پیامبر اکرم (ص) در خصوص رفتار مناسب و حسن معاشرت با خانواده ، سفارش های متعددی دارد؛ از جمله:

- در روز قیامت، نزدیکترین شما به من، نیکوترین شما از جهت اخلاق و بهترین شما برای خانواده اش می باشد.

- بهترین شما از جهت ایمان، خوش اخلاق ترین و مهربان ترین شما با خانواده است. و من مهربان ترین شما نسبت به خانواده ام هستم.

- مرد، با اخلاق نیکوی خود به جایگاه و رتبه روزه دار شب زنده دار می رسد؛ و اگر چنین نباشد، نامش در زمره (حاکمان) جبار نوشته می شود، اگرچه جز اختیار خانواده اش را ندارد.

در سفارش سایر معصومین (ع) نیز برخورد شایسته با خانواده سفارش شده است. امام صادق (ع) می فرماید:

- هرکس نیکی اش به خانواده اش بیشتر باشد، عمرش طولانی تر می گردد.

۔ مرد، در محیط خانه و خانواده به سه ویژگی نیاز دارد، اگر چه در طبیعت و سرشت او نباشد: معاشرت زیبا، سخاوتی سنجیده و غیرتی برای حفظ آنان.

مرد در روابطش با همسر از سه چیز بی نیاز نیست. سازگاری، تا به وسیله آن، محبت و عشق او را جلب نماید، اخلاق نیکو در برخورد با او، و تصرف قلبش با آراستگی خود در چشم او و توسعه دادن (و فراهم نمودن امکانات) برای او.

در پایان این قسمت، یک حکایت تکان دهنده از تأثیر سوء معاشرت و بد اخلاقی در خانواده را مرور می کنیم.

حکایتی تکان دهنده از بداخلاقی با خانواده 

سعد بن معاذ، از یاران وفادار و فداکار پیامبر اکرم (ص) بود. هنگامی که از دنیا رفت، رسول خدا بدون لباس رسمی (بدون عبا و کفش) همراه یاران برای انجام مراسم او حرکت کردند. دستور دادند او را غسل دهند و خودشان ایستادند تا غسل تمام شد، گوشه جنازه سعد را گرفتند تا به محل دفن او رسیدند، آن حضرت، شخصا بدن سعد را داخل قبر گذاشت و قبر را با همکاری باران ، محکم ساختند و سپس خاك ریختند تا قبر با زمین مساوی شد.

آنگاه فرمودند: من می دانم بدن و کفن او می پوسد، ولی خداوند دوست دارد که انسان هر کاری را انجام می دهد، محکم کاری کرده و درست انجام دهد، لذا من لحد را محکم ساختم.

مادر سعد، که شاهد محبت و توجه ویژه پیامبر در تشییع جنازه و دفن فرزندش بود، گفت: فرزندم ! بهشت بر تو گوارا باد.

در این لحظه پیامبر فرمود: ای مادر! عجله نکن و بهشت را برای او حتمی و قطعی ندان، فرزند تو به خاطر بد اخلاقی که در خانه با همسرش داشت، الآن به فشار قبرگرفتار گردید.

آری، امثال سعد هم با آن مقام بالایی که در جهاد دارند و کارشان به جایی می رسد که پیامبر فرمود: چون ملائکه را پابرهنه در تشییع جنازه او دیدم، من هم با سر و پای برهنه آمدم، به خاطر يك سری نقاط ضعف که در زندگی خود دارند، گرفتار عذاب و تنبیه می شوند.