دکتر رضا مهکام

یکی از بهترین عواملی که می‌تواند رأی مردم را افزایش دهد، استفاده از برخی مفاهیم روان‌شناختی است که به چند مورد از آن‌ها اشاره می‌شود و امید است اساتید از آن‌ها برای افزایش رأی و شرکت مردم در انتخابات استفاده کنند:

1. امید و خوش‌بینی

یکی از علل اصلی عدم مشارکت بسیاری از مردم، ناامیدی از وضعیت اقتصادی و معیشتی است. تعداد زیادی از مردم به این باور رسیده‌اند که رأی دادن فایده ندارد؛ چراکه همیشه کاندیداها وعده می‌دهند، مردم را امیدوار می‌کنند اما بعد از رأی آوردن مردم را فراموش می‌کنند.

بنابراین باید با شگردهای مختلف به آن‌ها امید داد که اگر انتخاب درست و فرد اصلح اتفاق بیافتد می‌توان امید داشت که خواسته‌های مردم محقق شود.

2. مسئولیت‌پذیری

یکی دیگر از آسیب‌های فکری که در ذهن تعدادی از افراد وجود دارد، این است که ما مسئولیتی نداریم و از واژه (به من چه) استفاده می‌کنند درحالی‌که اگر هرکس بگوید به من چه و رأی ندهند خب همه کنار می‌کشند و میزان رأی به‌شدت افت می‌کند؛ بنابراین با استناد به روایت «کلکم راع و کلکم مسئول عن رعیته» باید تلاش کرد میزان مسئولیت‌پذیری افراد را افزایش داد و این باور را در افراد ایجاد کرد که حتی اگر نتیجه هم مورد رضایت ما نبود، بازهم دلیل نمی‌شود که به مسئولیت خودمان عمل نکنیم چون امام رحمه‌الله‌علیه فرمودند ما مأمور به انجام‌وظیفه هستیم نه نتیجه. در هر صورت یک انسان سالم و مؤمن، انسانی است که مسئولیت‌پذیر باشد.

3. باور به تغییر

انسان باید باور به تغییر داشته باشد و باور داشته باشد که می‌تواند در محیط خود تأثیر بگذارد. ما باید با استناد به آیه «ان الله لایغیر ما بقوم حتی یغیروا ما باانفسهم» نقش تغییری انسان‌ها را به آن‌ها یادآور شویم. ما موظف به تغییر هستیم. ما اجازه نداریم درباره محیط خود بی‌اعتناء باشیم وگرنه محکوم به پذیرفتن مشکلات و آسیب‌های فردی و اجتماعی خواهیم بود.

 ما می‌توانیم و باید در نقش تأثیرگذار و تغییردهنده ظاهر شویم و هرچه این نقش را قوی‌تر به اجرا درآوریم در سرنوشت خودمان بیشترین تأثیر را خواهیم گذاشت.

4. همت و مبارزه‌جویی (سخت‌رویی Hardiness)

یکی دیگر از مشکلات افراد این است که در هنگام انجام هر کاری زود خسته می‌شوند و تاب‌آوری لازم را برای ادامه کار از خود نشان نمی‌دهند. افرادی که دارای سخت‌رویی بالایی هستند معمولاً به این سادگی میدان مبارزه خالی نمی‌کنند و کوتاه نمی‌آیند.

 سخت رویی از سه مؤلفه مهم و به هم تنیده تشکیل‌شده است:

۱. کنترل: اینکه فرد باور داشته باشد درهرحال باید مسائل را مهار و کنترل کند و پدیده‌های پیرامونی اساساً قابل‌کنترل هستند.

۲. تعهد: باور به این‌که انسان خود باید مسئولیت کارهای خود را به عهده بگیرد و متعهد به انجام کار باشد؛ و منتظر انجام کار از سوی فرد دیگری نباشد.

۳. مبارزه‌جویی: اینکه فرد به‌سادگی عقب ننشیند و کوتاه نیاید. سماجت، پشتکار و کم نیاوردن از معانی دیگر مبارزه‌جویی است.

 اگر فردی این سه مؤلفه را با هم داشته باشد و در هم آمیزد، فردی سخت روست و کمتر میدان مبارزه را خالی می‌کند. با اشاره به این مفهوم می‌توان الگویی از رفتار سخت‌رویانه را در انتخابات به افراد معرفی نمود و از آن‌ها خواست که در فرایند انتخابات برای تعیین سرنوشت چند سال آینده خود مبارزه کنند و با سخت‌رویی تا آخر میدان مبارزه را ترک ننمایند.

5. هدفمند بودن(انگیزه‌مندی)

یکی دیگر از مفاهیم تأثیرگذار در افزایش مشارکت مردم در انتخابات انگیزه‌مندی است.

انسان‌های بی‌انگیزه انسان‌های اهمال‌کار و سست‌اراده هستند و تلاش چندانی برای رسیدن به اهداف از خود نشان نمی‌دهند؛ بنابراین اگر بخواهیم برای افراد انگیزه‌ای برای شرکت در انتخابات ایجاد کنیم باید اهدافی روشن و انگیزه‌بخش در باور آن‌ها نهادینه کنیم. اهدافی که در مسیر ارزش‌های درونی افراد قرار دارد مانند:

(رسیدن به آرمان‌های امام و رهبری/اعتلای ارزش‌های اسلامی/عدالت اجتماعی/مردم‌سالاری اسلامی/شایسته‌سالاری/ و...)

6. مفید بودن

مفهوم مفید واقع شدن یکی دیگر از سازه‌هایی است که برای همه اشخاص مهم است. عموم انسان‌ها از این‌که مفید واقع شوند احساس رضایت داشته و تمایل جدی به مفید واقع شدن دارند.

 بنابراین اگر افراد به این باور برسند که با شرکت در انتخابات می‌توانند فایده‌بخش و تأثیرگذار باشند، قطعاً تعدادی از افراد به خاطر مفید واقع شدن در انتخابات شرکت خواهند کرد.

* عزیزان خواننده توجه داشته باشند که این نکات برای پخش و انتشار مستقیم در سایر گروه‌ها مناسب نیست بلکه هرکدام از این مفاهیم می‌تواند موضوع یک سخنرانی برای انگیزه‌بخشی در انتخابات باشد.