شما در روز چندبار مجبور مي‌شويد در موارد مختلف تصميم‌ بگيريد؟ خيلي زياد! شايد شمارش آنها در برخي روزها به‌طور دقيق امكان‌پذيرنباشد.
قطعا فراز و فرودهاي زندگي، تصميم‌گيري‌هاي حساس‌تري را به‌دنبال دارند. اما حتما تجربه كرده‌ايد گاهي يك تصميم كوچك كه چندان هم به‌نظر مهم نمي‌رسد اگر با توجه كافي به برخي مسائل اتخاذ نشود، چگونه دست و پاي شما را مي‌بندد و يك دفعه به مشكل اساسي در زندگي‌تان تبديل مي‌شود و برعكس، شاهد بوده‌ايد تصميم‌گيري‌هايي كه مبتني بر واقعيت‌ها، تجربيات و هوشمندي‌هاي لازم اتخاذ شده‌اند چگونه درروند زندگي شما تأثير مثبت و سرنوشت‌ساز داشته‌اند.
از اين رو، مشاهده مي‌كنيد اتخاذ مناسب هر تصميمي چه كوچك به‌نظر بيايد چه بزرگ، مي‌تواند نقشي مثبت در زندگي ايفا كند. روانشناسان براين باورند كه براي تصميم‌گيري به‌موقع و صحيح، بايد مهارت‌هايي را آموخت و آنها را با به‌كارگيري مداوم تقويت كرد. به عبارت ديگر همواره ابزارهايي در زندگي وجود دارند كه ابتدا بايد بتوانيم آنها را شناسايي كرده و سپس براي حل مسائل و مشكلات‌مان از آنها استفاده كنيم.
بي‌ترديد افرادي كه تصميم‌هاي مناسب و درست اتخاذ مي‌كنند، افراد موفقي هستند. آنان از احساس اعتماد به نفسي كه به‌دليل آشنايي با چگونگي انتخاب‌هاي عاقلانه و صبورانه مبتني بر پافشاري‌هاي لازم كسب مي‌كنند، لذت مي‌برند. شما مي‌توانيد توانايي خود را براي اتخاذ تصميم در تمامي بخش‌هاي زندگي‌تان ( شخصي، مالي و حرفه‌اي ) توسعه دهيد، چرا كه زندگي درگير تصميم‌گيري‌هاي بسيار است و برگزيدن بهترين انتخاب‌ها، در واقع كليد موفقيت است.
دستيابي به اين نكات مي‌تواندبه توانايي شما در اتخاذ تصميم‌هاي درست و دقيق كمك كند:
- تعيين دقيق اهداف خود در حيطه كار و زندگي شخصي
-جلوگيري از ايجاد اشتباهات مي‌تواند به اهميت وجودي شما، سرمايه مالي و وقت وجايي كه برايش كار مي‌كنيد، اعتبار بخشد.
- هيچ كس نمي‌تواند مدعي شود كه هميشه مي‌تواند تصميم‌گيري‌هاي مناسب و صحيح داشته باشد اما مي‌تواند با يادگيري و رشد مهارت‌هاي تصميم‌گيري‌اش، ميزان موفقيت خود را افزايش دهد.
كالبد‌شكافي يك تصميم
اتخاذ يك تصميم مناسب و درست، به صبر و افكار دقيق نياز دارد. دنبال‌كردن قدم‌به‌قدم يك مسير مي‌تواند در اين چارچوب به شما كمك كند.
* قدم اول: تعيين مشكل؛ موقعيت را شناسايي كنيد
- مشكل را از تمامي زوايا مورد بررسي قراردهيد.
- خوب فكركنيد و به پاسخ‌هاي آسان و سريع رضايت ندهيد.
- از تفسير نادرست نشانه‌هاي مشكل پرهيز كنيد؛ مثل مواردي چون بي‌پولي و برخي عادت‌هاي در حال گذر ضعيف، بدهي زياد و... .
اين سؤال‌ها را براي تعيين اولويت‌ها در اهداف‌تان، از خود بپرسيد:
- من از اين تصميم‌گيري، چه مي‌خواهم به دست آورم؟ هدف‌هاي من چه هستند؟
- كدام مشكل براي حل‌شدن حق تقدم دارد؟
- اهداف را به‌ترتيب اهميت براي خود بنويسيد و به‌طور مرتب آنها را مروركنيد.
سعي كنيد براي دستيابي به اهداف‌تان، شرايط زماني، مالي و ساير موارد مهم را مشخص كنيد به‌گونه‌اي كه شما بتوانيد موفقيت بعدي خود را به‌طور دقيق‌تر و قوي‌تر تضمين كنيد.
* قدم دوم: ارزيابي مجدد موقعيت و شرايط
اين ارزيابي به اين دليل مهم است كه امكان دارد در مرحله اول، نظر شما نسبت به مشكل تغيير كرده باشد. به مواردي كه امكان انتخاب داريد توجه كنيد. يك‌بار شما مشكل خود را تعريف كرده‌ايد، اكنون از خود بپرسيد:
- آيا من براي دستيابي به اهداف خود بايد عمل خاصي انجام دهم؟
- آيا با گذشت زمان، اين مشكل خودبه‌خود حل مي‌شود؟
از تصميم‌گيري‌هاي غيرضروري اجتناب كنيد. هوشيارباشيد كه بهترين تصميم درزمان حال ممكن است انجام ‌ندادن هيچ كاري باشد. اما اگر هرنوع انتخابي لازم است، آن را به تأخير نيندازيد تا امكان جلوگيري از تصميم‌گيري‌هاي دشوار يا ناخوشايند را داشته باشيد.
با خودتان صادق باشيد. اگر شما فكر مي‌كنيد بايد تصميمي در مورد مشكل خود بگيريد، صادقانه قدم سوم را دنبال كنيد.
* قدم سوم: جمع‌آوري اطلاعات
شما بهتر است براي حل مشكل خود، مانند يك كارشناس، بر موضوع مورد نظر تمركز و اطلاعات لازم را كسب كنيد. از وقت و زمان خود خردمندانه استفاده كنيد. اگر لازم نيست فورا تصميمي بگيريد، وقت‌تان را صرف جمع‌آوري اطلاعات كنيد. به‌هرحال مطمئن شويد كه زمان كافي و ضروري را براي اين كار صرف كرده‌ايد.
تلاش كنيد از كساني كه در مورد جزئيات اين مشكل اطلاعاتي دارند، براي مشاوره كمك بگيريد. از اينكه بپذيريد چيزهايي را در اين مورد نمي‌دانيد، نترسيد. از همه منابعي كه به اين مسئله مربوط مي‌شوند، استفاده كنيد.
*قدم چهارم: به راه‌ حل‌هاي جايگزين فكركنيد
در اين مرحله از پروسه تصميم‌گيري، هرعقيده‌اي خوب محسوب مي‌شود.
از هر ايده‌اي استقبال كنيد. خودتان را نسبت به شنيدن نظرهاي مختلف و هرچيزي كه به فكرتان مي‌رسد، محدود نكنيد.
قضاوت نكنيد. از اينكه سريع به پايان ماجرا و نتيجه‌گيري بپردازيد، اجتناب كنيد. همه نظرات را قبل از تعيين راه حل‌هاي جايگزين، جمع‌آوري كنيد.
نظرات خود را بنويسيد. همه افكار خودتان را روي يك كاغذ بنويسيد به‌طوري كه بعد بتوانيد آنها را ارزيابي كنيد.
*قدم پنجم: يك راه‌حل دوم انتخاب كنيد
هر راه حل جايگزيني را به دقت آزمايش كنيد و ببينيد تا چه اندازه پاسخگوي مشكل شماست.
به مسائل پيش‌رو فكركنيد. تلاش كنيد نتايج منطقي هر راه‌حل جانشين را در ذهن‌تان تصويركنيد. از خودتان بپرسيد، چه اتفاقي خواهد افتاد اگر...؟ از اول تا آخر براي هر طرحي، فرصتي اختصاص دهيد.
سودمند باشيد. مطمئن شويد طرح‌هاي شما مي‌تواند اجرا شود. براي مثال، آيا سازمان شما تجهيزاتي براي ايجاد تغييراتي كه شما در ذهن‌تان داريد، در اختيار دارد؟
خلاق باشيد. اگر لازم است بهترين ويژگي‌هاي چندين عقيده مختلف را تركيب كنيد وبه يك راه حل جايگزين جديد برسيد؛ چيزي كه كار و عمل مي‌كند و به نتيجه مي‌رسد.
راه حل جايگزيني را انتخاب كنيد كه متضمن بهترين دسترسي به اهداف و اولويت‌هايي است كه شما در قدم اول تشخيص داده و تعريف كرده‌ايد.
*قدم ششم: تصميم‌تان را به‌كار بگيريد
عمل كنيد. خودتان را به آساني با يك تصميم‌گيري سخت و دشوار راضي نكنيد. يك تصميم، خوب و مناسب نيست مگر اينكه تصميم تأثيرگذاري باشد.
ديگران را آگاه كنيد. مطمئن شويد كه همه تحت‌تأثير تصميم‌گيري شما، از آنچه تغيير خواهد كرد و چرايي آن اطلاع دارند. توضيح دهيد آنها مي‌توانند در انتظار پيشرفت‌هايي به‌عنوان نتيجه‌اي از تصميم شما باشند. نقطه نظرات ديگران را نيز بپرسيد.
مطابق برنامه خودتان پيش برويد. به‌طور مداوم مراقب باشيد هر تغييري كه شما ايجاد كرده‌ايد، هنوز اثربخش است يا اينكه تعديل‌هايي مورد نياز است يا نه. همچنين مطمئن شويد مشكلي كه شما حل كرده‌ايد، بازگشت نداشته يا به شكل ديگري ظاهر نشده است.