کودکان ذاتاً خلاق به دنیا می‌آیند و راه‌های مختلفی برای بروز خلاقیت در بچه‌ها وجود دارد اما متأسفانه برخی اشتباهات والدین در ارتباط با کودکان، خلاقیت آن‌ها را کور می‌کند.

مؤثرترین قاتلان خلاقیت در کودکان

هشدار و تذکرات بیش‌ازاندازه
برخی والدین هنگام بازی فرزندشان ترس‌هایی دارند که باید آن‌ها را کنار بگذارند زیرا این ترس‌ها درواقع می‌تواند مانع از این شود که کودک چیزهای جدیدی را امتحان کند. فرض کنید کودک در حال نقاشی کشیدن است و مادر یا پدر مدام به او تذکر می‌دهد« مواظب باش، مداد رو نکنی توی چشمت». درحالی‌که به‌جای این هشدارها، والدین می‌توانند با مراقبت از کودک او را تشویق به کشیدن نقاشی و ایده‌پردازی کنند. تشویق کردن کودک در هنگام بازی باعث افزایش اعتمادبه‌نفس، خلاقیت و استعداد او می‌شود. سعی کنید از نگرانی در مورد هر کار کوچکی که کودکان انجام می‌دهند، خودداری کنید. البته رعایت موارد ایمنی امری حیاتی است و این نشان می‌دهد که شما نگران سلامتی فرزند خود هستید اما این نگرانی‌ها باید تعادل داشته باشد. در غیر این صورت، اگرچه کودکتان را ازلحاظ سلامت جسمی مصون نگه می‌دارید اما ممکن است با نگرانی‌های بیش‌ازاندازه جلوی پیشرفت و استعداد او را گرفته و ازنظر روحی به او ضربه بزنید.

پاداش دادن بیش‌ازحد
تحقیقات علمی نشان داده است که پاداش مانع خلاقیت و کنجکاوی در کودکان می‌شود. با دادن پاداش برای یک رفتار یا انجام کاری، کودک سعی می‌کند کار مدنظر والدین را انجام دهد تا تنها پاداش را بگیرد. درواقع، جوایز و پاداش‌ها لذت ذاتی فعالیت‌های خلاقانه را از بین می‌برند.

تشویق به رقابت‌جویی
قرار دادن بچه‌ها در یک موقعیت بردوباخت، باعث عدم پیشرفت و از بین رفتن خلاقیت و استعداد در کودکان می‌شود. رقابت سخت است و همواره دو رو دارد؛ یک رو موفقیت است و یک روی دیگر باخت. در این میان یکی می‌برد و یکی می‌بازد. کودکی که می‌خواست برنده باشد با باخت روبرو می‌شود که این امر باعث می‌شود کودک باور به توانمندی و انگیزه‌اش برای ادامه کار را از دست بدهد و دیگر به دنبال موفقیت‌های رضایت‌بخش نباشد. از طرف دیگر، تشویق به رقابت‌جویی در کودک باعث استرس، اضطراب و پرخاشگری می‌شود.

انتظارات زیاد
اصرار والدین برای بهتر شدن، ممتاز شدن و... همیشه نتیجه دلخواه آن‌ها را برآورده نمی‌کند. انتظارات زیاد معمولاً کودکان را تحت‌فشار قرار می‌دهد تا طبق دستورالعمل‌های دقیقاً تعیین‌شده عمل کنند و خلاقیت، اکتشاف و نوآوری از خود بروز ندهند. همچنین هنگامی‌که انتظارات والدین از کودک با علایق، استعدادها و گرایش‌های آن‌ها مطابقت نداشته باشد، توقعات می‌تواند ضربه‌ای جبران‌ناپذیر به رشد و استعداد کودک وارد کند. القای «تو باید بهترین باشی» به هر شکل و با هر رفتاری، کودک را وادار می‌کند تا برخلاف میل باطنی برای رسیدن به این خواسته تلاش کند. این مسئله باعث می‌شود تا همیشه یک اضطرابی همراه کودک باشد که انتظاراتی فراتر از توانایی‌های او وجود دارد؛ حال اگر کودک نتواند این شایستگی را در عمل نشان دهد، دچار ناکامی، درماندگی، استرس و اضطراب می‌شود که این امر مانع شادمانی، شکوفایی استعداد و خلاقیت در کودک خواهد شد. بنابراین انتظار والدین باید با سن، توانایی‌، سطح رشد جسمی و فکری کودک متناسب باشد و باید توجه داشت که این توانایی‌ها در کودکان با یکدیگر مشابه نیست.

آموزش نقاشی به شیوه کپی‌برداری
کودکان به‌طورمعمول هنگام نقاشی کشیدن آنچه را در ذهن خوددارند، ترسیم می‌کنند. پیاژه اعتقاد داشت نقاشی کودکان فعالیتی بین بازی و تصویر است که کودک از طریق آن دنیای واقعی را بازنمایی می‌کند. در حقیقت کودکان آنچه در ذهن خوددارند را پردازش کرده و سپس به شیوه خود ترسیم می‌کنند.
کتاب‌هایی وجود دارند که کودک باید یک‌شکل را از روی شکل رنگ‌شده آن رنگ‌آمیزی کند یا از روی شکل دیگری، شکل ناقصی را تکمیل کند؛ این‌گونه کتاب‌ها نه‌تنها مفید نیستند بلکه روح خلاقیت و استعداد هنری را در کودکان از بین می‌برد؛ بنابراین والدین برای افزایش قوای تخیل در کودک باید او را راهنمایی کنند و با دادن ایده به کودک، او را به ایده پردازی تشویق کنند.

خریدن اسباب‌بازی‌های متنوع
آنچه والدین باید بدانند این است که اسباب‌بازی‌های بیش‌ازحد باعث افزایش خلاقیت در کودکان نمی‌شود. به گفته کارشناسان، تعداد زیاد اسباب‌بازی حواس کودکان را پرت کرده و تمرکز آن‌ها را کاهش می‌دهد. بسیاری از مطالعات نشان داده‌اند که بازی با تعداد زیادی اسباب‌بازی می‌تواند بر سطح تمرکز کودکان تأثیر بگذارد و حتی خلاقیت، مهارت‌های زندگی، تعاملات اجتماعی، تخیل، سلامت روان و روحیه کار تیمی را مختل کند. به‌عنوان یک قاعده می‌توانید چند اسباب‌بازی انتخابی به کودک خود بدهید که به‌عنوان یک وسیله کمکی برای نیازهای مختلف رشد او عمل کند. آن‌ها می‌تواند اسباب‌بازی‌هایی مثل پازل، بلوک‌های خانه‌سازی، شن‌بازی، نقاشی و... باشند که تخیل، خلاقیت، فعالیت‌های بدنی، مهارت‌های حل مسئله و غیره را در کودکان تحریک می‌کنند.

بازی با موبایل
بازی یک‌روند خلاقانه قابل‌ملاحظه‌ای است که سلامت عاطفی، تخیل، حل مسئله و تفکر کودک را تقویت می‌کند. وقتی کودک در بازی سناریوهای مختلفی را اختراع می‌کند، اعتمادبه‌نفس او افزایش می‌یابد. این درحالی‌که است که در بازی‌های موبایلی، آنچه کودکان روی صفحه می‌بینند فقط نمایانگر چیزهایی در دنیای واقعی است. نمادهای صفحه قادر نیستند به‌اندازه تعاملات آن‌ها با افراد و چیزهای دنیای واقعی تجربه کاملی را برای کودکان فراهم کنند. علاوه بر این، بازی و نحوه انجام آن قبلاً توسط برنامه‌نویس تجویزشده است. کاری که کودکان در بازی‌های موبایلی انجام می‌دهند، بازی کردن طبق قوانین و طراحی شخص دیگری است. در بازی موبایلی کودک حتی اگر بخواهد هم نمی‌تواند ایده و خلاقیتی از خود نشان دهد؛ درنتیجه استعداد و خلاقیت کودکان هیچ‌گاه بروز پیدا نمی‌کند؛ بنابراین به‌جای سرگرم کردن کودکان با تبلت و موبایل، تلاش کنید تا کودکان بتوانند با انجام بازی‌های غیر موبایلی، تجربیات متنوعی کسب کنند.