران، گسترش نهادهاي ياري دهنده در امور خانواده مانند مهدكودك، ملاحظات شغلي نسبت به زنان و ... است.
نظرات 0
شما هم میتوانید در این مورد نظر دهید