وظيفه سوم: اگر قابل هدايت نيستند و دنبال مزاحمت، جدا نمودن خط وعمل

1 . يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا آباءَكُمْ وَ إِخْوانَكُمْ أَوْلِياءَ إِنِ اسْتَحَبُّوا الْكُفْرَ عَلَى الْإِيمانِ وَ مَنْ يَتَوَلَّهُمْ مِنْكُمْ فَأُولئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ  قُلْ إِنْ كانَ آباؤُكُمْ وَ أَبْناؤُكُمْ وَ إِخْوانُكُمْ وَ أَزْواجُكُمْ وَ عَشِيرَتُكُمْ وَ أَمْوالٌ اقْتَرَفْتُمُوها وَ تِجارَةٌ تَخْشَوْنَ كَسادَها وَ مَساكِنُ تَرْضَوْنَها أَحَبَّ إِلَيْكُمْ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ جِهادٍ فِي سَبِيلِهِ فَتَرَبَّصُوا حَتَّى يَأْتِيَ اللَّهُ بِأَمْرِهِ وَ اللَّهُ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفاسِقِينَ .

سوره التوبة (9): آيات 23 تا 24

اى كسانى كه ايمان آورده ‏ايد هر گاه پدران و برادران شما كفر را بر ايمان ترجيح دهند آنها را ولىّ (و يار و ياور و تكيه گاه) خود قرار ندهيد و كسانى كه آنها را ولىّ خود قرار دهند ستمگرند. بگو اگر پدران و فرزندان و برادران و همسران و طايفه شما و اموالى كه به دست آورده‏ايد و تجارتى كه از كساد شدنش بيم داريد و مساكن مورد علاقه شما، در نظرتان از خداوند و پيامبرش و جهاد در راهش محبوبتر است در انتظار اين باشيد كه خداوند عذابش را بر شما نازل كند و خداوند جمعيّت نافرمانبردار را هدايت نمى‏كند.

2 . وَ إِنْ جاهَداكَ لِتُشْرِكَ بِي ما لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلا تُطِعْهُما؛ و اگر آنها تلاش كنند كه براى من شريكى قائل شوى كه به آن علم ندارى، از آنها اطاعت مكن .                         

عنكبوت / 8

3 . وَ إِنْ جاهَداكَ عَلى‏ أَنْ تُشْرِكَ بِي ما لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلا تُطِعْهُما؛ و هر گاه آنها تلاش كنند كه موجودى را شريك من قرار دهى كه از آن آگاهى ندارى (بلكه مى‏دانى باطل است) از آنها اطاعت مكن .

لقمان / 13

4 . تعبير به" جاهداك"، مفهومش به كار گرفتن نهايت تلاش و كوشش و اصرار آنها است.

و تعبير به" ما لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ" (چيزى كه به آن علم ندارى) اشاره به منطقى نبودن شرك است، چون اگر واقعا شرك صحيح بود، دليلى بر آن وجود داشت، و به تعبير ديگر جايى كه انسان علم به چيزى نداشته باشد بايد از آن پيروى نكند، تا چه رسد به اينكه علم به بطلان آن داشته باشد.

پيروى از چنين چيزى پيروى از جهل است، اگر پدر و مادر تو را وادار به پيروى از جهل كنند اطاعت آنها مكن، اصولا تقليد كوركورانه غلط است حتى اگر در مورد ايمان باشد تا چه رسد به شرك و كفر .

5 . مرحوم طبرسي قدّس سرّه در ذيل تفسير اين آيه ي شريفه ، شأنِ نزول را چنين نقل مي كند كه سعدبن ابي وقّاص گفت من مردي بودم كه در زندگي به مادرم زياد احترام مي گذاردم و زماني كه به دينِ اسلام مشرّف شدم مادرم گفت: اي پسر اين دين جديد و تازه چيست كه تو اختيار نموده اي يا دست از دينِ خود بردار و يا آن كه من چيزي نمي خورم و نمي آشامم ( يعني اعتصاب غذا مي كنم ) تا از گرسنگي و تشنگي بميرم و براي تو ننگ و عار باشد و مردم به تو لقبِ كشنده و قاتل مادر بدهند گفتم : من دست از دينم بر نمي دارم و تو هم اين كار را انجام نده ، دوشبانه روز به كارش ادامه داد . گفتم : مادر اگر براي تو صد جان باشد و يكي يكي از بدن تو خارج شود من دست از دينم برنمي دارم و شما اي مادر مختاري غذا و آب بخوري يا تا ابد نخوري ، چون مادرم اين طور استقامتِ مرا ديد ، دست از اعتصاب غذا برداشت .

مجمع البيان في تفسير القرآن، ج‏8، ص: 431

6 . عن النبي صلى الله عليه و آله و سلم : « لا يطعم أحدكم طعم الإيمان حتى يحب في الله، و يبغض في الله، حتى يحب في الله أبعد الناس، و يبغض في الله أقرب الناس إليه » .

التفسير المنير في العقيدة و الشريعة و المنهج، ج‏10، ص: 15

پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و سلم فرمود: انسان ، طعم و مزّه ي ايمان را نخواهد چشيد مگر آن كه اشخاص يا اشياء يا كارها را براي خداوند دوست بدارد و براي خداوند دشمن بدارد كه در نتيجه به دور ترين افراد به خاطرِ خداوند محبّت مي ورزد و از نزديكترين اشخاص بخاطر خداوند دوري مي گزيند .

7 . قَالَ الصَّادِقُ عليه السلام : ....  لَا يَكُونَانِ يَمْنَعَانِ الْوَلَدَ مِنْ طَاعَةِ اللَّهِ إِلَى مَعْصِيَتِهِ وَ مِنَ الْيَقِينِ إِلَى الشَّكِّ وَ مِنَ الزُّهْدِ إِلَى الدُّنْيَا وَ لَا يَدْعُوَانِهِ إِلَى خِلَافِ ذَلِكَ فَإِذَا كَانَا كَذَلِكَ فَمَعْصِيَتُهُمَا طَاعَةٌ وَ طَاعَتُهُمَا مَعْصِيَةٌ قَالَ اللَّهُ تَعَالَى « وَ إِنْ جاهَداكَ عَلى‏ أَنْ تُشْرِكَ بِي ما لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلا تُطِعْهُما » .

مستدرك‏الوسائل ، ج 15، ص 198

حضرت صادق عليه السلام مي فرمايد: .... [ در صورتي اطاعتِ پدر و مادر بر فرزند واجب است كه ] فرزند را از اطاعتِ خداوند به معصيتِ او ، و از يقين به شك ، و از زهدِ نسبت به دنيا به رغبتِ به آن آلوده ننمايند و اورا به خلاف دستورات خداوند دعوت نكنند كه اگر چنين شدند مخالفت كردن با آنان عينِ طاعتِ خداوند و مطيعِ آنان بودن عينِ معصيتِ خداوند است ، خداوند خود فرموده است : « هر گاه آن دو ( پدر و مادر ) تلاش كنند كه موجودى را شريك من قرار دهى كه از آن آگاهى ندارى (بلكه مى‏دانى باطل است) از آنها اطاعت مكن » .

8 . سؤال: از آنجا كه در خانواده‏اى زندگى مى‏كنم كه از مال حلال مخلوط به حرام زندگى‏مان مى‏چرخد و سر پرست خانواده هم، نمى‏خواهد مال حلال مخلوط به حرام را جدا كند و خمس هم نمى‏دهد و من هم هيچ كارى نمى‏توانم بكنم؛ تكليف پولى كه مى‏گيرم و لباسهاى مورد استفاده و اشياء و غذاهايى كه مى‏خورم و مكان نمازم چيست؟

جواب : ‏اگر يقين داريد اموالى كه تحت تصرّف شما قرار مى‏گيرد از مال حرام است يا با مال حرام تهيّه شده، تصرّف جايز نيست مگر آن كه با اجازه حاكم شرع، مال حرام يا مقدار خمس مال را جدا كنيد.

 استفتاءات امام ، ج‏1، ص: 415 ، سؤال 209

9 . سؤال: شخصى با اطلاع به اينكه پدرش خمس مال خود را نمى‏پردازد و تا به حال نپرداخته است، آيا با وجود اينكه داراى ثروت و در آمد كافى است مى‏تواند از آن پول جهت تأمين ما يحتاج خود بگيرد؟ مثلا خريد خانه- ازدواج- خرج روز مره- خرج تحصيلى؟ حكم كسى كه تا به حال از اين پول استفاده مى‏كرده و نمى‏داند كه چه مقدار استفاده كرده چيست؟ و در صورتى كه خودش هيچ در آمدى نداشته باشد چطور؟

جواب: ‏اگر يقين دارد كه در آنچه تصرف كرده يا مى‏كند خمس هست بايد به حاكم شرع مراجعه و استجازه كند.

استفتاءات امام ، ج‏1، ص: 415 سؤال 210

10 سؤال: اينجانب همسر شهيد بوده و با دختر چهار ساله‏ام تنها زندگى مى‏كنم ولى كسب و كار پدرم از راه حرام است و از طرف ديگر دختر من علاقه شديدى هم نسبت به مادرم دارد بفرماييد آيا ما به منزل آنها برويم و پاى سفره آنها بنشينيم يا نه؛ و آيا آن غذا براى ما حرام است يا فقط براى شخصى كه از راه حرام پول در مى‏آورد حرام مى‏باشد؟

جواب: اگر يقين داريد غذا و چيزهاى ديگرى كه مورد تصرف و استفاده شما واقع مى‏شود با پول حرام تهيه شده تصرف جايز نيست ولى اگر يقين نداريد تصرفات مانع ندارد انشاء اللّه موفق باشيد.

استفتاءات امام ، ج‏2، ص: 513 ،سؤال 24

سؤال 304: من جوانی هستم که با خانواده‏‌ام زندگی می‏‌کنم، پدرم خمس و زکاتش را نمی‏‌پردازد، حتی خانه‏‌ای را با مال ربوی ساخته است و حرام بودن غذایی که در خانه می‏‌خورم، آشکار است. با توجه به اینکه نمی‏‌توانم از خانواده‏‌ام جدا شوم، امیدوارم تکلیف مرا در این باره بیان فرمایید؟

جواب: بر فرض که يقين داشته باشيد که اموال پدرتان مخلوط با رباست و يا او خمس و زکات خود را نمی‏‌پردازد، لازمه‏‌اش يقين به حرمت چيزی که او مصرف می‏‌کند و يا اموال وی که شما در آن تصرّف می‏‌کنيد، نيست، و تا يقين به حرمت اين اموال پيدا نکرده‏‌ايد، استفاده از آن برای شما اشکال ندارد. البته، اگر يقين به حرام بودن آنچه از اموال او مصرف می‏‌کنيد، داشته باشيد، استفاده از آن برای شما جايز نيست مگر آن‌كه جدايی از خانواده و قطع رابطه با آنان برای شما، حرجی باشد که در اين صورت استفاده از اموال مخلوط به حرام آنان اشکال ندارد، ولی ضامن مال ديگران که در اموال مورد مصرف شما وجود دارد، هستيد.

سايت رهبري

هشدار  بسيار مهمّ

خداي سبحان پس از جمله ﴿وإنْ جاهداك علي أن... ﴾ به فرزند فرمان مي‏دهد: گرچه‏آنان مشرك هستند (وگرنه امر به شرك نمي‏كردند) و نبايد در مطلب اعتقادي از ايشان فرمان ببري ، ليكن چون پدر و مادر تو هستند، در مسائل دنيايي با آنان مهربان باش و نيازهايشان را برطرف كن: ﴿وصاحبهما في الدنيا معروفاً / لقمان 15﴾

تسنيم / 5/ 372