چند نکته مهم که والدین باید بدانند

 برنامه‌اي براي انجام تكاليف تدوين كنيد

با هماهنگي خود كودك،‌ زمان مشخصي را براي انجام تكاليف مدرسه‌اش مشخص كنيد. اين زمان تا حد امكان با برنامه‌هاي تلويزيوني موردعلاقه‌اش و يا زمان فعاليت‌هاي بدني او تداخل نداشته باشد تا كودك مجبور به انتخاب يكي از آن‌ها نشود. افزون بر اين،‌ مكان مشخصي را براي انجام تكاليف او در نظر بگيريد. اگر امكان داشت يك اتاق اختصاصي و اگر نشد قفسه‌اي از كتابخانه يا محلي نزديك وسايل كودكتان را به او اختصاص دهيد تا نه‌تنها به شكل‌گيري حس استقلال او كمك كرده باشيد، بلكه او را به يك مكان خاص براي يادگيري عادت دهيد. شما مي‌توانيد در فضايي صميمي با كودك، درباره زمان و مكان مطالعه‌اش قول و قرارهايتان را بگذاريد.

بر اجراي برنامه‌ها نظارت كنيد

اگر فرزندتان تكاليف مدرسه‌اش را انجام نمي‌دهد، يا در انجامش مشكل دارد، با كمك خودش علت را كشف كنيد و در رفع آن بكوشيد. سعي كنيد بفهميد كه آيا درس مشخصي هست كه كودك با تكاليف آن مشكل دارد؟ آيا اين مشكل هر روزه‌ اوست يا گهگاه است؟ آيا كودك به فایده‌ مشق شب، آگاه است؟ آيا فراموش مي‌كند تكاليفش را انجام دهد يا در مدرسه به دستور كار منزل توجه نمي‌كند؟ آيا درس‌ها برايش بيش از حد مشكل است؟ يا...، بعد از شناسايي دليل، مشورت با معلم، مدير و يا افراد بااطلاع و هم‌چنين دخالت دادن خود كودك،‌ مي‌تواند به شما و او در رفع اين مشكل ياري برساند.

نظم و ترتيب و مهارت‌هاي مطالعه را به فرزندتان بياموزيد

نظم و ترتيب، بدون آموزش در كسي به وجود نمي‌آيد. مهارت‌هاي مطالعه هم غريزي نيستند. هر دو را به كودكانتان بياموزيد. تكاليف طولاني مدرسه را به بخش‌هاي كوچك‌تر تقسيم كنيد تا كودك راحت‌تر آن‌ها را انجام دهد. از كودك بپرسيد به نظرش،‌ اول چه بايد بكند،‌ بعد چه،‌ و به چه ابزاري نياز دارد. با اين كار در حقيقت به او آموزش ابتدايي نظم و برنامه‌ريزي و حل مسئله مي‌دهيد. شما مي‌توانيد در ضمن كارهايش به او الگويي از برنامه‌ريزي و تقسيم زمان را بياموزيد. شیوه مطالعه‌ كتاب‌هاي فهميدني با كتاب‌هاي حفظ كردني با هم متفاوت است. كودكتان را از اين فرق با خبر كنيد و شیوه‌ خواندن هر كدام را به او آموزش دهيد. اگر خود شما با اين شيو‌ه‌ها آشنايي نداريد، از كتاب‌هاي مربوطه و يا مشاوران تحصيلي كمك بگيريد.

حس کنجکاوي را در درون بچه‌ها رشد بدهید

بايد با فعال‌سازي حس کنجکاوي فرزندانتان بخواهید تا آن‌ها درباره بعضي از پديده‌ها انديشه کنند و سؤال بپرسند. شما مي‌بايست با بردباري و حوصله و با بياني ساده و کودک‌پسند به سؤالات کودکان پاسخ بدهید تا به فرزندانتان اين جرئت داده شود که مشکلات خود را بپرسند و هم احساس کنند که به شخصيت آنان احترام گذاشته مي‌شود. شما از اين طريق آنان را به تفکر و دقت در امور عادت خواهید داد،‌ از طرف ديگر اين پرسش‌ها و پاسخ‌ها باعث مي‌شود که فرزندانتان گوش دادن به مطالب جديد را بياموزند و گوش دادن صحيح، در آموزش نقش مهمي دارد و آنان در اثر همين گوش دادن‌ها مي‌توانند در کلاس از معلم و يا ساير دانش‌آموزان مطالب تازه بياموزند.

براي استراحت و عمق‌بخشي، فرصت بدهید

هر وقت احساس کرديد کودکتان خسته شده يا ذهن او کشش لازم را ندارد، وقت آن است که با پرداختن به کاري ديگر به عمق بخشيدن به حافظه و ايجاد فضاي جديد کمک کنيد. استفاده از طبيعت، چند قدم راه رفتن، بستن چشم‌ها و نفس کشيدن‌هاي عميق و آرام، خوردن ميوه، عسل، مويز و خوراکي‌هاي کم‌کالری و مقوي حافظه، انجام برنامه‌هاي لازم شخصي، کمک در کارهاي خانه و خانواده و پرداختن به نيايش و عبادت مي‌توانند از بهترين انواع آمادگي ذهني باشند.

به کودکان فشار وارد نکنید

گاه بسيار تلاش مي‌کنيم اما دريغا که تلاش ما نتيجه عکس مي‌دهد. فرزندان اگر احساس کنند که تحت فشار هستند در برابر يادگيري مقاومت مي‌کنند. تأکيد براي بيرون نيامدن از اتاق، ايجاد فشار و لجبازي مي‌کند. اصرار براي نمره 20 و حساسيت نشان دادن روي نمره‌ها هم فشار ديگري است که فقط او را حساس، عصباني و يا مضطرب مي‌سازد. از همه بدتر تکرار کلماتي مثل بخوان، بخوان و ... فرد را در حالت بی‌زاری و مقاومت قرار مي‌دهد.

توانايي را تحسين کنيم

انسان‌ها مادامي که احساس توانمندي و تأييد مي‌کنند براي رساندن خود به نتايج بهتر تلاش مي‌کنند و هیچ‌چیزی جاي اين انگيزه قدرتمند دروني را نمي‌گيرد، پس فقط کافي است که جلوي حرکت اين انگيزه قوي را نگيريم و با توصيه‌هاي نابجا «خود‌تنظيمي» فرد را که بسيار به حالش سودمند است به «ديگر تنظيمي» و تلاش به خاطر اين و آن تبديل نکنيم. حد تلاش يک فرد در درسي نمره 18 و حد ديگري 15 است. مهم تلاشي است که فرد براي موفقيت خود انجام مي‌دهد. اگر مي‌خواهيم کمکي کرده باشيم گاهي (بدون تکرار مکرر) توانايي و تلاش فرزند را تحسين کنيم و به او بگوييم که ارزش و شأن انساني و روح الهي او با هيچ نمره‌اي محدود نمي‌شود و محبتي که ما به او داريم، در هر حالتي وصف‌ناشدنی است. اين نوع نگاه به موضوع، از ايجاد هرگونه اضطراب و مقاومت ناصحيح پيشگيري مي‌کند.

*

مجله شمیم آشنا شماره 220 صفحات 62 و63.