پایگاه بصیرت

نشریه اخبار و تحلیل‌ها word

نشریه اخبار و تحلیل‌ها pdf

▼حرف روز        

مختصات سال جدید و روندهای پیش رو

در ابتدای سال جدید قرار گرفته‌ایم و مناسب است بر اساس برخی وقایع، اقدامات و نیز نشانگان سپری شده در سال گذشته، تصویری از ویژگی‌ها و روندهای سال 1401‌ ارائه شود.

1- خروج از تأثیرات جسمی، روانی و اقتصادی کرونا؛ کسی نمی‌تواند آثار ناگوار فراگیری کرونا را در وجوه مختلف زندگی مردم‌ جهان و به تبع آن ایران نادیده بگیرد؛ اما به دلایل مختلف و خاصه سیاست مؤثر دولت سیزدهم در موضوع واکسیناسیون، این‌گونه به نظر می‌آید که شرایط عمومی جامعه و کشور از حیث سلامت، معیشت و اقتصاد در وضعیت بهتری قرار خواهد گرفت و جلوی تبعات پرهزینه کرونا گرفته خواهد شد. 2- ثبات سیاسی و تمرکز بر مسائل اقتصادی و شعار سال؛ جامعه ایرانی از عدم ثبات و آرامش سیاسی و مناقشات گوناگون داخلی لطمات فراوانی دیده است. اختلاف‌ سلایق امری طبیعی و گاهی اوقات لازم نیز است؛ اما دعواهای بی‌حاصل گره‌ای از کار مردم‌ نمی‌گشاید. دولت جدید و مشخصاً رئیس‌جمهور نشان داده که نمی‌خواهد به مانند برخی مسئولین در گذشته، خود بخشی از مسئله باشد و جای مسائل اصلی را با حاشیه‌ها عوض کند. نقطه تمرکز دولت جدید از آن حیث که هم‌افزایی بین قوا و سایر نهادهای کشور است و ازاین‌جهت که پرداختن به حل مسائل اقتصادی و تولید را در اولویت قرار داده و اقتصاد را معطل متغیرهای خارجی نکرده است، گامی صحیح و اصولی به‌حساب می‌آید. 3- ظرفیت‌سازی‌های همسایگی؛ باور ایجادشده در کشور به الزامات نظریه همسایگی و گسترش مناسبات اقتصادی با دولت‌های مجاور و بهره‌گیری از ظرفیت‌های همسایگان رویکرد راهبردی و تعیین‌کننده محسوب می‌شود که پیگیری و استمرار آن در جهت تأمین منافع ملی است. 4- توازن‌گرایی در سیاست‌ها و روابط خارجی؛ تنظیم مناسبات و سیاست خارجی بر اساس توازن‌گرایی و توجه بیشتر به سیاست نگاه به شرق موضوعی است که می‌تواند برای اقتصاد کشور سودمند باشد. تبدیل توافقات راهبردی با برخی کشورها به قراردادهای تجاری و اقتصادی و درنهایت اجرایی کردن آن‌ها بی‌تردید به نفع کشور تمام خواهد شد.

نکته پایانی: در یک نگاه کلی، سال 1401 می‌تواند برای کشور سال اتفاقات مثبت و خروج از برخی مشکلاتی باشد که چندین سال مردم را از لحاظ معیشتی در تنگنا قرار داده است؛ اما همه این‌ها مستلزم برنامه‌ریزی و اتخاذ رویکردهای کارشناسانه است که مجموعه ارکان مختلف کشور مخصوصاً دولت سیزدهم بایستی در پیش بگیرند. (نویسنده: عزیز غضنفری)

▼گزارش روز                          

تولید دانش‌بنیان

رهبر انقلاب به سیاق هرساله، شعاری برای همگرایی و هم‌افزایی سیاست‌های کلی کشور تعیین می‌نمایند. چنانچه معظم اله نیز فرمودند این نام‌گذاری، صرف عنوان نیست، بلکه مسئولین باید اهتمام ورزند تا حرکت کلی حاکمیت و دولت پیرامون اجرای شعار سال باشد. ایشان برای شعار امسال بر وجه دیگری از بخش تولید در اقتصاد تأکید فرمودند و عنوان «تولید دانش‌بنیان و اشتغال‌زا» را برگزیدند.

گزاره‌های خبری: 1- تمرکز بر کلیدواژه تولید در میان اسامی انتخاب‌شده، با ۶ بار تکرار، بیشترین سهم را در انتخاب شعار سال داشته است. تأکید معظم له بر این کلیدواژه به این دلیل است که تولید به‌مثابه لوکوموتیو قطار اقتصاد است که وقتی به حرکت بیفتد، تمام اجزای اقتصاد را راه می‌اندازد. از طرفی یکی از اصلی‌ترین اقدامات زمینه‌ساز رونق تولید، دانش‌بنیان کردن اقتصاد است. لذا تولیدکننده باید خود را ملزم به کسب دانش و تحقیق کند، نه سوله داری و کارخانه گردانی. 2- در حال حاضر تقریباً ۷۰۰۰ شرکت دانش‌بنیان در کشور وجود دارد که درآمد این شرکت‌ها تنها ۲ درصد تولید ناخالص را به خود اختصاص می‌دهد. از طرفی بر اساس سیاست‌های کلی علم و فناوری در افق ۱۴۰۴، سهم تعیین‌شده تولید ناخالص داخلی از فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ۵۰ درصد تعیین شده است. مشخص است که برای رسیدن به این هدف‌گذاری باید تلاش‌ها را مضاعف کرد. 3- ایران رتبه شصتم در شاخص جهانی نوآوری (GLL) را دارد. داده‌ها و آمارهای این شاخص نشان می‌دهد، ایران در شاخص‌های ورودی (موارد زمینه‌ساز تولید دانش) با مشکل روبرو است؛ اما باوجود همین کاستی‌ها، خروجی‌های خلاقانه و نوآورانه به نسبت سرمایه‌گذاری‌ها بسیار بیشتر است که نشان از ذهن خلاق و توان بالای کشور در این زمینه دارد. برای رفع این کاستی‌ها، مجلس قانون جهش تولید دانش‌بنیان را تصویب کرده که برآوردها نشان می‌دهد، در صورت اجرا شدن آن، بسیاری از مشکلات این حوزه مرتفع می‌شود. 4- اقتصاد ایران همچنان تک‌محصولی بوده و بخش قابل‌توجهی از درآمد دولت در سال‌ها و دهه‌های اخیر متکی به نفت بوده است؛ برای مثال وابستگی بودجه ۱۴۰۱ به نفت ۳۹ درصد است. مهم است که بدانیم اصلی‌ترین جایگزین برای خروج از اقتصاد تک‌محصولی، اتکا بر شرکت‌های دانش‌بنیان است. همچنین شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند هم‌زمان زمینه تولید و اشتغال پایدار را ایجاد نمایند.

گزاره تحلیلی: ظرفیت‌های اقتصادی در اکثر بخش‌های کشور تا اندازه زیادی بکر و دست‌نخورده است و می‌توان گفت ایران از معدود کشورهایی است که ظرفیت‌های بالقوه زیادی دارد و هم‌زمان با مشکلات عدیده‌ای در حوزه‌های مختلف مثل کشاورزی، آب، خودرو و ... مواجه است. بالفعل نمودن این ظرفیت‌ها و حل این مشکلات تنها وابسته به رونق شرکت‌های دانش‌بنیان است. از طرفی رکن اصلی اقتصاد مقاومتی، شرکت‌های دانش‌بنیان هستند که یکی از راهکارهای اساسی خودکفایی پایدار در محصولات استراتژیک به‌حساب می‌روند. علاوه بر این، محصولات دانش‌بنیان به دلیل جذابیت در بازارهای جهانی، مشتریان زیادی دارند و به‌راحتی قابل تحریم نیستند. (نویسنده: علی محمدی)

▼خبر ویژه          

اذعان رژیم صهیونیستی به ناتوانی در برابر عملیات شهادت‌طلبانه

وزیر جنگ رژیم صهیونیستی گفت: «‌سخت است بتوان فردی را که در یک لحظه سلاح سرد به دست می‌گیرد و تصمیم به اجرای عملیات مقاومتی می‌گیرد، شناسایی کرد. ‌نظامیان هرماه ده‌ها عملیات را خنثی می‌کنند. اسرائیل روزهایی سخت و تراژیک را پشت‌ سر می‌گذارد. ‌روزهای بسیار سختی در پیش است و نهادهای امنیتی اسرائیلی باید با هم برای خنثی‌کردن عملیات‌های آتی همکاری کنند».

▼ اخبار

نگرانی اندیشکده آمریکایی از بازوی جدید جبهه مقاومت

مؤسسه امریکن انترپرایز در گزارشی به قلم کاترین زیمرمن، عضو ارشد این اندیشکده نوشت: «حوثی‌های یمن بخشی از ائتلاف غیررسمی به رهبری ایران هستند که به محور مقاومت مشهور است و تهدیدی فزاینده برای امنیت منطقه‌ای در خاورمیانه محسوب می‌شوند. آمریکا حوثی‌ها را محصول جنگ یمن می‌داند -یک جنبش محلی یمنی با اهداف محلی یا به تعبیر دیگر، یک گروه نیابتی یمنی تحت فرماندهی مطلق ایران. در عوض، حوثی‌ها استقلال خود را حفظ کرده‌اند و هم‌زمان در شبکه عاملان دولتی و غیردولتی ایران برای مقابله با نفوذ غرب در خاورمیانه ادغام شده‌اند. روابط حوثی‌ها با ایران و دیگر اعضای محور در هشت سال گذشته جنگ یمن به‌شدت تقویت شده و توانمندی‌های ایران که به دست حوثی‌ها رسیده‌اند جنگ را به فراتر از مرزهای یمن رسانده‌اند. رهبران حوثی انقلاب اسلامی ایران را به‌عنوان الگو می‌بینند و ایده‌ها تجدیدنظرطلبانه و تلاش‌های ایران برای تغییر نظم منطقه‌ای با نظرات آن‌ها مشابه است. تهدید تحریم‌های آمریکا برای جلوگیری از تعمیق روابط حوثی‌ها با شبکه ایران ناکافی بوده‌اند. تأکید بر دیپلماسی آمریکایی که در سال اول دولت بایدن رخ داد، به همراه تغییر رویکرد آمریکا در خاورمیانه، به همان اندازه دردسرساز بود. منافع حوثی‌ها عمیقاً به منافع محور مقاومت گره خورده است و بعید است سیاست جدا کردن آن‌ها از ایران موفق شود. آمریکا برای حفاظت از منافع خود در خاورمیانه باید رویکرد خود را بر اساس این واقعیت جدید تغییر دهد که حوثی‌ها بخشی از محور مقاومت هستند».

تفاوت نگاه آمریکا با رژیم صهیونیستی درباره ایران!

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا درباره آخرین وضعیت مذاکرات وین و نظر دولت امریکا دراین‌باره گفت: «در هفته‌های اخیر به پیشرفت‌هایی در مذاکرات دست یافته‌ایم. چند مسئله محدود حل‌نشده وجود دارد. ما خواهان راهبردی هستیم که نتیجه‌بخش و مؤثر باشد. ما با متحدان اسرائیلی خود دچار اختلافات تاکتیکی هستیم؛ اما آنچه وجود ندارد اختلاف در سطوح راهبردی است». پرواضح است که نگاه راهبردی رژیم صهیونیستی نسبت به ایران، حذف آن از منطقه و یا حداقل تضعیف قدرت آن است؛ آمریکا در این سطح راهبردی، تفاوت نگاهی با رژیم صهیونیستی ندارد. درواقع نقطه پایانی این دو نسبت به ایران یکی است، فقط مسیر و نوع بازی متفاوت است! این نگاه خصومت‌آمیز به ایران در حالی است که به اذعان تحلیلگران غربی، ایران همچنان در حال افزایش قدرت منطقه‌ای خود بوده و این آمریکا است که روزبه‌روز در حال افول قدرت در منطقه غرب آسیاست. در همین زمینه، روزنامه‌نگار آمریکایی در «واشنگتن‌پست» می‌نویسد: «بازنشستگی ژنرال مکنزی، فرمانده سنتکام فرصتی برای تأمل در مورد کاهش قدرت آمریکا در خاورمیانه است. مکنزی در مأموریت مهار ایران در منطقه ناکام ماند و ایران همچون سه سال پیش همچنان اولویت نخست و تهدید جدی سنتکام در منطقه باقی مانده است. مکنزی خود معتقد است که درس پایدار دوران مأموریت او برای منطقه این است که "ایران سر جایش هست و جایی نمی‌رود". مکنزی یکی از شاهین‌های پنتاگون علیه ایران بوده است؛ اما او گفت که وقتی مسئولیت را تحویل می‌دهد، متقاعد شده است که آمریکا باید در آینده با حضور ایران در منطقه به یک سازگاری دست یابد».

نخست‌وزیر سابق قطر: غربی‌ها به وقتش فراموشمان می‌کنند!

«حمد بن جاسم آل ثانی» وزیر خارجه و نخست‌وزیر پیشین قطر در پیامی به بحران انرژی به وجود آمده در پی جنگ روسیه و اوکراین و نیاز شدید کشورهای اروپایی به نفت کشورهای خاورمیانه، اخیراً طی توئیتی نوشت: «ما با تجربیاتی که داشتیم، می‌دانیم غرب کشورهای ما را فراموش می‌کند؛ نه با ما بر اساس برابری و نه بر اساس منافع مشترک تعامل می‌کند و تنها زمانی که نیاز مبرم دارد، به یاد ما می‌افتد. گویی که کشورهای ما خزانه‌ای هستند که زمان سختی آن را باز می‌کنند». وی همچنین اظهار داشت: «غرب و بالأخص کشورهای اروپایی به نفت و انرژی  به‌خصوص از منطقه ما و کشورهای عضو شورای همکاری نیاز مبرم دارند. کشورهای ما در طول بیش از ۳۰ سال بحث و گفت‌و‌گو تلاش کرده‌اند توافقی برای تجارت آزاد با کشورهای اروپایی امضاء کنند؛ اما این به علت تعلل و مانع‌تراشی طرف اروپایی که نمی‌خواهد به منافعش لطمه‌ای وارد شود، منعقد نشد».

اخبار کوتاه

◄ بهار قرآن در حسینیه امام خمینی (ره)/ ‌مطابق رسم سالیان گذشته، محفل انس با قرآن کریم، امروز و در نخستین روز از ماه مبارک رمضان در حضور رهبر انقلاب اسلامی با قرائت جمعی از قاریان ممتاز کشور، با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی در حسینیه امام خمینی(ره) برگزار می‌شود. این مراسم به‌صورت زنده و مستقیم از رسانه KHAMENEI.IR و شبکه‌های صداوسیما پخش خواهد شد.

◄ رئیسی: دولت از گذشته عبرت بگیرد!/ رئیس‌جمهور گفت: «‌وظیفه جدی نهادها و دستگاه‌های دولت سیزدهم است با نگاه به گذشته عبرت اندوزی کرده و با نگاه به آینده، برای پیشبرد اهداف برنامه‎ریزی کنند.‌ما از فرودگاه مستقیم به کارخانه و پروژه‎های نیمه‌تمام برای حل مشکلات می‎رویم و سفرهای دولت از اقدامی تشریفاتی به سفرهای کاری تبدیل شده است، روش دولت پرهیز از تشریفات است».

◄ ایران؛ رتبه اول ذخایر نفت و گاز در جهان/ مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران با بیان اینکه ایران دارای ثروت عظیم زیرزمینی شامل ذخایر نفت و گاز و میعانات گازی است، گفت: «از نظر نفت و گاز در رتبه نخست جهان قرار داریم و این اقتدار اقتصادی و جزو مؤلفه‌های قدرت و اقتدار اقتصادی کشورمان است». خجسته مهر اضافه کرد: «با این شرایطی که داریم و با این شیوه‌ای که در حال تولید هستیم حداقل یک قرن دیگر می‌توانیم نفت و گاز را تولید کنیم».

◄ عمران‌خان: آمریکا می‌خواهد دولتم را ساقط کند/ ‌نخست‌وزیر پاکستان پنجشنبه هفته پیش در سخنرانی زنده تلویزیونی گفت: «طرح عدم اعتماد به نخست ‌وزیر در پارلمان نتیجه دخالت عوامل خارجی است. ‌در مقابل مردم می‌گویم که نامه تهدید‌آمیز از آمریکا دریافت کرده‌ام. آمریکا مرا تهدید کرده که دولتم را ساقط می‌کند، چون با درخواست ایجاد پایگاه نظامی در خاکمان مخالفت کرده‌ام». بعد از این سخنان، دو روز پیش بسیاری در شهرهای مختلف پاکستان پس از اقامه نماز جمعه به خیابان‌ها آمدند و علیه آمریکا و در حمایت از عمران‌خان شعار دادند. امروز جلسه رأی‌گیری برای عدم اعتماد به نخست‌وزیر برگزار می‌شود.

◄ ترکیه پرونده خاشقچی را بست!/ دادستانی استانبول دو روز پیش اعلام کرد که تصمیم به انتقال پرونده قتل «جمال خاشقچی» به دادستانی عربستان گرفته است. ترکیه ۲۶ سعودی مظنون به نقش داشتن در این قتل وحشیانه را به‌صورت غیابی محاکمه کرده، اما دادستان ترکیه در استانبول به بهانه این‌که مظنونان این پرونده از دسترس آن‌ها دور هستند، اعلام کرد که پرونده باید به عربستان منتقل شود. پرونده خاشقچی یکی از اصلی‌ترین موانع عادی‌سازی روابط ترکیه با عربستان بوده است. عفو بین‌الملل از آنکارا خواسته تا اجازه ندهد برای اصلاح روابطش با ریاض، بر یک قتل سرپوش بگذارد.

منبع: سایت بصیرت