از وقتی نوزاد شما به دنیا می آید باید نکات مربوط به بهداشت و محیط کودک تازه متولد شده خود را بدانید. لحظه تولد یک نوزاد، می تواند از هیجان انگیزترین لحظات زندگی مشترک یک زن و مرد باشد. زیرا در این زمان زن و شوهر می توانند ثمره عشق و محبت خود را ببینند و در آغوش بگیرند. اما در کنار این لحظات شیرین، ممکن است سختی هایی هم در ارتباط با او وجود داشته باشد.

یکی از مهم ترین وظایف والدین برآورده کردن نیازهای اولیه کودک می باشد. این نیازها شامل تغذیه مناسب، پوشاک مناسب، فضای مناسب برای خوابیدن است. بیداری های والدین، تغذیه نوزاد، تعویض پوشک و لباس نوزاد و …  و از همه مهم تر تربیت نوزاد و رفتار والدین با او است.

بهترین تغذیه نوزاد، شیر مادر است. پیشنهاد می شود مادران به تغذیه خود توجه کنند و مواردی را که موجب افزایش شیر آنها می شود را رعایت کنند. از مهم ترین مزیت های شیر مادر می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• در دسترس بودن
• فاقد میکروب و بیماری
• تولید امنیت و تعلق پذیری
• دمای متناسب با دمای بدن نوزاد

دانستن اینکه از نوزاد تازه متولد شده چه انتظاراتی باید داشت و بررسی دائمی آن ها اهمیت زیادی دارد و به شما نشان می دهد که فرزندتان سالم است. در این مقاله می خواهیم نکات مهم در مورد رفتارهای نوزاد یک روزه یعنی نوزاد تازه متولد شده را برای شما مامان های عزیز توضیح دهیم. با ما همراه باشید.

1- تغذیه نوزاد تازه بدنیا آمده

از آنجا که معده نوزاد یک روزه بسیار کوچک است، نوزادان باید مرتباً در مقادیر کم یعنی هر بار حدود 2.8 گرم الی 8.5 گرم شیر بخورند. بعضی از نوزادان در این زمان هر دو تا سه ساعت یکبار نیاز به شیر دهی دارند و برخی از آن ها نیز در فواصل کوتاه تر گرسنه می شوند.

همچنین برخی از نوزادان گرسنگی خود را با گریه های شدید اعلام می کنند، اما برخی دیگر نشانه های ظریف تری مانند مکیدن دست و لب زدن را نشان می دهند (وقتی کودک لب های خود را جمع می کند و سر خود را به سمت پستان یا بطری می چرخاند نیز نشانه گرسنگی او می باشد.

در چند روز اول تولد، نوزادان متولد شده معمولاً حدود 7 درصد از وزن هنگام تولد خود را از دست می دهند. اگرچه این امر کاملاً طبیعی است، شما باید به‌صورت منظم هر دو ساعت یک بار کودک خود را تغذیه کنید تا زمانی که او مجدداً به وزن تولد خود برسد و شروع به وزن گیری کند. البته کم کم حجم معده او بزرگ تر خواهد شد و در هر بار شیردهی مقدار بیشتری شیر می خورد.

نوزاد یک روزه بیشتر زمان خود را خواب است؛ بنابراین ممکن است لازم باشد کودک خود را برای تغذیه از خواب بیدار کنید و به او آرامش دهید تا هنگام غذا خوردن بیدار بماند. برای تغذیه کودک و بیدار کردن او می توانید پوشک او را باز کنید، سر یا پشت او را بمالید یا با او صحبت کنید. هدف این است که کودک شما در معاینه دو هفتگی خود به وزن هنگام تولد رسیده باشد.

2- آروغ های نوزاد تازه متولد شده، سکسکه و آب دهان

برخی از نوزادان بعد از شیرخوردن باید با کمک شما آروغ بزنند، در حالی که برخی دیگر به تنهایی آروغ می زنند و کمک زیادی از شما نمی خواهند. اگر کودک شما حین تغذیه یا بعد از آن ناراحت است، به این معنی است که در معده او هوای اضافی وجود دارد و باید به او کمک کنید تا آروغ بزند.

همچنین می توانید هنگام تعویض سینه، بعد از 5 تا 8.5 گرم شیر یعنی معادل هر 10 تا 15 دقیقه تغذیه یا تمام شدن غذا خوردن کودک با روش های مختلف به کودک کمک کنید تا آروغ بزند. بعد از یک یا دو روز تغذیه، الگویی پیدا می کنید که می توانید طبق آن کودک خود را به راحتی تغذیه کنید.

برای آروغ زدن نوزاد، نیازی به تکان دادن کمر کودک ندارید. یک حرکت دایره ای آرام باعث ایجاد حباب و آروغ زدن می شود. چندین حالت برای آروغ زدن نوزاد وجود دارد که باید آن‌ها را امتحان کنید تا ببینید کدام یک برای نوزاد شما مناسب تر است؛ مثلاً اینکه کودک خود را در حالی که سر او روی شانه شما قرار دارد و به حالت ایستاده در آغوش خود نگه دارید و به آرامی به پشت او ضربه بزنید تا آروغ بزند. یا به‌صورت جنینی او را در روی شکم خود قرار دهید و کمی راه بروید تا آروغ بزند.

سکسکه نیز برای نوزادان تازه متولد شده طبیعی است و باعث ناراحتی آن‌ها نمی شود. به همین ترتیب، خارج کردن آب دهان مانند تف در حین و بعد از تغذیه چه در مقادیر کم و چه زیاد در این زمان کاملاً طبیعی است.

اگر تف کودک بیش از حد به نظر می رسد، یا اگر کمر خود را قوس می دهد یا گریه می کند، ممکن است نوعی ریفلاکس داشته باشد. ریفلاکس انواع متفاوتی دارد و باید توسط پزشک متخصص اطفال بررسی شود. برخی از ریفلاکس ها طبیعی بوده و با کنترل سر نوزاد برطرف می شوند؛ اما برخی از آن ها مربوط به معده و مری می باشد و نیاز به درمان دارد.

3- دستگاه گوارش و مدفوع نوزاد تازه متولد شده

یک نوزاد تازه متولد شده که با شیر مادر تغذیه می شود حداقل پنج پوشک مرطوب در روز خواهد داشت. یک کودک تازه متولد شده که با شیر خشک تغذیه می شود ممکن است حتی بیش از این ها پوشک مرطوب در روز داشته باشد که حداکثر به 10 عدد می رسد.

همچنین تعداد زیادی از حرکات روده ای در این زمان "طبیعی" در نظر گرفته می شود. نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند بیشتر از نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می شوند مدفوع می کنند زیرا هضم شیرخشک کمی بیشتر طول می کشد؛ نوزادانی که از شیر خشک تغذیه می شوند معمولاً چند بار در روز مدفوع می کنند، اما ممکن است از یک مدفوع هر یک روز در میان تا چند مدفوع در روز متغیر باشد.

باید مدفوع کودک خود را پیگیری کنید زیرا ممکن است پزشک در اولین معاینه در مورد ادرار و حرکات روده وی از شما سوالاتی بپرسد تا روند تکامل دستگاه گوارش او را بررسی کند.

اولین حرکات روده ای که مکونیوم نامیده می شود، معمولاً در طی یکی دو روز اول پس از تولد اتفاق می افتد. اغلب زمانی که هنوز در بیمارستان هستید مکنونیوم خارج می شود. این مدفوع رنگی کاملاً سیاه دارد و قوام آن تقریباً مانند قیر است. در دفعات بعدی مدفوع نوزاد شما به رنگ پوکه های سبز، مایل به قهوه ای روشن یا زرد خردلی خواهد بود. مدفوع نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می شوند نسبت به نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می شوند خشک تر خواهد بود و رنگ آن نیز کمی متفاوت است.

اگر در مدفوع کودک شما مخاط یا رگه های سفید یا رگه های قرمز وجود دارد، باید به پزشک اطلاع دهید، زیرا این مسئله می تواند نشانه یک مشکل باشد.

قوام مدفوع طبیعی نیز از بسیار نرم تا آبکی متغیر است. همان طور که گفتیم در نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند مدفوع شل تری تولید می شود. توجه داشته باشید که میزان آبکی بودن مدفوع نوزاد تازه متولد شده به قدری است که این مسئله را می توان به راحتی با اسهال اشتباه گرفت. نگران نباشید اما در صورتی که علائمی از دل درد های دائمی در نوزادتان مشاهده کردید بهتر است با پزشک او مشورت کنید.

همچنین این نکته را به خاطر داشته باشید که نوزادان مختلف از نظر مدفوع، غذاخوردن، خواب و حتی نوع گریه با هم متفاوت هستند؛ بنابراین روند طبیعی برای نوزادان طیف وسیعی دارد که نباید نگران شوید. تنها تغییرات ناگهانی مهم است که در صورت مشاهده آن ها باید به پزشک مراجعه کنید.

4- گریه نوزاد تازه متولد شده

راه حل خاصی وجود ندارد و گریه نوزاد تازه متولد شده که گاهی کوتاه و گاهی طولانی است طبیعی می باشد. همچنین با گذشت زمان و بزرگ شدن نوزاد الگوی گریه های او تغییر خواهند کرد.

در چند روز اول، بسیاری از نوزادان به طور قابل توجهی ساکت و خواب هستند؛ اما با گذشت دو هفته، یک نوزاد تازه متولد شده تقریباً دو ساعت در روز گریه می کند. این نوع گریه معمولاً تا حدود شش تا هشت هفتگی افزایش می یابد و سپس شروع به کاهش می کند؛ بنابراین تنها باید با آن کنار آمده و آرامش خودتان را حفظ کنید.

با گذشت زمان، فهمیدن دلیل گریه کودک شما آسان تر خواهد شد. در این مرحله، به احتمال زیاد گریه نشان دهنده ناراحتی نوزاد بابت پوشک آلوده، گرسنگی، خستگی یا نفخ و وجود درد می باشد که احتمالاً منبع آن را به راحتی پیدا خواهید کرد. بعضی از نوزادان وقتی در میان غوغا یا فعالیت زیاد به سر می برند، کلافه می شوند و شروع به گریه های شدید می کنند.

با این وجود زمان هایی وجود دارد که کودک شما بدون دلیل مشخصی گریه می کند و شما باید بفهمید چه چیزی کودک شما را آرام می کند. به یاد داشته باشید راه حل قطعی برای قطع کردن کامل گریه نوزاد تازه متولد شده وجود ندارد، بنابراین به گریه های او با توجه و محبت پاسخ دهید تا کم کم آرام شود.

ممکن است ناتوانی در درک سریع و دقیق دلیل گریه کودک باعث احساس ناتوانی، ناامیدی و بی کفایتی در شما شود، اما باید سعی کنید انتقاد کمتری نسبت به خود داشته باشید. تجربه مادر شدن تجربه آسانی نیست و برای هر مادر مواقعی پیش می آید که علت گریه کودک خود را متوجه نشود؛ بنابراین زمان همه چیز را حل می کند و شما کم کم شناخت کاملی از رفتار فرزند خود خواهید داشت.

5- خواب نوزاد تازه متولد شده

شکم کوچک نوزاد شما احتمالاً باعث می شود بیش از چند بار در یک ساعت قبل از بیدار شدن برای غذا خوردن چرت بزند. به طور کلی نوزاد شما در اوایل تولد هر روز حدود 16 تا 18 ساعت خواهد خوابید. ممکن است بخواهید زمان و مکان خواب کودک را پیگیری کنید تا هنگام معاینه او نزد پزشک بهتر بتوانید الگوهای رفتاری نوزدتان را بررسی نمایید

خوشبختانه، نوزادان تازه متولد شده این توانایی شگفت انگیز را دارند که تقریباً در هر مکانی از جمله گهواره، آغوش شما، صندلی ماشین و هر جای دیگری بخوابند. بسیاری از نوزادان جاهایی مانند صندلی ماشین یا وسیله های در حال حرکت را به تختخواب ساکن خود ترجیح می دهند، زیرا شرایطی نظیر رحم را برای آن ها به وجود می آورد.

به همین دلیل است که بسیاری از نوزادان تازه متولد شده دوست دارند قنداق شوند. پیچیده شدن و محکم بودن اطراف این حس را در آن ها ایجاد می کند که هنوز در رحم هستند و حرکات دیگر آن ها را از خواب بیدار نمی کند.

مهم نیست که کودک شما چه زمانی و در کجا می خوابد. نکته مهم این است که او را همیشه به پشت بگذارید و اطرافش را از پتوهای بزرگ، بالش، لحاف و اسباب بازی ها برای جلوگیری از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد خالی کنید. همچنین، هرگز کودک در حال چرت زدن را روی کاناپه یا تخت بدون مراقبت رها نکنید زیرا خطر غلتیدن یا زمین خوردن همیشه وجود دارد، حتی اگر کودک شما هنوز نتواند خودش به تنهایی غلت بزند.

به محض خوابیدن کودک، تعجب نکنید اگر صداهای عجیبی از او بیرون می آید. اگر به نظر می رسد کودک شما سرما خورده است، احتمالاً به این دلیل است که نوزادان به‌صورت طبیعی تنها از بینی تنفس می کنند. از آنجا که او هنوز نمی تواند مجاری بینی خود را پاک کند، می توانید از یک گوش پاک کن نازک برای پاک کردن آن استفاده کنید تا تنفس و خواب را برای او راحت کند و حتی بهتر غذا بخورد.

6- تنفس نوزاد تازه متولد شده

یکی دیگر از عادت های نوزادان تازه متولد شده، تنفس دوره ای است. کودک شما ممکن است به سرعت نفس بکشد، چند ثانیه مکث کند و سپس دوباره شروع به تنفس کند. اگرچه این امر طبیعی است، اما می تواند ناراحت کننده باشد.

با این حال، علائم زیر طبیعی نیستند و در صورت مشاهده آن ها باید سریعاً با پزشک تماس بگیرید یا به او مراجعه کنید:

• حالت غر زدن و ناله کردن
• شعله ور شدن سوراخ های بینی
• جمع شدن قفسه سینه (حالت مکیده شدن پوست بالای استخوان یقه، بین دنده ها یا زیر دنده ها)
• تنفسی که به طور مداوم سریع است.
• صدای دائمی خس خس از سینه (به جای بینی یا گلو که نشانه گرفتگی مجاری تنفسی است.)
• تنفس سنگین و پر سر و صدا (خس خس، صدای سوت، یا صدای ترک خورده در هنگام استنشاق و بازدم)
• مکث بیش از 10 تا 15 ثانیه بین تنفس ها

7- استحمام نوزاد تازه متولد شده

تمیز نگه داشتن کودک در چند روز اول بسیار مهم است. در حال حاضر، شما نیازی به وان کودک ندارید. به دلیل اینکه هنوز باقی مانده بند ناف نوزاد شما آویزان است، در این زمان باید به توصیه پزشک کودکتان در مورد استحمام او خوب عمل کنید. اکثر بیمارستان ها توصیه می کنند که ناحیه اطراف ناف و باقی مانده بند ناف تا زمان خشک شدن کامل مرطوب نشود. حمام اسفنجی برای تمیز نگه داشتن نوزاد تازه متولد شده در یکی دو هفته کافی است. حمام اسفنجی به معنی تمیز کردن بدن نوزاد با آب و صابون به‌صورت تکه ای بدون مرطوب کردن ناحیه ناف می باشد. به علاوه استحمام زیاد می تواند پوست کودک شما را خشک کند.

بهتر است برای تمیز کردن او از دستمال مرطوب مخصوص و بدون بو استفاده کنید تا به آرامی اطراف چین و چروک های گردن و سایر مناطقی که ممکن است شیر مادر، شیر خشک یا رطوبت در آن‌ها جمع شود را پاک کنید و در دستگاه تناسلی به پایان برسانید. در صورت مشاهده قرمزی یا تحریک در ناحیه پوشک بهتر است با مشورت پزشک از کرم های ضد حساسیت استفاده کنید.

تعجب نکنید اگر پوست نوزاد تازه متولد شده شما خیلی طبیعی نیست و مثلاً حالت چروکیده دارد. کم کم این مسئله حل شده و پوست نوزاد طبیعی خواهد شد. بسیاری از نوزادان پس از بیرون آمدن از کیسه آب خود که شامل مایع آمنیوتیک است، یک سری تحریکات پوستی جزئی مانند بثورات نوزاد، کلاه گهواره، لایه لایه بودن پوست یا خشکی کلی دارند که معمولا ً طی یک یا دو هفته از بین خواهند رفت.

8- مسائل مشترک مادران در مورد نوزاد تازه تولد شده

شایع ترین مسئله ای که مادران شیرده در 24 ساعت اول با آن روبرو هستند، زخم پستانک است. سینه های ضعیف شیردهی یکی از دلایل شایع درد است؛ اما حتی وقتی کودک به درستی سینه را در دهان می گیرد، ممکن است نوک سینه ها حساس و دردناک باشند. مادران غالباً هنگام شیردهی دچار درد می شوند زیرا نوک سینه آن‌ها از حساسیت بالاتری برخوردار است. هنگامی که کودک به خوبی سینه را در دهان بگیرد حساسیت کمرنگ شده و درد نوک پستان بهتر می شود.

مادرانی که سزارین می شوند در 24 ساعت اول چالش های دیگری دارند. درد ناشی از جراحی می تواند موقعیت کودک و شیردهی او را با مشکل روبرو کند. داروهای ضد درد و کمک به موقعیت یابی توسط پرستار یا مشاور شیردهی می توانند کار را بسیار آسان کنند.

9- مسائل مشترک برای نوزادان تازه متولد شده

خواب آلودگی رایج ترین مسئله ای است که نوزادان شیرخوار در 24 ساعت اول دارند. برخی از داروهایی که در حین زایمان به مادر داده می شود حتی می تواند کودک را بیش از حد معمول خواب آلود کند. اگر نگران داروها و چگونگی تأثیر آن‌ها بر نوزاد یا شیردهی هستید، قبل از تولد کودک با پزشک خود در مورد آن ها صحبت کنید.

نکاتی در مورد 24 ساعت اول شیردهی نوزادان تازه متولد شده

برای برخی از مادران و نوزادان، شیردهی از همان ابتدا به آرامی پیش می رود. برای دیگران، کمی تحمل و مقداری کمک به پیشبرد کارها لازم است. در اینجا چند نکته مهم برای شیردهی در 24 ساعت اول را برایتان خواهیم گفت که قطعاً رعایت آن ها شرایط را برایتان آسان می کند:

• سعی کنید در اولین ساعت پس از تولد کودک برای اولین بار به او شیر دهید. در این زمان کودک شما بیشتر بیدار است و بهتر سینه می گیرد.
• پایدار و ثابت قدم باشید. حتی اگر کودک شما بلافاصله تحت تأثیر تغذیه کامل خود قرار نگرفت به برنامه مرتب شیردهی خود ادامه دهید.
• سعی کنید وقت خود را در تماس مستقیم پوست با نوزاد خود بگذرانید زیرا این امر می تواند شیردهی شما و علاقه کودک برای شیر خوردن را افزایش دهد.
• به کودک خود پستانک ندهید. اگر کودک شما گریه می کند یا به نظر می رسد تمایل به مک زدن دارد، بهتر است از سینه خود استفاده کنید.

 اگر کودک شما خواب آلود است، هر چند ساعت یکبار او را روی سینه قرار دهید، حتی اگر مجبور شوید او را از خواب بیدار کنید. به یاد داشته باشید، نوزادان تازه متولد شده بسیار هوشیارتر بوده و در همان ابتدا بهتر شیر را می پذیرند.

 اگر نگران هستید که کودک شما روز اول به اندازه کافی غذا نمی خورد، با پرستار یا یک مشاور شیردهی صحبت کنید. آغوز شما تمام نیازهای کودک شما در چند روز اول شیردهی را تأمین خواهد کرد و هر روز افزایش می یابد تا جایی که سینه های شما تقریباً در روز سوم بعد از زایمان پر می شود؛ بنابراین، حتی اگر به نظر می رسد فرزند شما نیاز بیشتری دارد، شما مجبور نیستید غذای اضافی را با شیر خشک تهیه کنید، مگر اینکه از نظر پزشکی لازم باشد.

حرف آخر

همان طور که ملاحظه کردید رفتار با نوزاد تازه متولد شده آن قدر هم که به نظر می رسد ساده نیست. بخصوص اگر زایمان شما به‌صورت سزارین باشد شرایط سخت تر خواهد شد؛ بنابراین آرامش خودتان را حفظ کنید و در صورت بروز مشکلی که از پس آن بر نیامدید می توانید با پزشک مشورت کنید.