پایگاه بصیرت / گروه سیاسی/ گفتگو با محمد لسانی

زهرا ظهروند-خبرنگار/ محمد لسانی در گفت و گو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی بصیرت در خصوص نقش رسانه ها در ترغیب مردم به انتخابات، گفت: در ابتدا باید گفت در مورد طراحی و اجرای کمپین ها یا کارزار انتخاباتی در کشورهای مختلف، دسته بندی هایی وجود دارد که یکی از آنها بحث مهم تبلیغات محیطی است؛ یعنی وقتی افراد این مجوز را پیدا می کنند، طرفداران و کمپین های هوادار آنها در بیلبوردهای شهری و به واقع در محیط، سرمایه گذاری می کنند؛ وقتی محیط جامعه آماده شود، خود جامعه پالس های انتخاباتی را دریافت می کنند که به  این موضوع «رسانه های بیرون از خانه» می گویند.

این کارشناس رسانه با اشاره به رسانه های خانگی مثل تلویزیون، اظهار کرد: علاوه بر این رسانه ها، رسانه هایی مثل موبایل وجود دارند که تحرک و پویایی دارند و به عنوان رسانه های همراه شناخته می شوند؛ بحث دیگر در خصوص رسانه های خارج از خانه یا محیطی مطرح می شود که گاهی اوقات به آنها رسانه های ترانزیتی نیز گفته می شود. به دلیل اینکه این رسانه ها در وسایل نقلیه مثل هواپیما، اتوبوس، قطار و مترو جاساز می شوند و اتفاقا یکی از رسانه های بسیار موثر است به این دلیل که مخاطب اسیر دارد، در واقع مخاطب در آن فضا گیر  کرده و از آن محیط بیرون نمی رود.

لزوم طراحی کمپین های تبلیغاتی در رسانه های محیطی

وی با بیان اینکه اجرای کمپین های تبلیغاتی یک تخصص است، گفت: در کشور ما احزابی وجود ندارد که از قبل برنامه ریزی کرده باشند یا احزاب متمول نداریم که بتوانند کمپین ها را طراحی و اجرا کنند که این می تواند در تبلیغات بسیار موثر باشد، در حالی  که در خارج از کشور به این صورت است که طراحی و اجرا هر کدام توسط مجری و پیمانکار جدا انجام می شود و حتی برای طراحی کمپین هزینه های میلیاردی داده می شود که مثلا شعار، کلیدواژه، رنگ و نماد آنها مشخص شود. به نظر می رسد ضعفی که الان در کشور ما وجود دارد در طراحی و اجرای کمپین های تبلیغاتی سیاسی است که از فقدان احزاب است و یکی از مسائلی که مغفول واقع شده، طراحی مبتنی بر رسانه های محیطی است.

نفوذ سیاست گریزی در جامعه

لسانی افزود: دومین مسئله به کارگیری صحیح رسانه های جمعی است؛ 8 رسانه جمعی شامل روزنامه، مجله، رادیو، تلویزیون، سینما، اینترنت، موبایل و ارتباطات در بستر موبایل وجود دارد که به دلیل اهمیت موبایل، آن را از اینترنت جدا و یک رسانه مجزا معرفی می کنند. رسانه های جمعی در کشور ما مثل رادیو و تلویزیون عملا زمان خود را وقف انتخابات کرده اند در حالی که این شور و نشاط را کمتر در رسانه های دیگر می بینیم؛ به عنوان نمونه در فضای اینترنت و کلونی های مخاطبانی که در اینترنت هستند، شور و شوق انتخاباتی به آن صورت حاکم نیست که این موضوع به فرهنگ سیاسی مردم برمی گردد که سیاست گریزی یا تقبیح سیاست را در بین مردم نفوذ کرده است؛ در واقع کنش سیاسی مردم در کشورهای دیگر نشانه رشد و بلوغ آنها است که در اداره جامعه مشارکت می کنند.

این مدرس رسانه در ادامه گفت: در کشور ما این سیاست گریزی و تقبیح سیاست و روحیه عزلت نشینی و گوشه گیری در اداره جامعه متاسفانه از جهات مختلف از وجهه عرفانی آن گرفته تا دوگانه سازی دین با سیاست و قوه تفکر منحط حجتیه در لایه هایی از اجتماع دمیده شده است و به همین دلیل تقریبا برنامه های اصلی و فضای اصلی، رنگ و بوی سیاسی ندارد، اما تا به زمان  انتخابات نزدیک می شویم یکدفعه تلویزیون همه برنامه های خود را سیاسی می کند. برای رونق بخشیدن به انتخابات به نظر بنده در ابتدا باید رسم سلبریتی کشونی که طی سالیان گذشته در کشور راه  افتاده را متوقف کرد، چرا که سلبریتی ها نهاد میانجی و اهرم کنترل جامعه هستند.

استفاده از ظرفیت های مغفول

وی با اشاره به چند سلبریتی که برای دریافت پول در کمپین ها شرکت کرده بودند، تصریح کرد: به دلیل اینکه سلبریتی پروری نداریم و سلبریتی ها گفتمان جریان لیبرال شده اند، ما مجبور هستیم سلبریتی کشون کنیم که در این حالت عملا نهاد میانجی تخریب می شود؛ ما دائم می گوییم که دستگیره و قلابی برای تحرک به جامعه نداریم چراکه وقتی حزب نداریم و رسانه به واسطه عملکرد غلط سالیان گذشته خود، عملا رویکرد مشارکت و سیاست را در درون خود نمیده است، کمی طرد می شود و جامعه تجویز سیاسی یا امور سیاسی را بر بستر رسانه نمی پذیرد که در اینجا تنها راه ما، سلبریتی ها هستند. قطعا نظر بنده به میان آمدن سلبریتی های بر پایه منفعت نیست و منظور سلبریتی هایی است که بر عقلانیت تاکید دارند.

لسانی افزود: این مشکل وجود داشت که برخی سلبریتی های که به دنبال منفعت بودند با دریافت پول، برای انتخابات تبلیغ می کردند که این سلبریتی ها به درد توسعه کشور نمی خورند، چرا که بزرگ شدن همچین افرادی بزرگ شدن جیب آنها است و هیچ کنشی را ایجاد نمی کند. به نظر بنده ما نیاز به سلبریتی هایی داریم که تحت عنوان رهبران افکار عمومی آنها را می شناسیم و مردم در تصمیم و کنش خود به این نگاه می کنند که مثلا فلانی چه حرفی زده است و چه کسی را تایید کرده است. به نظر بنده باید از چهره ها و افرادی مثل ورزشکاران، هنرمندان و روحانیون در رونق بخشیدن به بحث انتخابات استفاده کنیم که این ها ظرفیت های مغفول هستند.

استفاده از ارتباطات سنتی

این پژوهشگر رسانه با اشاره به بخش های دیگر در رونق بخشیدن به انتخابات، گفت: تبلیغات محیطی و تبلیغات رسانه های جمعی در این امر بسیار موثر هستند؛ مورد دیگر تاکید بر ارتباطات سنتی و رو در رو است، یک دسته از ارتباطات داریم که چون رسانه زدگی همه ساحت های اجتماعی ما را در برگرفته و مجازی شده این موضوع مغفول مانده است و آن ارتباطات رو در رو است؛ افراد می توانند با حفظ پروتکل های بهداشتی به محله های اصیل بروند و با مردم آنجا و کنشگران اصلی مناطق صحبت کنند تا حتی به جای ارتباط مستقیم با مردم، با کنش گران محله ها درگیر شوند، به همین دلیل ارتباطات سنتی و رو در رو بسیار مهم است.

اثر تبلیغات بر بستر VOD ها

وی افزود: بحث دیگر در رونق بخشیدن به انتخابات، خلاقیت در ارائه شعار و برنامه و معرفی کاندیدا است؛ به عنوان نمونه در این حوزه کاندیدا می تواند فضایی را فراهم کند که از آثار خود رونمایی کند یا برنامه های کمپین در آنجا قرار داده شود، همچنین می تواند یک نرم افزاری را طراحی کند و در واقع برای معرفی خود و برنامه هایش از روش های نوین استفاده کند و روی آنها سرمایه گذاری کند که این روش ها می تواند افراد را درگیر کند.

اصولا در طراحی کمپین ها در کشور ما از ابزارها و رسانه های سنتی استفاده می شود و از دهه گذشته نیز همه چیز در مناظره ها خلاصه می شود. البته در معاونت فضای مجازی صداو سیما اتفاق خوبی افتاده است که به هر کاندیدا یک استودیو داده شده که مثل برنامه زنده تلویزیون در آن به برنامه های خود بپردازند که روی آپارات هم به نمایش گذاشته می شود.

لسانی در ادامه گفت: این برنامه ها در دو الی سه تا از VOD ها به نمایش گذاشته می شود و در صفحه های شبکه های اجتماعی هر نامزد نیز پخش می شود، در واقع عملا استودیو در اختیار ستاد هر کاندیدا قرار گرفته که به نظر بنده اقدام جدید و طراحی خوبی بوده است.

با این حال  این ها رویکردهای بالا به پایین است، یکی از مشکلاتی که ما داریم، این است که رویکردهای پایین به بالا نداریم؛ یعنی ارتباط گیری کف اجتماع با حوزه انتخابات و سیاست چیست؟ در کشور های دیگر کمک های مردمی می گیرند که در واقع جلوه های حضور و بروز و ظهور مردم، مهم تر از جلوه های بروز و ظهور نامزد است، چون باید یک تلاقی اجتماعی شکل می گیرد، لذا باید کمپین نامزدها با هواداران با همدیگر تعامل داشته باشند.

منبع: سایت بصیرت