طبق یک آمار نه‌چندان جدید 120 تا 130 خبرگزاری در جهان داریم به‌ظاهر تقریباً همه می‌توانند حرف بزنند اما غیر از خندیدن چه‌کاری می‌شود کرد وقتی بفهمید که از میان این 120 خبرگزاری، چهار یا پنج خبرگزاری مثل یونایتدپرس و آسوشیتدپرس (آمریکایی) رویترز (انگلیسی) و فرانس‌پرس (فرانسوی) بیش از 90 درصد از خبرهای جهان را تأمین می‌کنند؛ خبرهایی که در تمام دنیا در شبکه‌های تلویزیون و روزنامه‌ها و هفته‌نامه‌ها و سایت‌ها پخش می‌شوند.

این چند خبرگزاری هرروز بیشتر از سی‌ میلیون واژه خبر تولید می‌کنند. جمعیت‌شناس‌ها می‌گویند جهان‌سومی‌ها بیش از سه‌چهارم جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند؛ البته اصلاً اهمیت ندارد! آن‌ها فقط یک‌چهارم درصد مردم کره زمین هستند! چون خبرگزاری‌ها فقط 4/1 درصد خبرهایشان را به جهان سوم اختصاص می‌دهند. خبرگزاری‌ها هرگز از «بایدها» صحبت نمی‌کنند. آن‌ها فقط از «هست‌ها» حرف می‌زنند و در بیشتر مواقع هم حتی نیازی به دروغ گفتن ندارند فقط صبر می‌کنند تا بعد از سال‌ها از پشت چند میلیون «هست» «باید»های هولناک بیرون بیایند. دیگر نیازی به پادشاهان مستبد و حکمرانان نیست که برای مردم باید و نباید بگذارند. رسانه‌ها با هست‌هایشان سلطنت می‌کنند.

بچه‌های سیاه‌پوست آفریقایی را تصور کنید که در خیابان‌های خاکی و داغ شهرهایشان بزرگ می‌شوند و فیلم می‌بینند، روزنامه می‌خوانند... بیشتر اوقات هم خبرهایی را می‌خوانند که در دنیای شمال اتفاق می‌افتد اتفاقاتی را که حتی هیچ‌کس نگفته است که خوب است. بچه‌ها بزرگ می‌شوند درحالی‌که شمالی‌ها را می‌بینند که را ه می‌روند، شمالی‌ها را می‌بینند که دعوا می‌کنند، شمالی‌ها را می‌بینند که غذا می‌خورند که ازدواج می‌کنند و... وقتی بچه‌های آفریقایی دیگر بچه نیستند، خیلی خوب می‌دانند که چه‌کار «باید» بکنند. هست‌های همه این سال‌ها کار خودش را کرده است.

پاپ «ژان پل دوم» همان پیرمرد ریزه‌میزه‌ای که چند سال پیش در واتیکان درگذشت، یک جایی گفته بود «اگر مسیح امروز برمی‌گشت و می‌خواست از شغل‌های دنیا یکی را انتخاب کند، رئیس آسوشیتدپرس می‌شد!»

خب حالا در سایه پادشاهی مرموز و نامرئی رسانه‌ها در مبل‌هایمان فرومی‌رویم با کاسه چیپسی در دست، بی‌خیال از همه‌چیز به صفحه جادویی روبه‌رو زل می‌زنیم؛ «بزرگ‌ترین فریب شیطان این بود که توانست این باور را به وجود بیاورد که وجود ندارد».

منبع ماهنامه همشهری جوان، ش 315، 4/4/90، با اندکی تلخیص.

بهرام اسدی