بیست و هشت بار کلمه «معروف» در قرآن کریم آمده که چهارده مورد آن درباره رفتار مرد با همسر است: «با آنان به نیکویی رفتار کنید.» (نساء، ۱۹) «یا به طرز شایسته آنها را نگاه دارید (و آشتی کنید) یا آنها را به طرز پسندیده ای رها سازید.» (بقره، ۲۳۱) «يا (با رجوع به آنان) به طرز شایسته و پسندیده ای نگاهشان دارید و یا (با پرداخت مهریه و سایر حقوق) به طرز شایسته ای از آنان جدا شوید.» (طلاق، ۲) «آن کس که توانایی دارد، به اندازه توانش و آن کس که تنگدست است به اندازه ی وسعش، هدیه ای شایسته (که مناسب حال دهنده و گیرنده باشد. این کار برای نیکوکاران سزاوار است.» (بقره ، ۲۳۶)

همچنین، در قرآن کریم سه کلمه آمده که اصول همسرداری را بیان می کند: روشن شدن چشم همسر، نداشتن غم و رضایت قلبی: (احزاب ،۵۱)

برای داشتن زندگی «معروف» و داشتن همسر راضی و بی غم و اندوه، رعایت حقوق و انجام وظایف، نقش فوق العاده ای ایفا می کند. اگر چه شخصیت زن و رفتار و گفتارش نیز در راضی و شاد بودن او بسیار مؤثر است؛ اما مرد باید به گونه ای وظایف شرعی و اخلاقی و عرفی را رعایت کند که فضای رضایت و به دور از ناراحتی فراهم شود.

در اینجا برخی از وظایف مردان را بیان و قبل از آن، به این نکته اشاره میکنیم که براساس روایت، خوش‌رفتاری شوهر با همسرش، سبب طول عمر و دوام بهره مندی او از نعمتها می‌گردد.

پرهیز از توقعات نابجا

برخی از مردان توقع دارند که همسرشان پسر به دنیا بیاورد و از اینکه دختر به دنیا آورده است، ناراحت می گردند. این توقع بیجاست و ما در خصوص دختر یا پسر بودن فرزند در فصل هشتم» نکاتی را مطرح می نماییم. 

همچنین، گاهی زن به دلایلی نازا است؛ همان گونه که مرد می تواند این گونه باشد؛ در این صورت نیز توقع فرزندآوری و سرکوفت زدن، كاری نادرست و توقعی بیجا است؛ چرا که عقیم بودن امری اختیاری نیست: «و هر که را بخواهد نازا گرداند، همانا اوست دانای توانا.» (شوری، ۵۰)

توقع مباشرت جنسی در ایام عادت یا در شرایط بیماری ، توقع خدمت به والدین همسر و... هر چیزی که فراتر از حدود شرعی و عرفی و معیارهای عقلی باشد، توقع نابجاست و باید ترک شود.

تربیت دینی و رشد معنوی

از وظایف جدی مرد، توجه به تربیت دینی و رشد معنوی خانواده است. خانواده، نقش مهمی در شکل گیری باورهای فرزند دارد و پدران، می توانند زمینه ساز انحرافات نسل خود باشند. چنانکه وقتی از بت پرستان سؤال می شد، چرا بت می پرستید؟ در پاسخ می گفتند: «ما پدرانمان را بر پرستش آنها یافته ایم!» (أنبياء، ۵۳) و این مضمون مکرر در قرآن کریم آمده است: (اعراف،۷۰) «آیا تو ما را از پرستش آنچه پدرانمان می پرستیدند نهی میکنی؟» (هود، ۶۲) این آیات بیانگر نقش والدین در آینده اعتقادی و دینی و... فرزندان می باشد.

در آیات دیگری از قرآن کریم، به رسالت انسان در برابر خانواده اشاره شده است: «ای اهل ایمان، خود و خانواده خود را از آتش حفظ کنید.» (تحريم ، ۶) وقتی این آیه نازل شد، مردم به رسول خدا (ص) گفتند: چگونه خودمان و خانواده مان را از آتش بازداريم؟ حضرت فرمود: کار خیر انجام دهید و به خانواده تان یادآوری کنید و آنان را بر طاعت الهی مؤدب سازید.» و در روایتی دیگر فرمودند: «آنان را به آنچه که خداوند دوست دارد، امرنمایید و از آنچه ناپسند دارد، نهی نمایید.»؟ آیات قرآن نیز در خصوص این وظیفه پدر بسیار است که به برخی آیات اشاره می کنیم:

- «اهل خود را به نماز فرمان ده و بر آن پایداری کن.» (طه، ۱۳۲) . «نزديك ترین بستگانت را هشدار ده.» (شعراء، ۲۱۴)