سرگيجه واژه‌اي است كه براي شرح طيف وسيعي از علايم به كار مي‌رود كه اين علايم شامل احساس منگي، بيهوشي، گيجي، تاب خوردن و احساس بي ثباتي مي‌شوند.

سرگيجه واژه خيلي صريحي نيست. وقتي فردي از سرگيجه شكايت مي‌كند، درمانگر بايد بداند كه دقيقا منظور وي چيست. بسياري افراد از اين واژه براي توضيح احساسي كه دقيقا بعد از ضعف كردن بروز كند، استفاده مي‌كنند.

برخي ديگر زماني از اين واژه استفاده مي‌كنند كه احساس كنند خود آنها يا اتاق در حال تاب خوردن است. دلايل به مرز اين حالت از خفيف تا فاكتورهاي بسيار جدي‌تر طبقه‌بندي مي‌شوند.

سوالاتي كه درمانگر در اين زمينه از بيمار مي‌پرسد او را به تشخيص دليل بروز سرگيجه كمك مي‌كند.

براي مثال سوالاتي از اين قبيل كه چه مدت سر گيجه داشته‌ايد؟ اين حالت چند وقت به چند وقت بروز مي‌كند؟ آيا با حالت منگي، تهوع، استفراغ، يا گيجي همراه است؟ آيا سرگيجه به فعاليتها يا موقعيتهاي خاص فيزيكي مربوط است؟ آيا فرد احساس مي‌كند كه خودش يا اتاق در حال تاب خوردن است؟ آيا فرد از داروي خاص يا حتي داروهاي غير قانوني مصرف مي‌كند؟ آيا فرد هيچ مشكل طبي ديگري نيز دارد؟ آيا در حركت و يا هماهنگ‌سازي با مشكل مواجه است؟ آيا در هنگام سرگيجه حالت اضطراب نيز وجود دارد؟

از اين‌رو بيمار بايد درباره‌ هر يك از اين علائم يا احتمال علائم ديگر با درمانگر مشورت كند چرا كه اين امر در تشخيص علت سرگيجه بسيار حائز اهميت است.

شايعترين شرايطي كه مي‌تواند موجب بروز حالت سرگيجه شوند، شامل؛ بالا رفتن سن، كه مي‌تواند احساس خفيف از سرگيجه در صورت وجود كم خوني بروز كند، كاهش گلبولهاي قرمز خون، گرماي زيادي بدن كه ممكن است منجر به غش كردن فرد شود، مشكلات قلبي كه در اين حالت قلب ضعيف شده و نمي‌تواند خون كافي به مغز پمپاژ كند، مصرف مواد مخدر و الكلي، ترس، اضطراب يا فشارهاي احساسي، مشكلات گوش داخلي، كاهش فشار خون، كاهش قند خون، كاهش اكسيژن و كاهش جريان خون به مغز به ويژه در بيماراني با سابقه سكته، مصرف داروهاي مخوصص درمان فشار خون بالا يا بيماريهاي كرونري - عروقي ، عفونت‌ها و اختلالات سيستم اعصاب، پاركيسنون، ام اس يا تومورهاي مغزي، حالت خاص رواني مانند افسردگي و اضطراب هستند. در برخي موارد هم ممكن است هيچ علتي نداشته باشد.

پيشگيري از بروز سرگيجه مربوط به علت بروز آن مي‌شود. براي مثال اگر اين حالت در اثر مصرف داروي خاصي صورت مي‌گيرد حتما بايد از آن پرهيز كرد. در مورد پايين بودن قند خون افزودن اين ماده به وعده‌هاي غذايي اغلب مشكل را برطرف مي‌كند. با اين حال بسياري از دلايل قابل پيشگيري نيستند.

تشخيص علائم با سرگيجه مملو در با مراجعه به سابقه پزشكي فرد و نيز آزمايشهاي جسمي صورت مي‌گيرد، اين 2 مرحله كل اقداماتي است كه براي تشخيص كامل سرگيجه ضروري است. در موارد ديگر آزمايشهاي بيشتري مانند تست قند خون و تست ويژه اشعه ايكس موسوم به الكتروانسفالوگرام صورت مي‌گيرد.

در صورت طولاني شدن علائم اين اختلال ممكن است افراد مبتلا به خود و يا ديگران به دليل عدم مراقبت و دقت آسيب برسانند. اما از سويي اكثر اثرات سوء بلند مدت سرگيجه بستگي به عامل مولد آن دارد كه به طور مثال سرگيجه مربوط به يك تومور مغزي ممكن است منجر به فوت بيمار شود.

سرگيجه مسري نيست و معمولا اطرافيان بيمار را خطري تهديد نمي‌كند، اما بي دقت بودن آنها ممكن است به ديگران آسيب برساند براي مثال اگر فردي كه دچار اين حالت شده رانندگي كند خطر تصادف بسيار افزايش مي‌يابد.

درمان اين اختلال ارتباط مستقيم با تشخيص عامل مولد آن دارد. گاهي اوقات مصرف دارو اين اختلال را كاهش مي‌دهد.