برونشيت اصطلاحي است كه به التهاب لوله هاي نايژه اي ( برونشها معابر اصلي هوايي هستند كه هوا را به داخل بافت ريه وارد مي كنند) اطلا ق مي شود. زماني كه اين معابر تحريك مي شوند "موكوس" ترشح مي كنند كه باعث ايجاد سرفه مي شود تا معابر هوايي پاك شود. سرفه علامت اوليه برونشيت است . تمام سرفه ها از برونشيت ناشي نمي شوند ؛ اما برونشيت تقريباً هميشه باعث سرفه مي شود. چه به برونشيت مبتلا باشيد و چه به يك سرفه ساده ، براي تسكين آن بايد عامل ايجاد آن را شناسايي كنيد.

اگر طي چند هفته گذشته سرفه مي كرده ايد و شدت آن در حال افزايش است ، اگربه دليل نامعلوم بيش از سه هفته است كه سرفه مي كنيد، اگر براي تنفس مشكل داريد يا اگر سرفه هاي خشك مي كنيد ، بدون آن كه به ساير علائم مبتلا باشيد بهتر است با پزشك خود مشورت كنيد ؛ زيرا اين سرفه ها ممكن است نشانه اي از يك مشكل جدي تر باشند.

در صورتي كه سرفه با خلط روشن يا سفيد توأم باشد، نشانه آن است كه احتمالاً بايد آن را چند روزي تحمل كنيد. ممكن است  اين حالت نتيجه دوره حاد بيماري سرما خوردگي يا آنفلوانزا باشد و تلاش بدن براي رهايي يافتن از خلطي است كه در نتيجه مبارزه با عفونت به وجود آمده است . اين شكل از سرفه كه ممكن است برونشيت حاد ناميده شود، ناشي از يك عفونت ويروسي است كه هرچند ناراحت كننده است ولي وجود آن ضروري است. درصورتي كه با سرفه ، گلوي شما تحريك مي شود، مي توانيد با نمك محلول در آب گرم ، درد آن را تسكين دهيد. به علاوه استفاده از يك مرطوب كننده درشب به تسكين سرفه و بهبود خواب كمك مي كند.

در صورتي كه سرفه با خلط زرد يا سبز رنگ همراه باشد ، احتمالاً به عفونتي مبتلا هستيد كه مستلزم درمان با آنتي بيوتيكها خواهد بود وبهتر است به پزشك مراجعه كنيد. در صورتي كه سرفه ، خشك يا بدون خلط باشد ، بايد علت آن را پيدا كنيد و درصدد درمان آن برآييد.

علل شايع سرفه

استعمال دخانيات يكي از مهمترين علل است. دليلش آن است كه دود سيگار مداوم ، معابر نايژه اي را تحريك مي كند. بسياري از افراد سيگاري صبحها بر اثر سرفه اي كه با كمي  خلط  رنگي همراه است ، بيدار مي شوند. مسلماً درمان اين حالت ، قطع سيگار است. برخي بيماران شكايت مي كنند كه با قطع سيگار، عملاً سرفه آنها بدتر مي شود. علت اين امر آن است كه نيكوتين ( ماده مؤثر موجود در سيگار) مژه هاي ريه ها را شل مي كند و به دود و سموم اجازه ورود مي دهد . با قطع مصرف سيگار، مژه ها مجدداً فعال مي شوند وهر نوع افزايش سرفه اي بالطبع نشانه خوبي تلقي مي شود، زيرا نشانه فعاليت مژه هايي است كه ريه ها را از مواد زايد پاك مي  كنند.

بسياري افراد به سرفه هاي مزمن صبحگاهي مبتلا هستند. اغلب اين افراد سيگاري نيز هستند و گمان مي كنند كه اين سرفه صبحگاهي ، طبيعي است .اما در صورتي كه چند هفته ادامه يابد، به ويژه در زمستان و حداقل طي دو زمستان متوالي عود كند، ممكن است برونشيت مزمن تلقي شود و بايد بيمار جهت تشخيص دقيق به پزشك مراجعه كند. در صورتي كه به برونشيت مزمن مبتلا هستيد، اولين كاري كه بايد انجام دهيد، ترك سيگار و پرهيز از محيط انباشته از دود سيگار است .

آسم ممكن است باعث سرفه مزمن شود. زماني كه آسم را مهاركنيد، سرفه كاملاً كاهش خواهد يافت يا قطع خواهد شد.

سينوزيت و ترشح مزمن پشت حلق شبها به دليل ريختن موكوس از سينوسها به سمت نايژه ها ، باعث تحريك سينه مي شود. اين امر باعث سرفه صبحگاهي مي شود. البته ممكن است سرفه در تمام طول روز هم وجود داشته باشد، كه با خلط روشن يا سفيد همراه است.

بيماراني وجود دارند كه ماهها پس از سرماخوردگي دچار سرفه هاي مداوم هستند. با مشاهده اين مطلب كه سرفه ديگربا عفونت مرتبط نيست ، پزشك بيمار را از نظر آلرژيهاي غذايي مورد آزمايش قرارمي دهد.  اغلب اين سرفه ها به دليل حساسيت به برخي مواد غذايي است . چنين حساسيتي ، حتي درمواردي كه قبلاً نيز آن را تجربه نكرده ايد، ممكن است خود به دنبال سرماخوردگي ، هنگامي كه دستگاه ايمني ضعيف است، بروز كند. درمان اين حالت ، حذف غذايي است كه باعث حساسيت شده است. در اغلب موارد، هر نوع غذاي حساسيت زايي را مي توان ظرف چند ماه ، پس از آنكه بدن مجدداً ايمني خود را به دست آورد، دوباره مصرف كرد.

برخي داروهاي ضد فشار خون باعث سرفه مزمن مي شوند. شايعترين اين داروها كاپتوپريل (Captopril) و انالاپريل(Enalapril) هستند. در صورتي كه تحت درمان با داروي كنترل فشارخون هستيد و از سرفه مداوم رنج مي بريد، درباره تغيير داروي خود با پزشك مشورت كنيد. درصورتي كه سرفه بر اثر دارو باشد ، با قطع مصرف آن ظرف چند روز بهبودي حاصل مي شود. برخي افراد بر اثر بازگشت اسيد معده دچار سرفه مي شوند. اين حالت زماني رخ مي دهد كه محتويات معده به داخل مري باز گردد. اين كسالت با سوء هاضمه  و ترش كردن نيز همراه است. مراجعه به پزشك معالج و تهيه چند عكس راديولوژي به تعيين دقيق اين مشكل كمك مي كند.

احتمال دارد سرفه پس از استنشاق مواد محرك ريه  نظير مايعاتي كه حاوي آمونياك هستند، رخ دهد. البته چنين سرفه اي به سرعت برطرف مي شود و به  شرط  آن كه مجدداً در معرض عامل محرك قرار نگيرد حداكثر ظرف چند ساعت برطرف خواهد شد.

نسخه طبيعي درمان سرفه / برونشيت

- منبع سرفه را مشخص كنيد.

در صورتي كه سرفه  با خلط روشن همراه باشد و يك يا دو روز طول بكشد معمولاً علت آن سرماخوردگي يا آنفولانزاي ويروسي است . گلو درد خود را با غرغره آب نمك تسكين دهيد. هرچند  ساعت يك بار غرغره  كنيد و اجازه دهيد سرفه ادامه يابد تا ريه هاي شما از شر ترشحات و خلط راحت شود.

در صورتي كه سرفه خشك و بدون خلط  باشد، به اطلاعات مطرح شده درباره علل زير مراجعه كنيد. سيگار، آسم ، سينوزيت ، آلرژي غذايي ، داروهاي ضد فشارخون ، برگشت اسيد معده يا استنشاق مواد محرك.

در صورتي كه سرفه با خلط همراه باشد، اما خلطِ حاصل زرد يا سبز باشد، احتمالاً در نتيجه عفونت رخ داده است و مستلزم درمان با آنتي بيوتيكها ست . در اين صورت بهتراست به پزشك مراجعه كنيد.