شاید اگر از هر کسی در ایران بپرسید که کاشف قاره آمریکا کیست؟ جوابی جز کریستف کلمب نشنوید، چنانکه اگر از کاشف کروی بودن زمین یا نیروی جاذبه هم سوال نمایید، جواب شما به ترتیب گالیله و نیوتن خواهد بود. متاسفانه گاه مقدار خودباختگی ما در برابر غرب به حدی می رسد که نه تنها مبهوت اختراعات آنها می شویم که از افتخارات رشک انگیز دانشمندان مسلمان و ایرانی که در پیشرفت کنونی علم و صنعت غرب تاثیر بسیار و بسزا داشته اند هم بی اطلاع می مانیم و این خود یکی از  نشانه های شکست در برابر فرهنگ های غیرمعقول بیگانه است. قرنها قبل از اینکه کلمب به دنیا بیاید مسلمانان قاره آمریکا را کشف کرده و نقشه آن را در کتب خود ترسیم نموده بودند،[1-1] چنانکه کشف کره ای بودن زمین و فهم نیروی جاذبه هم توسط مسلمانان صورت گرفته است.[1-2] از امور دیگری که مسلمانان فضل تقدم آن را داشته اند، ولی به نام دیگران ثبت شده است، می توان به نمونه های زیر اشاره داشت: تلاش آنها برای پرواز، کشف باروت و ساخت توپ در جنگ های صلیبی که باعث حیرت مسیحیان شد، اندازه گیری قطر کره زمین توسط ابوریحان بیرونی، ساخت تاریک خانه توسط ابن هیثم که نقش اساسی در ساخت دوربین عکاسی داشته، انجام شوک الکتریکی به بیمار در حال موت با استفاده از حوضچه های مخصوص که برخی آبزیان در آن نگهداری می شده توسط ابن سینا،كشف وزن مخصوص بسیاری از فلزات، ساخت ساعت زنگ دار، حل معادلات درجه سوم و چهارم و اختراعات بی حد و حصر به­‌خصوص در دانش ریاضیات و پزشکی که ذکر آنها باعث طولانی شدن نوشتار حاضر می گردد...

شهر «ری» را شیخ البلاد می گفته اند. در بین منتسبین به این شهر، به حدی حکیم و فیلسوف و فقیه و مفسر و طبیب وجود دارد که ذکر نام آنها مثنوی هفتاد منی می‌طلبد؛ مثلا می‌توان از شیخ منتجب الدین رازی، شیخ ابوالفتوح رازی، ابوحاتم رازی، فخرالدین رازی، ملاعلی خلیلی، و آیت الله میرزا حسین خلیلی رازی (از رهبران مشروطه ایران) نام برد. اما در سطح جهان هیچ کدام از اینان به اندازه زکریای رازی [1-3] معروف نمی‌باشد. محمد بن زکریای رازی [251ق-320 ق] از اعجوبه‌های علم و دانش تاریخ اسلام و از پر آوازه‌ ترین چهره‌های علمی ایران در دنیاست که البته در بین ایرانیان بیشتر به عنوان «زکریای رازی» خوانده می شود.

زكریای رازی ابتدا به كار زرگری مشغول شد و پس از آن به كیمیاگری (علم شیمی) روی آورد، در 30 سالگی به دلیل بیماری چشمی از پژوهش در شیمی بازماند اما این بیماری وی را به مطالعه‌ی دانش پزشكی علاقه مند كرد.

بنابراین او برای فراگیری علوم پزشكی و فلسفه نزد علی ابن ربان تبری رفت و پس از آن برای افزودن دانش خود در علم طب، راهی بغداد شد و از محضر علی ابن سهل پزشك مشهور آن دیار بهره برد.

وی در بغداد به شهرت فراوانی رسید و رییس بیمارستان معتضدی آن دیار شد، پس از مدتی به دلیل حسادت و كینه ورزی پزشكان آن سامان ترجیح داد كه بغداد را ترك كند و به ری بازگردد.

رازی در ری بیمارستانی را تاسیس كرد و ریاست آن را به عهده گرفت. این بیمارستان علاوه بر آن كه مانند بیمارستان‌های امروزی، محلی برای درمان بیماران بود، مركز تجمع دانشمندان، حكما و پزشكان محسوب می شد.

رازی معتقد بود كه طبیب باید با ویژگی هایی چون تزكیه نفس و روحیه ای مخصوص، به امر طبابت بپردازد و هر پزشكی نمی تواند ماهر و چیره دست باشد بلكه باید با پیمودن مرحله‌های بسیار عنوان طبیبی ماهر را از آن خود كند.

دستاوردهای این طبیب توانا در آزمایش های شیمی از اهمیت بسیاری برخوردار هستند. در آثار رازی برای نخستین بار بررسی دقیق مواد، واكنش های شیمیایی و ابزارهای آزمایشی را می یابیم كه تا زمان او و سالها پس از او همچنان بی نظیرند.

زكریای رازی را می توان نخستین فردی دانست كه شرحی كامل و علمی از بیماری های سرخك و آبله در آثارش ارایه كرده است و در بیشتر رشته های علوم طبیعی و فیزیك مهارت خاص داشت و در زمینه ی كیمیاگری نیز كتاب های بسیاری را از خود برجای گذاشت كه مهم ترین آن ها الاكسیر و التدبیر است.

این پزشك اندیشمند با پی بردن به نقش تغذیه در سلامت انسان كتاب «منافع التغذیه و مضارها» را در این باره نگاشت و مطلب هایی گوناگون در علم تغذیه از خواص حبوبات گرفته تا آبها و پرهیزهای غذایی را در آن بیان كرده است.

وی حاصل تجربه های خود را در بیش از 200 جلد كتاب نوشته است كه الحاوی، طب المنصوری، من لا یحضره الطبیب، الجذر الحصیه، الاسرار، المدخل التعلیمی، الطب الروحانی، السیرة الفلسفیه، امارت الاقبال الدولة، اللذة و العلم الالهی، هو الطب الروحانی از جمله مهم ترین اثرهای او به شمار می روند.

زكریای رازی در كنار تمامی این دستاوردهای مفید، اكتشافاتی را نیز داشت كه حاصل مستقیم آزمایش های او هستند، كشف الكل، به دست آوردن اسید سولفوریك و اسید كلریدریك با استفاده از تاثیر آب آهك بر نوش دارو، تهیه ی استات مس برای شست و شوی زخم ها و تهیه ی مرگ موش از آن جمله اند. همچنین رازی نخستین فردی محسوب می شود كه از الكل به گونه ای فعال در مصارف پزشكی بهره برده است، به این پزشك و طبیعت شناس بزرگ ایرانی از آن جهت كه دانش كیمیای كهن را به علم شیمی نوین تبدیل ساخت، «پدر علم شیمی» لقب داده اند. وی مكتب تازه ای را نیز در علم كیمیاگری به وجود آورد كه آن را می‌توان مكتب «كیمیای تجربی و علمی» نامید.

او در علوم فیزیولوژی و كالبدشكافی، جانورشناسی، گیاه شناسی، كانی‌شناسی، زمین شناسی، هواشناسی و نورشناسی مهارت بسیار بالایی داشت و نخستین دانشمندی بود كه اجسام را به سه گروه جمادی، نباتی و حیوانی تقسیم كرد.

شهرت بسیار محمدبن زكریای رازی به عنوان یكی از دانشمندان بزرگ جهان اسلام، سبب شد تا لقب «جالینوس المسلمین» را به او بدهند.

زكریای رازی در آخرین روزهای زندگی به درمان بیماران ادامه می داد اما به دلیل كار مداوم با مواد شیمیایی نابینا شد.

سرانجام این طبیب برجسته ی ایرانی پس از سال ها تلاش در راه اعتلای علم و دانش سرزمین خویش، در 304 هجری خورشیدی در زادگاهش شهر ری دیده از جهان فروبست و برای همیشه دنیای طب و كیمیاگری را رها كرد.

پنجم شهریور روز بزرگداشت محمدبن زكریای رازی به پاس زحمات فراوان او «روز داروسازی» نام گرفت، امروز نام ایران با توجه به پیشرفت بسیار در زمینه ی علم داروسازی و تولید داروهای مهم و اساسی در كشور و نقش مهم آن به جهت رشد و پرورش این دانش با تلاش پزشكان و متخصصانی ایرانی در جهان می درخشد.