طی یائسگی چه اتفاقی می‌افتد؟

یائسگی زمانی تشخیص داده می‌شود که یک خانم دوازده ماه را بدون یک سیکل نرمال قاعدگی طی کند. این اتفاق می‌تواند بین 40 تا 50 سالگی رخ بدهد، اما طبق آمار، یائسگی معمولا از سن 51 سالگی شروع می‌شود.
مرحله یائسگی شامل کاهشی در میزان تراکم هورمون‌های تولیدمثل می‌شود. تخمدان‌ها با افزایش سن، استروژن و پروژسترون کمتری تولید می‌کنند، تا زمانی که دیگر قدرت باروری خود را از دست می‌دهند.

خیلی از خانم‌های میانسال آگاه نیستند که دچار فشار خون بالا هستند. دلیلش هم این است که بعضی از علائم این عارضه با علائم یائسگی اشتباه گرفته می‌شوند. مثلا خستگی، سردرد، اختلالات خواب و حتی تپش قلب، هم در یائسگی و هم در فشار خون بالا وجود دارند

این هورمون‌ها در فرایندهای دیگر بدن نیز نقش دارند، مثلا در متابولیسم. این هورمون‌ها به تنظیم وزن، لیپیدها و مقاومت به انسولین نیز کمک می‌کنند.
یائسگی به تدریج شروع می‌شود و در درون خود تحولاتی دارد. یائسگی با علائم زیادی همراه است، مثلا گُرگرفتگی‌ها، افزایش وزن و مشکلات خواب. همه‌ی این‌ها می‌توانند عوارض دیگر را مخفی کنند.
مسئله اینجاست که در بیشتر خانم‌ها، بیماری‌های قلبی دیرتر از آقایان شروع می‌شود. علت هم این است که استروژن از این جهت نقش محافظت کنندگی دارد.
 

ارتباط بین یائسگی و فشارخون بالا

یائسگی و فشارخون بالا با هم مرتبط اند. این طبیعی است که فشار خون بعد از توقف سیکل قاعدگی افزایش پیدا کند. فاکتورهای زیادی وجود دارند که در این ارتباط دخیل‌اند. اول، افت استروژن می‌تواند یک علت مستقیم باشد، ضمنا افزایش توده بدنی که در یائسگی روی می‌دهد هم عامل موثر دیگری است.
خیلی از خانم‌های میانسال آگاه نیستند که دچار فشار خون بالا هستند. دلیلش هم این است که بعضی از علائم این عارضه با علائم یائسگی اشتباه گرفته می‌شوند. مثلا خستگی، سردرد، اختلالات خواب و حتی تپش قلب، هم در یائسگی و هم در فشار خون بالا وجود دارند. به همین دلیل خانم‌ها به اشتباه تصور می‌کنند یائسگی عامل این علامت‌هاست در حالی که همیشه هم اینطور نیست.
این اشتباه می‌تواند بسیار خطرناک باشد. فشار خون شریانی ممکن است تشخیص داده نشود و در نتیجه درمان در پیش گرفته نشود. بنابراین ریسک بیماری قلبی در زنان سنین بالا، افزایش چشمگیری دارد.
 

تغییرات یائسگی که می‌توانند فشار خون را افزایش دهند

همانطور که گفتیم، تعدادی از تغییرات مهم هورمونی در یائسگی رخ می‌دهند. افت استروژن با افزایش وزن ارتباط دارد و همین می‌تواند عدد فشار خون را بالا ببرد.
همچنین یک خانم یائسه در معرض ابتلا به مقاومت به انسولین است. یعنی سلول‌های بدن او نمی‌توانند از هورمون انسولین برای جذب گلوکز از خون خوب عمل کنند. در نتیجه ریسک ابتلا به دیابت افزایش می‌یابد.
ضمنا سطح لیپید خون نیز در دوران یائسگی افزایش پیدا می‌کند. از این رو احتمال وقوع سندرم متابولیک نیز به میزان قابل توجهی بالا می‌رود. این سندرم شامل افزایش کلسترول و تری‌گلیسرید خون، دیابت نوع دوم، فشار خون بالا و افزایش ریسک بیماری‌‌های قلبی و عروقی می‌شود.
 

یائسگی و تصلب شرایین

زنانی که علائم معمول یائسگی را تجربه می‌کنند، مثلا گُرگرفتکی و تعریق شبانه، بیشتر در معرض تصلب شرایین ساب‌کلینیکال (بی‌علامت) هستند. در واقع دانشمندان تخمین می‌زنند که ریسک تصلب شرایین در خانم‌هایی که این علامت‌ها را دارند 50 درصد بیشتر است.
تصلب شرایین ساب‌کلینیکال به تنگی و سفتی خفیف شریان‌ها گفته می‌شود. این تنگی و سفتی حتی اگر علامت بارزی ایجاد نکند، ریسک مشکلات قلبی را افزایش می‌دهد. درد قفسه سینه، تنگی نفس یا تپش قلب به خودی خود از علائم یائسگی نیستند. بنابراین اگر این علامت‌ها را دارید باید به پزشک متخصص مراجعه کنید.

درمان جایگزینی هورمون و احتمال فشارخون بالا

درمان جایگزینی هورمون طی یائسگی نیز با فشار خون بالا ارتباط دارد. این درمان شامل تجویز هورمون‌هایی برای خانم‌ها می‌شود که علائم جدی و شدید یائسگی را دارند.
راه‌های مختلفی برای درمان علائم یائسگی وجود دارد که هر کدام میزان تاثیرگذاری و بی‌خطر بودن خود را دارند. مثلا درمان خشکی واژینال با داروهای موضعی، بی‌ضررتر است زیرا اثر سیستمیک ندارد. اما هورمون درمانی سیستمیک در زنان زیر 60 سال با خطراتی همراه است. این درمان می‌تواند ریسک ترومبوآمبولیسم وریدی را افزایش دهد؛ عارضه‌ای که در آن لخته‌های خون تشکیل شده و سپس تخریب شده و در وریدها حرکت می‌کنند.
بنابراین درمان‌هایی که با هورمون انجام می‌شوند هر چند احتمال بیماری‌های قلبی و عروقی را کاهش می‌دهند اما باید با احتیاط به کار برده شوند و خیلی مهم است که پیش از شروع درمان با هورمون، تست‌های غربالگری لازم انجام شوند.
درمان جایگزینی هورمون در یائسگی، یک نسخه جادویی نیست و به همه‌ی خانم‌ها توصیه نمی‌شود.
 

چگونه از فشار خون بالا طی یائسگی پیشگیری کنیم؟

اقداماتی وجود دارند که کمک می‌کنند ریسک فشار خون بالا در یائسگی کنترل شود و همه‌ی این اقدامات در مجموع به یک سبک زندگی سالم ختم می‌شوند.
اولین کاری که باید بکنید این است که وزنتان را در حد سالمی نگه دارید. همانطور که گفتیم با رسیدن به یائسگی احتمالا وزن اضافه می‌کنید، به همین دلیل ورزش منظم از ضروریات است. هدفتان باید هفته‌ای سه تا پنج بار ورزش با شدت متوسط باشد.
رژیم غذایی مولفه‌ی بسیار مهم دیگری است که باید به آن توجه کنید. خیلی مهم است غذاهای سالمی مانند انواع میوه و سبزی زیاد بخورید و از مصرف غذاهای پُر از چربی‌های اشباع و غذاهای زیاد فرآوری شده پرهیز کنید. همچنین توصیه می‌کنیم از میزان نمک در رژیم غذایی‌تان بکاهید.
همچنین باید میزان استرس خود را کنترل کنید. فعالیت‌هایی مانند یوگا یا پیلاتس و یا مدیتیشن می‌توانند به کاهش استرستان کمک کنند.
یائسگی مرحله‌ای در زندگی یک خانم است که شامل تغییرات زیادی می‌شود. شما نباید علائمی که می‌توانند ناشی از مشکلات قلبی باشند را با علائم یائسگی اشتباه بگیرید.