با توجه به نقش چشمگیر ازدواج، در سلامت فرد و جامعه، ازدواج به موقع و تسریع در آن به عنوان یک نیاز جدی می باشد. از دستاوردهای زندگی ماشینی و مدرن، تأخیر در ازدواج و بی تفاوتی برخی پدران و مادران با فرزندان، نسبت به ازدواج است؛ تا جایی که امروزه ، برخی افراد، فضیلت را در تأخیر ازدواج میدانند.

تأخیر در ازدواج و تن ندادن به تشکیل خانواده : علت هایی دارد که اگر چه برخی از آنها، علت واقعی است؛ اما بسیاری از آنها بی اساس و خیالی است که اگر به دستور دین و عقل و وجدان، گوش فرا دهیم، به راحتی از این موانع عبور کرده و افراد مجرد، می توانند زندگی مشترک و شیرینی را آغاز کنند. روشن است تسریع در ازدواج، در شرایطی است که فرد صلاحیت ازدواج را داشته باشد و بلوغ ازدواج، آن است که دختر و پسر، علاوه بر رسیدن به سن بلوغ جنسی و تکلیفی، توانایی اداره زندگی و انجام مسؤولیت های آن را داشته باشند. چرا که در این مسأله، تنها بلوغ جنسی و سن قانونی، راهگشا و کافی نیست و فرد، علاوه بر بلوغ جنسی، باید به بلوغ عاطفی، فکری و اجتماعی رسیده باشد. اسلام، با همه سخت گیری هایی که در خصوص طلاق به دارد، برای تشکیل خانواده به دستورات سهل و آسانی وضع کرده تا سیب رغبت افراد به ازدواج و سرعت در تشکیل خانواده باشد، ازدواج، یک عمل خیر بوده و شتاب در آن امر پسندیده‌ای است

، قرآن کریم، در مورد کارهای خیر دستور سبقت می‌دهد: «فاستبقوا الخيرات» (بقره، ۱۲۸) و از کسانی که در انجام کارهای خیر از یکدیگر سرعت می گیرند، ستایش کرده است. «يسارعون في الخيرات» (انعام، ۹۰) در اذان که شعار رسمی مسلمانان است با جمله داح على التلاق» و حی علی الفلاحة مردم را به شتاب و سرقت در غاز، دعوت میکند شعار «عجله کار شیطان است» همه جا دربسته نیست، زیرا در کارهای خیربه با سفارش کردمان که عجله کنید، از جمله؛ سعی کنید جوانان و به خصوص دختران را ترود به ازدواج در بیاورید، در رفتن به مسجد و اقامه نماز عجله کنید. در آشتی دادن میان کساني که با هم قهر و دشمني دارند، عجله کند. در پذیرایی از مهمان عجله کنید. در پرداخت زکات بهتر است همان روز برداشت ، حق محرومان داده شود.

الف) سفارش و تأكید به والدین

پیامبر اکرم تا در روایتی، اقدام پدر را برای ازدواج فرزندی که به بلوغ و رشد رسیده،| یکی از حقوق او دانسته است: « والدين موظفند پسران و دخترانی را که به رشد رسیده‌اند، به ازدواج در بیاورند.

خداوند هر چیزی را که مورد نیاز مردم بود، به پیامبرش تعلیم داد و از تعليمات الهی اینکه روزی آن حضرت بالای منبر رفت و حمد وثنای الهی نمود و سپس فرمود: ای مردم! جبرئیل از طرف خداوند نزد من آمد و فرمود: دختران و دوشیزگان، به منزله خرمای روی درختند؛ زمانی که رسیدند، اگر چیده نشوند، خورشید آن را فاسد و خراب می‌کند و بادها آن را می‌افکند و پراکنده می‌نماید؛ دوشیزگان نیز این گونه‌اند. زمانی که بالغ شوند و به پای دیگر زنان برسند، هنگام ازدواج آنان است وگرنه از فساد مأمون نیستند.

در روایتی دیگر، رسول گرامی اسلام فرمودند: « حق دختر بر پدرش آن است که در فرستادن او به خانه شوهرش تعجیل نماید. به اگر چه روانشناسان و جامعه شناسان درباره سن ازدواج ، نظرات و تحلیل هایی دارند، | ولی با توجه به منطق دین باید گفت که در صورت رشد متعارف و رسیدن فرد به بلوغ جنسی، عاطفی، فکری و اجتماعی، ازدواج، هرچه زودتر صورت بگیرد، بهتر است و تأخير در ازدواج، سبب فتنه و فساد است.

محمد همدانی می گوید که در خصوص ازدواج، نامه‌ای به امام جواد (ع) نوشتم، در جواب، نامه‌ای به خط امام، برایم آمد که رسول الله من فرمودند: «هرگاه کسی برای خواستگاری دختر شما آمد که اخلاق و دین او را می‌پسندید، به او زن بدهید اگر این کار را انجام ندهید، در زمین فتنه و فساد بزرگ واقع می شود.» (انفال، ۷۳) این آیه که مورد استناد رسول خدا قرار گرفته، مربوط به موضوع دیگری است؛ اما آن حضرت، تأخیر در ازدواج را به این آیه تطبیق داده است.

از این حدیث بر می آید که نباید ازدواج به بهانه های واهی به تأخیر بیفتد، زیرا چه بسا با رد کردن خواستگارانی که مشکل اخلاقی و دینی ندارند، مشکلات جدی برای دختران جوان ایجاد شود. بهانه درس خواندن و گرفتن مدرک، آماده نبودن جهیزیه، فوت یکی از نزدیکان ، سربازی نداشتن، مسکن و ... هر کدام می تواند مانعی برای تأخیر در ازدواج باشد و این در حالی است که در همه شرایط، به ویژه در شرایط نامطلوب فرهنگی، آمادگی برای بروز فتنه و فساد زیاد است و این شرایط می تواند تهدیدی برای دختران و پسران باشد. همان گونه که در هوای سرد، زمینه سرماخوردگی زیاد است ، در فضای آلوده نیز روح و روان افراد مجرد آسیب پذیرتر است.

با توجه به نیرومندی غریزه جنسی

والدین به خوبی می دانند که غریزه جنسی در انسان نیرومند است و اگر از طریق ازدواج کنترل نشود، آسیب هایی را برای فرد و جامعه به دنبال دارد. در آغاز اسلام، در شب و روز ماه رمضان، آمیزش با همسر ممنوع بود. اما برخی مسلمانان این کار را انجام می دادند، و دچار خیانت میشدند؛ لذا خدای تعالی آمیزش با همسر را در شبهای ماه رمضان آزاد گذاشت.

آشتی، ج۵ ص۳۴۷) ۳، حجه الاسلام قرائتی: «هر سال ۸۵ حدود ۲۰۰ سفر دارم در اکثر سفرها در دانشگاهها مختلفی می کنم، در بعضی از نامه‌هایی که از دانشجویان به دستم می‌رسد، دانشجو به پدر و مادرش نفرین می‌کند و می‌نویسد که: زمان پیش دانشگاهی، دبیرستان، حتی سال اول دانشگاه، خواستگارهای خوبی داشته، پدر و مادرم می گفتند، حالا زود است . لباس بگیر، بعد. آنها خواستگارهای خوب من را رد کردند؛ الان که لیسانس گرفته‌ام و مشغول فوق لیسانس هستم دیگر خواستگارهای قبلی پیدایشان نیست و حالا این گناه من را کی گردن می گیرد. آری! خواستگار که آمد. اگر فکرش سالم است و مشکلی ندارد ، دخترتان را بدهید و به خانه به ماشین ، طلا، قالی و... گیر ندهید.
لیسانس فضیلت است و ازدواج ضرورت ضرورت مرا فدای فضیلت نکنید!

در شب‌های روزه (ماه رمضان)، آمیزش با همسرانتان برای شما حلال شد، آنها برای شما (همچون لباسند و شما برای آنها (همچون) لباس. خداوند می‌دانست که شما به خود خیانت می کردید رو آمیزش را که ممنوع بود، بعضا انجام میدادید) پس توجه شما را پذیرفت و از شما درگذشت. اکنون می توانید با آنها همبستر شوید...» (بقره، ۱۸۷)

آری اگر می‌خواهیم نسل ما گرفتار خیانت نفس نگردد، راه مشروع را جلوی آنهاست نکنیم و بدانیم هر بهانه‌ای سر راه ازدواج فرزندان، مصداق آيه بدون سن شبيلي الله به اعراف، ،۴۵) است؛ چون ازدواج راه خداست و پدر و مادر یا هر کسی که بهانه بیجا بگیرد، جلوی راه خدا ایستاده و این کار گناه است.

ازدواج به موقع، فرد را از گناه چشم چرانی و تمایل به نامحرم نجات داده و سنگ بنایا زندگی را بر حلال استوار کرده و از دام شیطان نجات می دهد.

اما ازدواج دیرهنگام، دارای پیامدهای سونی است که دقت در تبعات آن، ما را وا می‌دارد در این امر مهم تعلل نکنیم و به دنبال فراهم شدن و ایده آل شدن همه شرایط نباشیم؛ بلکه با وجود حداقل ها و تحمل برخی مشکلات، به این امر مهم توجه نماییم. برخی پیامدهای تاخیر در ازدواج جوانان عبارتند از کم شدن انعطاف پذیری، به علت ثبات در صفات و شخصیت، کم حوصلگی، بروز مشکلات در فرزند آوری، عدم نشاط لازم در فرزندداری، عدم شور و نشاط لازم برای شروع زندگی، ضعف و ناتوانی جنسی به خاطر انحرافات جنسی قبل از آن، از دست دادن طراوت ، زیبایی و شور جوانی، احساس ناراحتی و افزایش نگرانی از بلاتکلیفی، احساس سربار بودن در خانواده پدری و..