صفحات حوادث روزنامه ها را ورق مي زنيم و با اين خبرها روبرو مي شويم: «دختر جواني به خاطر پخش فيلم خصوصي كه مربوط به جشن تولد يكي از دوستانش بوده و او هم در آن مراسم حضور داشته، دست به خودكشي زد.»«پدري در ورامين دخترش را به اتهام حضور در يك مراسم جشن دانشجويي به قتل رساند؛ اما مدتي پس از اين جنايت مشخص شد كه او تحت تأثير فيلمي بوده كه از همان مراسم در جامعه اشاعه يافته است.»
ظاهرا اين حكايت غم انگيز در جامعه ما پاياني ندارد؛ مگر آنكه از سوي مسئولان مربوطه و دستگاه قضايي چاره اي اساسي براي رفع آن انديشيده شود.
و اما تازه ترين خبر دراين باره كه در روزهاي اخير تيتر برخي از روزنامه و خبرگزاري هاي كشورمان را به خود اختصاص داده، اين است كه يك دختر جوان هنرپيشه ايراني به دليل اشاعه يك فيلم مستهجن كه گفته مي شود تشابه چهره اي با او دارد دست به خودكشي زد كه البته تكذيبيه اين خبر توسط فرد مذكور و مسئولين انتظامي سريعاً اعلام شد.
پخش و اشاعه فيلم هاي خصوصي و عكس هاي خانوادگي افراد مختلف خصوصاً هنرپيشگان سينما، ورزشكاران و چهره هايي كه به هر دليلي در ميان مردم شهرت پيدا كرده اند و شأن و منزلتي خاص يافته اند، اين روزها به معضلي مبدل شده كه متأسفانه از يك طرف جامعه را به طرف هنجارشكني هاي اجتماعي و تهديد حريم خصوصي و خانوادگي سوق مي دهد، و از طرف ديگر هم موجبات هتك حيثيت افراد و تضعيف شأن و منزلت اجتماعي آنها را فراهم مي كند.براي يافتن راهكارهاي اين معضل و آسيب شناسي آن و براي مطلع شدن از نظرات مردم و كارشناسان و همچنين براي اطلاع از آخرين تصميمات مراجع قضايي و انتظامي، همراه اين گزارش باشيد.
دست فروشان، اشاعه دهندگان فيلم هاي خانوادگي
براي تهيه اين گزارش از دفتر روزنامه خارج مي شوم. ساعت 4 بعدازظهر است.در حوالي ميدان امام خميني كه اغلب مركز فروش لوازم صوتي و تصويري و انواع سي دي هاي مجاز و غيرمجاز(!) است عبور مي كنم. صدايي در ميان جمعيت توجه عابران را به خود جلب مي كند اين صدا رهگذران را براي خريد سي دي هاي خصوصي خانوادگي برخي از هنرپيشگان و ورزشكاران ايراني دعوت مي كند.
دستفروش جوان حدوداً 20 ساله مي نمايد با قيافه اي غيرمعمولي. او را به كنار پياده رو مي آورم و مي پرسم كه چه نوع سي دي هايي دارد. مي گويد: «نپرس كه من چي دارم، فقط بگو چي مي خواي.»
سپس ليست بلند بالايي از فيلم هاي خصوصي و خانوادگي برخي از چهره هايي را نشانم مي دهد كه اغلب آنها شهرت بسيار زيادي در جامعه دارند. مي گويد: «برخي از اين سي دي ها فيلمه و برخي فقط عكس، اما عكسهاش ديدن داره ها!»
ادامه مي دهد: «فيلم برداري از مراسم عروسي (نام يك ورزشكار معروف را مي گويد) كيفيتش آئينه اس، اما عكس هاي خصوصي... (يك هنرپيشه زن)- با موبايل گرفته شده و چندان كيفيتي نداره؛ ولي به ديدنش مي ارزه!...»در صحبت هايم با او درمي يابم كه استقبال از اين سي دي ها بسيار زياد است و امروزه اين نوع سي دي ها در ميان جوانان بيشتر مورد اقبال واقع مي شود. مي گويد كه حتي از شهرستان هاي دور افتاده كشور هم به «توپخانه» تهران جهت تهيه چنين سي دي هايي مي آيند!ظاهرا اين حكايت غم انگيز در جامعه ما پاياني ندارد؛ مگر آنكه از سوي مسئولان مربوطه و دستگاه قضايي چاره اي اساسي براي رفع آن انديشيده شود؛ چرا كه اگر درحوالي همين ميدان امام خميني يا ناصرخسرو، ميدان وليعصر، ميدان آزادي و... در تهران دقايقي را قدم بزنيد، خواهيد ديد كه افراد زيادي به صورت دستفروشي درگوشه و كنار خيابان به فروش اين نوع سي دي ها مي پردازند و متاسفانه از بازار پررونقي هم برخوردارند.
«جوادي» يكي از مغازه داران فروشنده سي دي هاي مجاز در ميدان امام خميني دراين باره مي گويد: «متأسفانه تعداد دست فروشاني كه به فروش سي دي هاي مبتذل و غيراخلاقي و فيلم هاي خصوصي افراد مي پردازند، دراين مكان بسيار زياد است و همين مسئله سبب گرديده تا شأن و اعتبار اين شغل تا حدودي كاسته شود، درحالي كه براساس پرس وجوهاي من اشاعه و فروش اين نوع سي دي ها نه تنها برخلاف عرف و قانون است، بلكه شرعاً هم مشكل دارد.»
حركتي كه در سال هاي اخير با پخش سي دي ها و نوارهاي مراسم هاي خصوصي، عروسي ها، تولدها و جشن هاي مختلف به ويژه از هنرمندان سينما و تلويزيون و ورزشكاران آغاز شده، به علت عدم برخورد لازم دستگاه هاي مشمول به شدت گسترش يافته و دامنگير بسياري از اشخاص حقوقي و حقيقي شده كه ضربات جبران ناپذيري به جامعه وارد آورده است.
وي نحوه برخورد مأمورين انتظامي با اين افراد را مقطعي مي داند و مي گويد: «گاهي اوقات كه طرح هاي ضربتي توسط نيروي انتظامي اجرا مي شود اين افراد ناپديد مي شوند و تا چند روز سروكله آنها پيدا نيست؛ اما پس از آنكه مدت اجراي آن طرح به پايان مي رسد مجدداً اين افراد هم به سركار خود بازمي گردند.» شكسته شدن حريم خصوصي افراد از هر قشر و رده اي قطعاً باعث ناامني رواني و اجتماعي افراد مي شود و مي تواند پيامدهاي جبران ناپذيري براي جامعه به همراه داشته باشد.
استفتاء از آيات عظام و مراجع تقليد
در استفتائات گوناگون از آيات عظام و مراجع تقليد از جمله آيت الله العظمي موسوي اردبيلي، نوري همداني، صافي گلپايگاني، مكارم شيرازي و فاضل لنكراني، ايشان به اتفاق «تجسس و تفتيش در امور شخصي و حريم خصوصي افراد و همچنين اقدام برخي سايت ها در انتشار مطالبي در حوزه شخصي و حريم خصوصي افراد» را جايز ندانسته و انتشار اين مطالب را حرام مي دانند.« شهلايي» كارشناس حقوق درباره حفظ حريم خصوصي در قانون اساسي كشورمان مي گويد: «هر چند در كشور ما حق حفظ حريم خصوصي در قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران و در فصل حقوق ملت مورد تأكيد قرار گرفته، اما هيچگونه قانوني با عنوان مجرمانه و يا مجازات خاص به طور تفصيلي براي حفظ حريم خصوصي افراد وجود ندارد؛ با نبود مجازات هاي مناسب در برابر ارتكاب اين گونه جرايم، كه يك بخش آن انتشار مطالب خصوصي افراد در اينترنت است، بازدارندگي لازم نيز در اين زمينه موجود نبوده و در نتيجه با ريخته شدن ترس مجرم و تأثير بر افراد مستعد ديگر در جامعه، زمينه گسترش اين جرم در جامعه به شدت فراهم شده است كه نتيجه آن ايجاد محيطي ناامن در جامعه است كه در آن هر روز بايد منتظر رسوايي فرد جديدي، به ويژه اشخاص نامي و مشهور باشيم، گرچه قوانين كيفري ما نيز به شدت در اين زمينه دچار نقض و كمبود بوده و نيازمند رسيدگي سريع و ضروري است.»
 
پيشگيري كنيد
اين روزها اغلب فيلم ها و عكس هاي خصوصي كه از برخي چهره هاي سرشناس در جامعه اشاعه پيدا مي كند، از طريق فيلم برداري با گوشي هاي تلفن همراه صورت گرفته، به گونه اي كه هنگامي افراد براي تعمير يا اضافه نمودن برنامه اي خاص، گوشي خود را به مغازه داران خدمات كامپيوتري مي سپارند، بعضا تصاوير ضبط شده در اين قبيل گوشي ها مورد سوءاستفاده برخي از افراد فرصت طلب سودجو در اينگونه مغازه ها كه بعضي از آنها حتي مجوز قانوني آن حرفه را هم ندارند واقع مي شود.در همين رابطه «محمود سالاركيا» معاون دادستان تهران با هشدار به اشاعه دهندگان فيلم ها و عكس هاي خصوصي افراد، مي گويد: «افرادي كه اقدام به منتشر كردن تصاوير خصوصي مردم نمايند مطابق قانون مجازات به يك سال حبس محكوم خواهند شد.»وي در ادامه مي گويد: «خانواده ها بايد در حفاظت از فيلم هاي خانوادگي خود مراقبت هاي لازم را انجام دهند و چنانچه فيلم هايي در موبايل يا در سيستم هاي رايانه اي خود دارند در صورتي كه اين وسايل را به تعميرگاه ها مي سپارند حتما فيلم هاي خانوادگي خود را پاك كنند.»معاون دادستان تهران با بيان اينكه بعضي از اين مراكز كه عمدتا غيرمجاز هستند اقدام به انتشار تصاوير فيلم هاي خانوادگي مردم مي كنند، مي گويد: «برخي از واحدهاي صنفي مانند فيلم بردارهاي مراسم عروسي و يا كساني كه به عنوان امين وارد مجلس مي شوند و يا افراد ديگر چنانچه اقدام به انتشار تصاوير فيلم هاي خانوادگي مردم كنند مطابق فصل 20 قانون مجازات اسلامي به 3 ماه تا يك سال حبس و به يك و نيم تا شش ميليون ريال جريمه نقدي محكوم مي شوند.»وي در پاسخ به اين سؤال كه آيا اين ميزان حبس براي افرادي كه با آبروي مردم بازي مي كنند كم نيست، مي گويد: «دادن حبس هاي سنگين و ميزان بازدارندگي آن جزو مسايل حقوقي است، اما قانون فعلي اين ميزان مجازات را پيش بيني كرده است.
معاون دادستان تهران از مردم مي خواهد تا با اجراي اصل پيشگيري از چنين اتفاقاتي در جامعه جلوگيري كنند و همواره قبل از سپردن گوشي هاي تلفن همراه و يا رايانه هاي خود به مراكز تعميرگاهي حتما از نبودن هيچگونه سند و يا فيلم خصوصي در اين وسايل مطمئن شوند.
قرآن و احاديث چه مي گويند
حركتي كه در سال هاي اخير با پخش سي دي ها و نوارهاي مراسم هاي خصوصي، عروسي ها، تولدها و جشن هاي مختلف به ويژه از هنرمندان سينما و تلويزيون و ورزشكاران آغاز شده، به علت عدم برخورد لازم دستگاه هاي مشمول به شدت گسترش يافته و دامنگير بسياري از اشخاص حقوقي و حقيقي شده كه ضربات جبران ناپذيري به جامعه وارد آورده است، اين درحالي است كه اسلام نيز تأكيد خاصي بر تجسس نكردن در امور ديگران و تجاوز به حريم خصوصي افراد دارد.قرآن كريم به عنوان يك راهنماي بزرگ براي بشريت در آيه هاي مختلف با صراحت اين نكات را تذكر داده است، آيه 12 از سوره مباركه «حجرات» را بخوانيد: «اي كساني كه ايمان آورده ايد! از بسياري گمان ها بپرهيزيد، چرا كه بعضي از گمان ها گناه است؛ و هرگز در كار ديگران تجسس نكنيد، و هيچ يك از شما ديگري را غيبت نكند، آيا كسي از شما دوست دارد كه گوشت برادر مرده خود را بخورد؟ به يقين همه شما از اين امر كراهت داريد، تقواي الهي پيشه كنيد كه خداوند توبه پذير و مهربان است.»آيه هاي 27 و 28 سوره مباركه «نور» هم در اين رابطه بيان شده است.
در روايات و احاديث مختلف نيز به نقل از پيامبر اعظم«ص»، اميرالمؤمنين(ع) و ائمه گرامي، موارد بسياري راجع به حفظ حريم خصوصي افراد وجود دارد. از پيامبر عظيم الشأن اسلام(ص) نقل است كه: «لغزش هاي مسلمانان را نجوئيد كه هركس لغزش هاي برادرش را بجويد خداوند لغزش هاي او را پيگيري مي كند و هر كس را كه خدا عيب جويي كند رسوايش سازد، هر چند اندرون خانه خود باشد.»
(ميزان الحكمه ج 2 ص 729)