افغانستان

افغانی‌ها شاید در حفظ محیط پیرامون، یا حتی پوشش، چندان دربند نظافت نباشند، اما انصافاً در خوراک پاکیزه‌اند. برای همین هم آدم، گرسنه نمی‌ماند و همیشه چیزهایی هست که اشتهای آدمی را تحریک کند. کنار روضه (محلی زیارتی در مزارشریف) شبیه به سایر اماکن زیارتی، سوپ مرغ هم می‌فروشند. هم‌چنین آب قلم و پاچه. دیگ‌ها، شبیه مجمعه لبویی‌های خودمان روی گاری سوار شده‌اند و فروشنده داد می‌کشد «قوتِ زوار! قوتِ زائر»... تقریباً توی بازار همه‌ چیز می‌فروشند؛ از زیرپیراهن دست دوم تا طلا و نقره. آدینه‌بازار مزار است دیگر.

 راسته مبایل‌بازها هم راسته‌ جالبی است. با سنگ رومیزی و فرچه، مبایل دست‌دوم را می‌گیرند و می‌سایند تا تمیز شود و نونوار! دیگری هم نوشته ثبت قرآن روی مبایل! بعدتر می‌فهمم ثبت را جای اینستال گرفته‌اند.

چیزی عجیب‌تر نیز توجهم را جلب می‌کند. مردی میزی گذاشته است وسط خیابان و رویش مقدار زیادی باتری مبایل افتاده است و از گوشه و کنار میز هم صدها سیم آویزان است. باتری مبایل را می‌گیرد و رویش شماره می‌زند یا اسم می‌نویسد. بعد وصلش می‌کند به شارژری چینی تا ظرف کمتر از نیم‌ساعت باتری شارژ شود. گوشی بی‌باتری هم می‌ماند دست صاحب. بین 5 تا 10 افغانی هم مزد می‌گیرد. دوروبر میز هم پر از مردان افغانی است. این یعنی نمودی از یک ویژگی‌ مهم مرد افغانی.

افغانی حتی شارژر را نیز بار زائد می‌داند. افغانی یعنی یک زندگی متحرک؛ جوری که هر آن اراده کنی بتوانی جانت را کف دست بگیری و فرار کنی. این یعنی همان مرده‌ریگ باقی‌مانده از میراث درویشی که آشوب این سال‌ها هم با شکلش کنار آمده است. از عالم، کمی پول می‌خواهی و پتویی که هم دستمال باشد و هم دستار و هم صافی و هم گونی و هم روانداز شب و هم سایه‌بان و... حالا هم که گوشی مبایل از ضروریات شده است بهتر که مبایلت چراغ‌قوه هم داشته باشد و ماشین‌حساب هم و پخش صوت هم... بنابراین همان انواع ابتدایی مبایل چراغ‌قوه دار نوکیا جنس رایج بازار بلخ می‌شود با 5 افغانی هم می‌‌شود شارژر را حذف کرد. سبک‌بار بودن بیشتر... دنیا و آخرتت را سر دست بگیری و یاعلی!

جانستان کابلستان، ص 197.

رضا امیرخانی

مجله آشنا، شماره 221، صفحه 80.