برخی مردان و زنان، بنا به دلایلی همچون فوت یا طلاق، همسر خود را از دست می دهند. با اینکه ازدواج مجدد، حق طبیعی هر فرد است و در اسلام، نگاه مثبتی به این امر شده است، اما متاسفانه در نگاه برخی افراد، به یک موضوع حساس و چالشی تبدیل شده است و علیرغم اینکه ازدواج مجدد برای مردانی که همسر از دست داده اند، قباحتی ندارد، متاسفانه بسیاری از افراد جامعه، ازدواج مجدد این گونه زنان را ناپسند می دانند.

در خصوص زنانی که به هر دلیل شوهر خود را از دست داده اند، اگر چه ازدواج مجدد آنان، به ویژه با داشتن فرزند، با مشکلاتی همراه است، اما به این نکته باید توجه داشت که انسان دارای نیازهای عاطفی است و اگر پاسخ صحیحی به آنها ندهد، گرفتار مشکلات جسمی و روحی می گردد و چه بسا انحرافاتی به وجود بیاید.

قرآن کریم، یکی از اهداف مهم تشکیل خانواده را رسیدن به «انس» و «آرامش» می داند؛ نیازی که در همه مراحل زندگی، به ویژه در سنین بالا مطلوب همه انسان هاست. لذا افرادی که در شرایط سنی بالایی قرار دارند و حتی میل جنسی آنان کم یا ضعیف است، نیاز به انیس و همدم دارند و این نیاز در دوران میانسالی و به ویژه پیری، بیشتر می شود. فرزندان و بستگان زنان و مردان همسر از دست داده، نباید از این نیاز اساسی آنان غفلت نمایند و بی جا غیرت ورزی و تعصب از خود نشان بدهند. رفتاری که هیچ ریشه ای در دستورات اسلام ندارد و بلکه در تقابل با احکام اسلام است؛ احکامی که بر اساس فطرت تنظیم و ابلاغ شده است.

البته، بیان این بحث به معنای لزوم ازدواج مجدد نیست، بلکه منظور از این مباحث تبیین دیدگاه شرع و همراه نمودن «عرف» با مبانی شرعی و حمایت از کسانی است که به هر دلیل در مسیر زندگی همسران خود را از دست داده اند و تصمیم به ازدواج مجدد دارند.

شاید بهترین گزینه برای مردان و زنان همسر از دست داده که دارای فرزند هستند، آن است که با فردی همانند خود ازدواج کنند و خلأ وجود همسر را با همسری مشابه خود پر نمایند. اما آمار نشان می دهد که همواره زنان شوهر از دست داده، بیش از مردان همسر از دست داده است و کمتر جوانی یافت می شود که حاضر باشد در ازدواج اول خود با زنی مطلقه و یا شوهر مرده ازدواج کند؛ به ویژه اگر او فرزندی هم داشته باشد. اسلام اجازه داده است که با شرایطی، مردانی که همسر دارند، این زنان را به عنوان همسر دوم خود بگیرند و همانند همسر اول، با پرداخت نفقه و مهریه، آنان و فرزندانشان را سرپرستی نمایند. همچنین این دسته از زنان می توانند بدون آنکه به ازدواج دائم روی آورند، به صورت موقت ازدواج کنند.

در این فصل، ابتدا موضوع تعدد همسرگزینی مرد را مورد بحث قرار می دهیم و در ادامه، در خصوص ازدواج دائم و مجدد زنان بیوه که یا مطلقه اند و یا شوهر خود را از دست داده اند، مطالبی را ارائه و سپس «ازدواج موقت» را از منظر اسلام روشن می نماییم.