نارساخوانی یا اختلال در خواندن به ناتواناییهای کودکان در خواندن اطلاق میشود و عمدتاً به توانایی مغز در پردازش و بازشناسی اطلاعات مربوط میشود.
ناتوانی خواندن اغلب به صورت اشتباه در تلفظ حروف، جایگزین کردن کلمات دیگر به جای کلمات متن، بر عکس خواندن حروف و یا کلمات، جا انداختن کلمات، آمیختن صدای مختلف حروف با یکدیگر به نحوی که صدای هر حرف نامعین باشد، ضعف درک و فهم مطلب، اشکالات نحوی و گرامری، ضعف در زبان شفاهی و صحبت کردن و... مشاهده میشود. (1)
در مواردی که کودک در خواندن دچار مشکل میباشد، ابتدا باید آزمایشها و بررسیهای لازم پزشکی انجام شود، همچنین تاریخچه زندگی کودک، شرایط دوران جنینی، چگونگی تولد، روند دوران رشد قبل از ورود به مدرسه، سابقه بیماریها، تصادفات و ضربات مغزی احتمالی و... مورد مطالعه دقیق قرار گیرد تا علت یا علل احتمالی نارساخوانی کودک مشخص شود.
هدف اساسی تشخیص این نوع اختلال، جدا کردن هر نوع اختلال احتمالی دیگر که ممکن است کودک همراه با ناتوانی خواندن داشته باشد، است؛ هدف دیگر برنامهریزی آموزشی این گونه کودکان میباشد.
به طور کلی تشخیص نارساخوانی کودکان مبتلا در چهار مرحله انجام میگیرد:
مرحله اول: شناسایی مشکل کودک در خواندن است برای این منظور باید به ویژگیهایی نظیر موارد زیر دقت کرد:
- ناتوانی در انجام تکالیف درسی به طور رضایتبخش
- علاقهمند نبودن به کتاب و خواندن و مطالعه آن
- ناتوانی در شناسایی کلمات مکتوب
- ناتوانی در ادراک صحیح مفاهیم کلمات
- تمایل در خواند معکوس کلمات
- سردرگمی در تشخیص حروف الفبا
- آهسته خواندن جملات به طور قابل ملاحظه
- به کار بردن حروف و کلمات زائد و اضافی
- تکرار بیجهت حروف و کلمات
- جایگزین کردن کلمات (مثلاً به جای «آمد» از کلمه «رفت» استفاده میکند).
- ناتوانی در یادآوری واژههای شناخته شده.
مرحله دوم: در این مرحله میزان ضعف کودک در خواندن مورد ارزیابی، اندازهگیری و طبقهبندی قرار میگیرد؛ برای نمونه معلوم میشود که کودک در چه زمینههایی از نظر خواندن مشکل دارد، مشکل او تا چه حد جدی است و آیا نارساخوانی کودک به مشکلات عمومیتر در یادگیری برمیگردد؟
مرحله سوم: معین کردن نیازهای آموزشی این گونه کودکان است. این مرحله بهتر است توسط معلمان و مربیان انجام گیرد و آنها نسبت به روشهای آموزشی هر کدام از کودکان آگاهی کافی داشته باشند.
مرحله چهارم: این مرحله شامل تشخیص عللی است که میتوانند در نارسا خوانی کودک مؤثر باشند. در این مرحله نیز مربیان نقش بسیار فعالی دارند و برای نیل به اهداف خود میتوانند از کارشناسان و متخصصان چشم، گوش، اعصاب، روانشناسان و مددکاران اجتماعی کمک و یاری بگیرند؛ چرا که ممکن است مشکل خواندن کودک مربوط به حس بینایی یا شنوایی و یا مشکلات عاطفی و روانی او باشد. (2)
والدین و مربیان میتوانند از راهبردهای زیر برای آموزش خواندن به اینگونه کودکان استفاده کنند:
- نشان دادن کلمات و یا حروف معین با تکرار و تمرین.
- استفاده از کلمات واضح و مأنوس که کودکان قادر به خواندن و نوشتن آنها هستند.
- نوشتن داستانهای کوتاه برای کودکان همراه با تصاویر، نقاشیهای ساده و زیبا و عبارات مأنوس و در سطح فهم آنها.
- تشویق کودکان به خواندن کتابهای ویژه آنها
- استفاده از کتابهای با چاپ درشت و فواصل زیاد بین خطوط
- فراهم کردن محیط آرام و ساکت برای خواندن و پاسخ دادن به سؤالات کودکان
- استفاده از نوار ضبط همراه با کتاب
- ارائه مواد درسی و مطالب آموزشی به صورت محدود به کودکان. (3)
1- اختلالات یادگیری، غلامعلی افروز، ص18.
2- اختلالات یادگیری، غلامعلی افروز، ص52-53.
3- اختلالات یادگیری، غلامعلی افروز،ص54.
نظرات 0
شما هم میتوانید در این مورد نظر دهید