۱ . حضرت امام قدّس سرّه فرموده اند : روزه مانند نماز است در این جهت که بر ولیّ میّت ( پسر بزرگتر ) واجب است آنچه را از میّت فوت شده است قضا نماید ، البتّه اگر عمداً و از روی سرکشی ترک کرده باشد ، واجب نبودن قضای آن بر ولیّ میّت بعید نیست ، لکن احتیاط آن است که در این صورت نیز واجب باشد ، بلکه این احتیاط نباید ترک شود ، و لکن وجوب قضای روزه میّت بر ولیّ در جایی است که فوت آن موجب قضا باشد بنابراین اگر به واسطه عذری روزه نگیرد و در بین ماه مبارک رمضان بمیرد یا مریض باشد و مرض او تا ماه رمضان آینده ادامه داشته باشد ، قضای آن بر ولیّ واجب نیست چون در این صورت قضا ساقط می شود ، و ( در وجوب قضا بر ولیّ ) بین جایی که میّت ارثی که قابل صدقه دادن از جانب او باشد و بین جایی که چیزی باقی نگذارد ، فرقی نیست . اگرچه در صورت اوّل احتیاط آن است که با رضایتِ ورثه هم از مال میّت صدقه بدهند و هم قضا کنند ، و بعضی از فروع مربوط به اینجا در قضای نماز گذشت ، ولی قضای روزه  ، مادر بر پسر واجب نیست .

تحریر الوسیله ، ج ۱ ، القول فی قضاء صوم شهر رمضان ، مسأله ۱۳ / توضیح المسائل مراجع ، مسأله ۱۷۱۲

مسأله : اگر پدر غیر از روزه رمضان ، روزه واجبِ دیگری مانند روزه نذر نگرفته باشد باید پسر بزرگتر قضا نماید .

توضیح المسائل حضرت امام ، مسأله ۱۷۱۳

4 . مقام معظم رهبري فرموده اند :

 سؤال : اگر فرزند بزرگ ميّت دختر و فرزند دوم او پسر باشد، آيا قضاى نمازها و روزه‏هاى پدر و مادر بر اين پسر واجب است؟

جواب : ملاك واجب بودن قضاى نماز و روزه پدر و مادر اين است كه فرزند مذكّر از ديگر اولاد ذكور ميّت اگرميّت اولاد ذكور داشته باشد بزرگتر باشد، و در فرض سؤال قضاى نماز و روزه پدر بر پسر كه فرزند دوم پدر است، واجب است و قضاى نماز و روزه‏اى كه از مادر فوت شده، نيز واجب است.

اجوبة الاستفتاءات رهبري ، سؤال 542

پرسش و پاسخ در ارتباط با قضاي نمازها و روزه هاي والدين

سؤال : اگر كسى به حدّى مريض شود كه قوّه تميز را از دست بدهد به نحوى كه اوقات نماز را تشخيص نداده و چه بسا نجس و پاكى را هم از يكديگر تميز نمى‏دهد، قضاى نماز و روزه‏اش، بعد از او بر پسر بزرگتر لازم است يا نه؟

جواب : اگر به حدِّ جنون نرسيده قضا واجب است.

استفتاءات حضرت امام ، ج‏1،ص: 188 ، سؤال ۲۱۷

سؤال : نماز و روزه قضاى پدر كه بر پسر ارشد واجب مى‏شود و باعث عسر و حرج بسيار است بايد حتماً پسر ارشد بجا بياورد يا راه ديگرى دارد؟

جواب : بايد پسر ارشد خودش بجا آورد يا كسى را اجير كند كه بجا آورد.

استفتاءات حضرت امام ، ج‏1،ص: 18۸ ، سؤال ۲۲۰

سؤال : در رساله توضيح المسائل حضرتعالى دراحكام نمازهاى واجب فرموده‏ايد : پنجم ازنمازهاى واجب ، نماز قضاى پدر و مادر [است‏] كه بر پسر بزرگتر واجب است و در مسأله 1390 نوشته شده نماز قضاى پدر بر پسر بزرگتر واجب است و اسمى از نماز مادر برده نشده توضيح دهيد ؟

جواب : نماز مادر برعهده پسر نيست.

استفتاءات حضرت امام ، ج‏1،ص: 18۸ ، سؤال ۲۲۱

سؤال : پدرم حدود بيست سال پيش فوت كرده و اكنون كه از مادرم درباره نمازها و روزه‏هاى وى سؤال مى‏كنم مى‏گويد : « از اواخر و يا اواسط عمر ، نماز و روزه را بجا مى‏آورده امّا نه بطور مرتب و 40 الى 50 روز مانده به فوتش سكته مغزى نموده و قادر به انجام تكاليفش نبوده » ، تكليف شرعى اينجانب درقبال قضاى واجبات ايشان چيست؟

جواب : هر مقدار يقين داريد كه نماز و روزه بر او واجب بوده و ترك كرده را قضا كنيد.

استفتاءات حضرت امام ، ج‏1،ص: ۱۸۹ ، سؤال ۲۲۵

سؤال : پسر بزرگترى كه پدرش بيش از 30 سال نماز و روزه فوت شده دارد، چگونه قضاى آنها را بجا آورد؟ در حالى كه خودش توانايى انجام آن را نداشته و از نظر مالى هم استطاعتى براى اجير گرفتن ندارد.

جواب :‏ قضاى نماز و روزه پدر بعد از مردن او بر عهده پسر بزرگتر است و اگر خودش نمى‏تواند يا نمى‏خواهد انجام دهد، بايد كسى را براى آن اجير كند.

                        استفتاءات حضرت امام ، ج‏1، ص: 189، سؤال 223

سؤال : پدرى مدّت 50 يا 60 سال نماز نخوانده و روزه نگرفته با اينكه مى‏توانسته نمازهايش را بخواند و روزه‏ها را بگيرد ولى نافرمانى كرده از طرفى براى نماز و روزه‏هاى خود هم وجهى معيّن نكرده آيا بعد از مرگش بايد نماز و روزه‏ها را پسربزرگتر بجا بياورد ؟ با اينكه اين شخص اصلاً مدّت تكليف نماز نخوانده و روزه نگرفته است ؟ يا اينكه شخصى بوده كه نماز مى‏خوانده و روزه مى‏گرفته ولى احياناً بعضى از نماز و روزه‏ها سهواً يا عمداً ترك شده ، آيا بر پسربزرگتر واجب است نمازهايش را بجا آورد؟

جواب : نماز و روزه‏اى كه برگردن پدر است برپسربزرگتر واجب است آنرا قضا كند مگر آنكه پدر از روى طغيان و سركشى ترك كرده باشد.

استفتاءات حضرت امام ، ج‏1،ص: ۱۹۰ ، سؤال ۲۲۸

سؤال : اينجانب برادر يك شهيد مى‏باشم ؛ مى‏خواستم بدانم تكليف ما نسبت به نمازها و روزه‏هاى قضا شده شهيدان (ازجمله برادرم) چيست؟

جواب : اگر وصيّتى نسبت به نماز و روزه دارد ، در ثلث تركه ‏اش نافذ است و اگر وصيّت نكرده برعهده پسربزرگتر است كه نماز و روزه قضا شده ازپدررا انجام دهد و اگر پسربزرگتر ندارد ، بر ديگران واجب نيست و چنانچه بخواهند از مال خودشان نماز و روزه شهيد را بدهند ، مى‏توانند .

استفتاءات حضرت امام ، ج‏1،ص: ۱۹۱ ، سؤال ۲۳۱

سؤال : کسى که بيمارى آلزايمر داشته و اکنون فوت کرده آيا نماز و روزه بر او واجب بوده است؟ وظيفه‌ى ما در اين باره چيست؟

جواب : اگر به حدّى كه عنوان جنون بر آن صدق كند نرسيده، نماز و روزه بر او واجب بوده است و در صورتى كه از او نماز و روزه فوت شده، قضاى آن بر عهده پسر بزرگتر مى‌باشد مگر آنكه نسبت به آن وصيّت كرده باشد و از ثلث مال او هم تجاوز نكند كه در اين صورت مى‌توانيد براى اين كار شخصى را اجير كنيد.

سايت مقام معظّم رهبري

سؤال : اگر قضاى نماز و روزه بر عهده پسر بزرگ باشد و قضاى نماز و روزه پدر هم بر آن اضافه گردد، كدام يك مقدم است؟

جواب : در اين صورت مخيّر است و شروع به انجام هر كدام كند، صحيح است.

اجوبة الاستفتاءات رهبري ، سؤال 549

سؤال : پدرم مقدارى نماز قضا دارد، ولى قدرت انجام آن را ندارد. آيا بر من كه پسر بزرگ خانواده هستم، جايز است در زمان حيات پدرم نمازهاى فوت شده او را قضا نمايم و يا شخصى را اجير كنم تا آن را انجام دهد؟

جواب : نيابت از شخص زنده براى انجام نماز و روزه قضا صحيح نيست.