تعجب نکنيد عمداً کلمه ازدواج قبل از واژه بلوغ قرار داده شده و عنوان مطلب درست و دقيق تايپ شده است و اتفاقاً اين عبارت عيناً همان عبارتي است که قانونگذار ايراني هم قبل از انقلاب و هم بعد از انقلاب بکار برده است! [بنگريد به ماده‌ي 1041 قانون مدني مصوب 1313 شمسي و ماده‌ي 646 قانون مجازات اسلامي مصوب 1375]
در واقع پرسش‌هاي متعددي پيرامون ازدواج قبل از بلوغ قابل بررسي است: مثل اينکه آيا اين مساله در جامعه کنوني ما مصداق دارد؟ دليل تحقيق چنين مصاديقي چيست؟
آيا ازدواج قبل از بلوغ جرم است؟ مجازات آن چيست؟ شرايط تحقق آن چگونه است؟ قانون‌گذار ايراني قبل انقلاب و بعد از آن در اين رابطه چه مي‌گويد؟ و بسياري سوالات مشابه .
اينها نکاتي است که هر يک اهميت فوق‌العاده‌اي دارد و بايستي مورد اطلاع رساني جدّي قرار گيرد.
برخي مصاديق ازدواج قبل از بلوغ در جامعه کنوني ‌مان:
با نگاه مختصري به اطراف و کنار با بررسي هر چند کوتاه از همسايه يا دوست و همکار و گاه از اقوام دور و نزديک عباراتي از قبيل «بين سعيده هفته ساله و آقا شهاب صيغه خوانده‌اند و...» يا «عقد محرميت بين آقا محمدرضا يا دختر معصومه خانم نمي‌‌خوانند؟!» و عبارات مشابه آن همه حکايت از وقايع گونا گوني مرتبط با اين مساله دارد که در جامعه ما وجود دارند.
براين پايه برخي دلايل وقوع چنين اتفاقاتي که هر چند به زبان برخي تنها عقد محرميت است اما در حقيقت هم از نظر شرعي و هم از نظر قانوني آثار خاصي را دارند و مقررات ويژه خود را دارا هستند ، بسيار جالب توجه و حائز اهميت‌اند.
عشق هم عشق قديمي!
برخي دلايل ازدواج قبل از بلوغ عبارتند از:
- ايجاد سهولت در رفت و آمد و در ارتباط‌هايي که ميان دو نامحرم وجود دارد مثل دختري که از پرورشگاه يا ... به زوجين داده شده و زوج از ارتباط آن دختر به صورتي که حجاب خود را بخواهد در همه جا حفظ کند و همه بفهمند که آن دختر واقعي او نيست. در رنج است و به‌دنبال چاره‌اي است که اين مشکل راحل کند.
- ديگر اخذ تابعيت يا منافع ديگر براي زوج يا زوجه که يکي از آن‌دو يا هر دو نابالغ اند، و با اين ازدواج مي‌توان تابعيت مورد نظر را براساس مقررات آن کشور بدست آورد.
- بدست آوردن منافع اقتصادي همچون مهريه‌هاي آن‌چناني که با عقد زوجيت براي زوجه به دست خواهد آمد و او را از فقر و مشکلات نجات مي‌دهد.
همه اينها مصاديق گوناگون ازدواج قبل از بلوغ محسوب مي‌شوند و مقررات خاصي براي آنها وضع شده و اجرا مي‌گردد و آنچه در اين زمينه مهم است اقدامات آگاهانه و پيش‌گيري از نتايج نامطلوب در بعضي از اين مصاديق است. ما در آينده‌اي نزديک، برخي مقررات اين نوع ازدواج‌ها را بيشتر شرح خواهيم داد ان‌شاءا... .
پي‌نوشت‌ها:
تبصره ماده 1041 قانون مدني: عقد نکاح قبل از بلوغ با اجازه ولي و به شرط رعايت مصلحت مولي عليه(= نابالغ) صحيح مي‌باشد.
نويسنده:زهرايي (کارشناس ارشد حقوق کيفري)