چای سرد شد، اما هنوز دم در، در حال صحبت کردن است. مادرم آمد با کیسه‌های لباس مردانه‌ای که می‌کشید روی زمین و سمت اتاق. «محصول تولیدی آقا و خانم فلانی است که ورشکست شده‌اند، بهشان گفتم خوب بدوزید، ما برایتان می‌فروشیم.»

دقایقی بعد، غذا هم از دهن افتاد! دوباره مادرم با یک زنبیل بزرگ پر از قوطی‌های کوچک روغن، داخل خانه شد و در را بست. این‌بار الهام‌خانم گفته بود: چیز دیگری بلد نیستم درست کنم. مادرم هم دلداری‌اش داده بود که«همین هم خیلی هم خوب است فقط خواصش را بنویس و بیاور.»

یک روز هم نمی‌شود اقامت ما در مشهد، اما آن‌قدر کسی یه تک‌پا می‌آید و می‌رود که کلی دیدار، تازه می‌کنیم.

آخر شب، سررسید مادر را برداشتم. دیدم ده‌ها غرفه خانگی ازشان جنس سالم برای فروش می‌برند، و خیلی‌ها هم تولیدکننده شد‌ه‌اند.

علی‌اکبر، پسرم خوابیده بود و من در اوج خستگی، اما این سؤال آن‌قدر درگیرم کرد که نشستم تا یادم بیاید، از کجا به اینجا رسیدیم؟

 یادم آمد، مدرسه پسرها گفتند در جهت شبکه‌سازی فروش خانگی، هر دانش‌آموز باید سبدی از کالا بفروشد. از نمک سالم هم شروع کردند. بچه‌ها نمک‌ها را آوردند خانه. پسر بزرگ‌ترم در مسیر برگشت برای سبک شدن کیفش به این‌وآن فروخته بود. پسر کوچک‌ترم گویا گم‌کرده بود یا جایی از دستش افتاده بود و...

درست است، یادم آمد. از چند بسته نمک شروع شد و کم‌کم به یک سبد حصیری دم در خانه رسید؛ یک ماکارونی سالم، سه شیره، عسل، کشک رشته‌ای و باز هم نمک، به هیچ‌کس هم نسیه نمی‌داد، حتی پدر و مادرم! مهمان که می‌آمد برایش تبلیغ می‌کرد و آن‌ها هم می‌خریدند. باز سبدش را شارژ می‌کرد. گاهی دم در خانه میز کوچکی می‌گذاشت و جنس‌ها را می‌چید.

مادرم هم تشویقش کرده بود که: من هم شکلات خرما درست می‌کنم بسته‌ای هزارتومانش مال خودت، از احساس موفقیت نوه بزرگش ذوق می‌کرد!

مدرسه پسرها کم‌کم این کار و این فرهنگ را به همه خانواده منتقل کرد؛ زن‌عمو اسکاچ می‌بافت و می‌گذاشت توی سبد حصیری، زن‌دایی جامدادی می‌دوخت، و مادربزرگ و بقیه...

بعضی‌ها به پولش نیازی نداشتند، برای کار خیر هدیه می‌کردند، بعضی‌ها سرمایه قرض می‌دادند، از سودش باز جنس می‌بردند و...

همان سبد کوچک، حالا شده قدر یک انبار بزرگ جنس سالم که چون پر رفت‌وآمد است، تلنبار نمی‌شود. مادرم خیلی خانم‌ها را به کار تشویق می‌کند و مدام می‌گوید: هر ایرانی باید تولیدکننده باشد.

این جمله مقام معظم رهبری را من به خیلی‌ها می‌گویم؛ «عده‌ای، نه برای سود، برای رضای خدا کار تولیدی در کشور می‌کنند، ما باید این دست از آدم‌ها را زیاد کنیم.»

فاطمه‌سادات نمازی