پایگاه بصیرت

نشریه اخبار و تحلیل‌ها word

نشریه اخبار و تحلیل‌ها pdf

▼حرف روز     

در این شرایط اقتصادی چه نیازی به فضا داریم؟!

ایران با سرعت ۷ کیلومتر بر ثانیه یک دستاورد موفق دیگر را در حرکت به سمت فضا به ثبت رساند. روز پنجشنبه (۹ دی‌ماه) ماهواره‌بر سیمرغ برای نخستین بار ۳ محموله تحقیقاتی را به‌صورت هم‌زمان به ارتفاع ۴۷۰ کیلومتری و با سرعت ۷۳۵۰ متر بر ثانیه به فضا پرتاب کرد.

نکات تحلیلی: در این روزها که مشکلات اقتصادی در کشور بسیار برجسته می‌شود، بسیاری از پیشرفت‌های علمی کشور نادیده گرفته می‌شود و یا در مورد آن به جوسازی رسانه‌ای پرداخته می‌شود، برای همین لازم است که نسبت پیشرفت در عرصه فضا با پیشرفت اقتصادی و حتی علمی کشورمان تبیین گردد: 1- امریکا در سال 1961 و در بدترین شرایط اقتصادی، هیجده و نیم میلیارد دلار در صنعت فضایی سرمایه‌گذاری کرد و اکنون هم اولین کشور در عرصه سرمایه‌گذاری در فضا است. آمریکا در حال حاضر سالانه حدود هشت میلیارد دلار صرف مأموریت‌های فضایی می‌کند که این رقم در طول ۵۰ سال گذشته به بیش از ۴۸۰ میلیارد دلار رسیده است. 2- در سال‌های گذشته به‌واسطه تحریم، ماهواره‌ها از مناطق ممنوعه فعالیت ایران بودند و حتی در دولت سابق بودجه این بخش به شکل محسوسی کاهش یافت، این در حالی است که ارزش تصاویر ماهواره‌ای 30 برابر هزینه اولیه آن است؛ البته این رقم در شرایط غیرتحریم برآورد می‌شود؛ در شرایط تحریم رقم‌ها چند برابر محاسبه می‌شود. 3- ماهواره یکی از صنعت‌های برتر است و موفقیت‌های بزرگ در حوزه‌های نظامی، مخابراتی، ارتباطی حتی کشاورزی و صنعتی وابسته به آن است. اهمیت حضور در این فضا به‌گونه‌ای است که اگر در آینده کشوری در فضا حضور نداشته باشد، نمی‌تواند در زمینه‌های حمل‌ونقل، اکتشافات معدنی، کشاورزی، آب و حتی امنیت ملی حرفی برای گفتن داشته باشد. 4- ایران در ۱۰ سال گذشته توانسته است به چرخه کامل فناوری فضایی دست پیدا کند که شامل ساخت ماهواره، پایگاه پرتاب و پرتابگر، ایستگاه دریافت، کنترل و داده می‌شود.

نکته راهبردی: متخصصان کشورمان در تلاش برای دستیابی به مدار ۳۶ هزار کیلومتری و ارسال اولین کپسول حامل انسان تا سال ۱۴۰۴ به فضا هستند و تا پایان سال جاری سند جامع توسعه هوافضای کشور هم به تصویب خواهد رسید و دیگر مانند گذشته شاهد تحت تأثیر فشارهای غرب قرار گرفتن برای متوقف کردن پیشرفت‌های فضایی را نخواهیم بود. این نکته را باید توجه داشته باشیم که واقعاً کشور با سختی‌ها و مرارت‌ها و در شرایط تحریمی به این نقطه رسیده که در ردیف ۹ کشور فضایی جهان، رتبه نخست منطقه، ساخت بیش از ۹۰ درصد قطعات ماهواره در داخل و پایگاه فضایی کاملاً بومی است. (نویسنده: فرهاد مهدوی)

▼گزارش روز                              

تعامل راهبردی!

«علی باقری» مذاکره‌کننده ارشد کشورمان در وین روز پنجشنبه عنوان کرد که مذاکرات چند روز اخیر (دور هشتم) مثبت بوده است. همچنین اولیانوف، نماینده روسیه در توئیتی نوشت: «از اوایل سال آینده توافق حاصل می‌شود. من از صمیم قلب آرزو می‌کنم همه شرکت‌کنندگان در گفتگوهای وین و همه حامیان توافق هسته‌ای در سراسر جهان شاهد بازیابی کامل برجام در اوایل سال آینده باشند».

گزاره‌های تحلیلی: در کنار داشتن دست برتر و هم‌زمان ابتکار عمل ایران در دور هفتم و هشتم مذاکرات هسته‌ای با ۱+۴، ازجمله عامل مؤثری که به‌عنوان پیش‌برنده گفتگوها محسوب می‌شود، حمایت دو بازیگر فعال حاضر در وین از مواضع اصولی تیم مذاکره‌کننده کشورمان، قبل و حین مذاکره است؛ روسیه و چین علی‌رغم ادوار گذشته مذاکرات که همواره نگاه محتاطانه‌ای به مسئله و مناقشه هسته‌ای ایران با غرب داشتند، در این دور با رویکردی همسو و نقشی حمایتی و هم‌زمان فعال نسبت به مواضع اصولی جمهوری اسلامی وارد مذاکرات شده‌اند. این تغییر محسوس قطعاً اتفاقی نیست و محصول یک برآورد، محاسبه ذهنی و ادراک جدید نسبت به ایران است. یقیناً بخشی از این رویکرد نتیجه تغییر بنیادین در سیاست خارجی جمهوری اسلامی و نگاه راهبردی به شرق به‌ویژه نسبت به چین و روسیه بوده که در دولت سیزدهم شکل عملیاتی به خود گرفته است. مقامات روسیه و چین اکنون به این جمع‌بندی رسیده‌اند که می‌توانند روی ایران به‌عنوان یک شریک راهبردی و البته قابل‌اتکا حساب باز کنند. نحوه مواجهه مقامات کنونی جمهوری اسلامی نسبت به برجام، قرائتی از چسبندگی و گره‌زدگی سیاست داخلی و خارجی خود به آن را ندارد؛ سیاست ورزی دولت گذشته که متمرکز بر برجام بود و در این خصوص مذبذبانه با شرق برخورد می‌شد، اکنون دچار دگرگونی شده و دیگر پیام متعارضی از ناحیه ایران در مواجهه با شرق و بازیگران مهم آن داده نمی‌شود. بخش مهم ماجرا این است که اگر در ذهن مقامات روسیه و چین در گذشته این تلقی شکل گرفته بود که جمهوری اسلامی صرفاً می‌خواهد با نگاه تاکتیکی از ظرفیت آنان برای ایجاد موازنه و فشار بر طرف‌های مدعی خود در موضوع هسته‌ای استفاده کند، اکنون این محاسبه ذهنی تغییر کرده و این شائبه با جدیت ایران نسبت به تعامل با شرق به‌ویژه چین و روسیه، برطرف شده است. نکته مهم دیگر این است که ایجاد همگرایی و تعاملات در شرق نسبت به موضوعات مختلف می‌تواند ابزار و روشی برای مهار غرب و به‌ویژه آمریکا در نظام بین‌الملل باشد. در حال حاضر روسیه و چین بدشان نمی‌آید از طریق ایجاد همگرایی نسبت به برجام و همکاری با جمهوری اسلامی، طرف غربی و آمریکا را در موضع ضعف قرار دهند.

جمع‌بندی: شراکت راهبردی در عرصه نظام بین‌الملل امری رایج و از عوامل پیش‌برنده و از الزامات تأمین منافع ملی بازیگران فعال در این حوزه است. جمهوری اسلامی در گذشته به‌خوبی از این ظرفیت برای تأمین منافع خود در نظام بین‌الملل و حل‌وفصل چالش‌هایی نظیر موضوع هسته‌ای استفاده نکرده است. اکنون فرصت خوبی بدست آمده تا در کنار حضور فعال، مقتدرانه و منطقی در نظام بین‌الملل، از طریق ظرفیت تعامل و شراکت راهبردی بلندمدت با چین و روسیه و از طریق جایگاه بین‌المللی آن‌ها، به پرونده چالش‌برانگیز هسته‌ای فیصله دهد. (نویسنده: احمد بنافی)

▼خبر ویژه                   

نحوه مذاکره با غرب از زبان آیت‌الله جوادی آملی

مرجع تقلید شیعیان در دیدار با رئیس‌جمهور گفت: «ما هرگز در را به روی خود نمی‌بندیم، ما با کسی قهر نیستیم و با همه کشورها تعامل می‌کنیم. آن‌ها نیز باید مؤدب باشند و ادب را در مقابل ما رعایت کنند، اما ما پس از دست دادن با آن‌ها، باید انگشتان خود را بشماریم، این معنای استقلال است».

▼ اخبار

عقب‌نشینی از تهدیدهای توخالی!

نشریه صهیونیستی دبکافایل نوشت: «تهدید نظامی اسرائیل برای از بین بردن برنامه اتمی ایران توخالی است. تومر بار، فرمانده جدید نیروی هوایی گفت که اسرائیل فردا می‌تواند با موفقیت به برنامه اتمی ایران ضربه بزند، اما باید گفت که از بین بردن کل برنامه اتمی ایران فراتر از توان نظامی اسرائیل است و بدون حضور آمریکایی‌ها، خسارت وارده محدود خواهد بود. مذاکرات اخیر جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا، نتوانست شکاف‌های بین واشنگتن و تلاویو را در مورد نحوه رسیدگی به وظیفه جلوگیری از یک ایران مجهز به سلاح هسته‌ای پر کند. نفتالی بنت و بنی گانتز بعداً پیامی خوش‌بینانه منتشر کردند و مدعی شدند که شکاف‌ها با دولت بایدن برطرف شده است؛ اما آن پیام به دور از واقعیت بود. پیام‌های متناقضی که از سوی سیاسیون و نظامیان اسرائیل می‌آید نشان می‌دهد که آن‌ها همچنان برای پذیرش این واقعیت مشکل دارند که اگر اسرائیل تصمیم به عملیات علیه ایران بگیرد، خود را به‌تنهایی در حال جنگ خواهد دید». ارتش رژیم صهیونیستی نیز در گزارش اخیر خود آورد: «عواقب اقدام نظامی علیه ایران دشوار است. در صورت حمله، دوری از حملات حزب‌الله لبنان یا حماس علیه اسراییل آغاز می‌شود. ایرانی‌ها زرادخانه موشک‌های دوربرد خود را به‌طور چشمگیری تقویت کرده‌اند و می‌توانند به‌راحتی هر هدفی را در اسراییل بزنند». یکی از وزرای پيشين رژیم صهیونیستی نیز اعلام کرد: «وقتی می‌دانیم تحمل دریافت روزانه ۱۰۰۰ موشک را نداریم، بهتر است در رابطه با ایران سرمان به کار خودمان باشد».

تعهد جدید دولت؛ گرانی و تورم در آینده نزدیک متوقف می‌َشود

رئیس‌جمهور در سفر استانی خود به شهر مقدس قم، با حضرات آیات مکارم شیرازی، نوری همدانی، علوی گرگانی، سبحانی و جوادی آملی دیدار و گفت‌وگو کرد. دغدغه مشترک مراجع عظام تقلید مسئله اقتصاد کشور و توجه ویژه به وضع معیشت مردم بود. رئیسی در دیدار با آیت‌الله نوری همدانی، در پاسخ به این دغدغه به‌حق، ابراز داشت: «گرانی و تورم به‌زودی متوقف می‌شود. گرانی‌های اخیر نتیجه تصمیمات نادرست گذشته است و آثار تصمیمات ما در ماه‌های آینده روشن می‌شود. دولت سیزدهم برای کنترل تورم اقداماتی انجام داده و همچنین برخی فعالیت‌های تورم‌زا را متوقف کرده و بر اساس همین تصمیم‌ها شاهد روند کاهشی تورم هستیم». رئیس‌جمهور در دیدار با آیت‌الله‌العظمی مکارم شیرازی نیز گفت: «دولت در دو جبهه خنثی‌سازی و رفع تحریم‌ها فعالیت می‌کند و با فعال‌سازی ظرفیت‌های کشور، امکان رسیدن به رشد اقتصادی ۸ درصد وجود دارد. بعضی از شرکت‌های دولتی خود باعث گرانی هستند، البته برخی از کاسبان نااهل نیز به گرانی دامن می‌زنند». وزیر اقتصاد نیز در ‌نشستی با اساتید و پژوهشگران اقتصاد اسلامی قم از آشکار شدن نتایج اقدامات دولت در ماه‌های آینده خبر داد و گفت: «بخش قابل‌توجهی از اقتصاد ایران در حالت انتظار و انفعال بوده که ما به دنبال فعال‌سازی این بخش هستیم. در حال تلاشیم تا مشکلات را رفع کنیم. حرکت نقطه‌ای قیمت‌ها به ثبات نزدیک می‌شود».

وقتی ادبیات دنیا با ایران تغییر کرد!

«محمد اسلامی» رئیس سازمان انرژی اتمی در خصوص فعالیت‌های فضایی کشورمان و نگاه کشورهای دیگر به ایران در حوزه گفت: «وقتی کار را شروع کردیم و برنامه را پیش بردیم، طبیعی بود که هیچ کشوری با ما همکاری نکند و همکاری نمی‌کردند. زمانی که ما در سال ۱۳۸۸ موفق شدیم ماهواره امید را در فضا قرار دهیم، به صورتی باورنکردنی ادبیات دنیا با ما تغییر کرد. برای ورود به باشگاه فضایی به ما خوش‌آمد گفتند و حیرت‌زده بودند. زمانی که این اتفاق افتاد، من معاون وزیر دفاع بودم و در سفری که به یکی از کشورهای شرق آسیا داشتم، یکی از مقامات عالی‌رتبه این کشور گفت: "ما واقعاً متحیریم. شما در تحریم و این‌همه مزاحمتی که برایتان وجود دارد، الآن در فضا هستید و ماهواره‌تان را به فضا فرستادید؛ اما ما با چند صد میلیون دلار و پشتوانه آمریکا هنوز نتوانستیم به این مرحله برسیم". متأسفانه اگر برخلاف منویات رهبر معظم انقلاب اسلامی، نوسانات و بی‌مهری‌هایی نسبت به فناوری‌های سطح بالا و فضایی در کشور انجام نمی‌شد و برخی افراد با نادانی به این حوزه‌ها ضربه نمی‌زدند، امروز در علوم و فناوری فضایی خیلی جلوتر بودیم و پیشرفت بیشتری کرده بودیم».

‌اخبار کوتاه

◄ حذف یک قانون رانتی در شورای عالی انقلاب فرهنگی!/ «عاملی» دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در مصاحبه‌ای با اشاره به مصوبه این شورا در خصوص سپردن اختیار تصمیم‌گیری در این خصوص به وزارت بهداشت و وزارت علوم گفت: «این مصوبه سال گذشته لغو شد و این سهمیه متوقف شده است. از آغاز این اقدام به‌عنوان یک سهمیه نبود بلکه یک امکان مازادی بود که موجب جابجایی فرزندان اساتید از دانشگاه مبدأ به دانشگاه محل تدریس پدر یا مادر عضو هیئت‌علمی می‌شد و امکان تغییر رشته هم در آن پیش بینی شده بود؛ که اکنون هر دو امکان لغو شده است».

◄ شاخ‌وشانه کشیدن دو رئیس‌جمهور!/ در تماس تلفنی دو رئیس‌جمهور آمریکا و روسیه، «بایدن»، روسیه را به تحریم‌های گسترده‌ای در خصوص اقدامات مرزی با اوکراین تهدید کرد. پوتین نیز در هشدار به بایدن، گفت: «اعمال تحریم علیه روسیه ممکن است به فروپاشی کامل روابط میان واشنگتن و مسکو منجر شود. روسیه در صورت مستقر شدن تسلیحات تهاجمی در نزدیکی مرزهایش، مانند آمریکا رفتار خواهد کرد». پوتین در این گفتگو، تعهد کتبی نپیوستن اوکراین به ناتو و استقرار نیافتن تجهیزات نظامی ناتو در کشورهای شوروی سابق را خواستار شد.

◄ طرح ملی مسکن؛ قسطی شدن تسهیلات و ثبت‌نام 25 ساله‌ها/ وزیر راه و شهرسازی گفت: «در حال توافق با سازمان مدیریت و بانک مرکزی هستیم تا اقساط ‌طرح ملی مسکن به‌صورت پلکانی تعیین شود. زمین‌ها به شکل اجاره ۹۹ ساله در اختیار مردم قرار می‌گیرد. زمان بازپرداخت اقساط ۲۰ ساله است». معاون مسکن و ساختمان وزیر راه نیز اعلام کرد: «حدود ۵۰۰ هزار متقاضی نهضت ملی مسکن پالایش شده‌اند. بیش از ۱۲ میلیون جوان کشور در آستانه ازدواج بوده و نیاز به مسکن دارند. در این راستا از ۱۵ دی امکان ثبت‌نام افراد مجرد بالای ۲۵ سال (آقایان) در نهضت ملی مسکن فراهم می‌شود».

◄ مستند «قاسم» در ۱۱۰ سینمای کشور اکران می‌شود/ سازمان سینمایی با نمایش گسترده مستند «قاسم» هم‌زمان با دومین سالگرد شهادت حاج قاسم سلیمانی در سینماهای کشور (۱۱۰ سینما) به این شهید بزرگوار ادای احترام می‌کند. قرار است این فیلم مستند روز دوشنبه ۱۳ دی در سینماهای سراسر ایران به‌صورت رایگان نمایش داده می‌شود.

◄ طلب ۷ میلیارد دلاری ایران از عراق!/ رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق اعلام کرد: «بخش خصوصی ایران در موضوع وصول مطالبات از عراق، مشکلی ندارد و وصول مطالبات این بخش با روش‌های مختلف انجام می‌شود. ما با عراق به‌طور مستمر یک حساب جاری داریم، یعنی به‌صورت مداوم انرژی ازجمله گاز به عراق صادر می‌کنیم و به‌صورت مستمر پول خود را به اشکال مختلف دریافت می‌کنیم و به‌طور متوسط مطالبات ما از عراق ۵ تا ۷ میلیارد دلار است».

منبع: سایت بصیرت